Από την έντυπη έκδοση
Του Στέφανου Μήτσιου *
* Ο κ. Στέφανος Μήτσιος είναι επικεφαλής Φορολογικού Τμήματος της ΕΥ Ελλάδος.
Είναι κοινό μυστικό ότι η ψηφιακή επανάσταση δημιουργεί τεράστιες δυνατότητες και ευκαιρίες τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις. Λιγότερο κατανοητές είναι οι ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει η ψηφιακή τεχνολογία στο μέτωπο της φορολογίας, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε τοπικό επίπεδο. Καθώς αυξάνεται η κοινή χρήση ηλεκτρονικών αρχείων μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικών υπηρεσιών, αλλά και μεταξύ υπηρεσιών διαφορετικών χωρών, η ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης δημιουργεί νέες προκλήσεις για τις επιχειρήσεις, αυξάνοντας την ανάγκη για διαρκή επαγρύπνηση, αποτελεσματικότερη διαχείριση των στοιχείων και κατανόηση των αλλαγών που επιφέρει η ψηφιακή επανάσταση.
Η τάση αυτή της ψηφιοποίησης συμβαδίζει με τις προσπάθειες των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών (BEPS). Οι βασικοί παράγοντες που ωθούν τις φορολογικές αρχές προς αυτήν την κατεύθυνση είναι τρεις:
1. Οι τεράστιες δυνατότητες που δημιουργεί η ραγδαία εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας.
2. Η επιθυμία των Αρχών να αντλήσουν τον μεγαλύτερο δυνατό όγκο ουσιαστικής πληροφόρησης από τα διαθέσιμα στοιχεία με το χαμηλότερο κόστος και τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα.
3. Η πίεση που ασκείται από την κοινωνία, τα ΜΜΕ και τις ομάδες πολιτών, όπως ΜΚΟ, κ.λπ., για τον εντοπισμό των επιχειρήσεων και των ατόμων εκείνων που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες για να φοροδιαφεύγουν.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διενεργήσαμε στην ΕΥ, παρά τις διαφοροποιήσεις μεταξύ επιμέρους χωρών, οκτώ σημαντικές νέες τάσεις χαρακτηρίζουν την προσέγγιση της τεχνολογίας από τις φορολογικές αρχές παγκοσμίως:
1. Οι φορολογικές αρχές συγκεντρώνουν πλέον μεγαλύτερο όγκο στοιχείων και αποκτούν μια πληρέστερη εικόνα των συναλλαγών των επιμέρους επιχειρήσεων, αλλά και της δομής και της πρόθεσής τους να αναλάβουν ρίσκο.
2. Ο τόπος συλλογής της πληροφορίας μετακινείται και βρίσκεται πλέον πιο κοντά στον τόπο της συναλλαγής. Ως αποτέλεσμα, ένα πολύ μεγάλο μέγεθος πληροφοριών συλλέγεται πλέον χωρίς επεξεργασία και έλεγχο, οδηγώντας σε περισσότερα ερωτήματα από τις Αρχές και δημιουργώντας την ανάγκη για άμεση και σωστή ανταπόκριση. Παράλληλα, τα χρονικά περιθώρια αντίδρασης μειώνονται.
3. Οι φορολογικές αρχές ζητούν πλέον επάλληλα επίπεδα πληροφόρησης. Για παράδειγμα, στη Βραζιλία οι επιχειρήσεις οφείλουν να συμμορφωθούν με 29 διαφορετικές απαιτήσεις υποβολής στοιχείων.
4. Οι φορολογικές αρχές υιοθετούν με ταχείς ρυθμούς εργαλεία data analytics και αντιπαραβολής στοιχείων και αλληλοενημερώνονται για τις πιο επιτυχημένες πρακτικές.
5. Αιχμή του δόρατος του ψηφιακού μετασχηματισμού για τις περισσότερες χώρες αποτελεί ο ΦΠΑ.
6. Οι φορολογικές αρχές εντείνουν τη συνεργασία μεταξύ τους υπό την καθοδήγηση και τον συντονισμό του ΟΟΣΑ. Καθώς η εφαρμογή του BEPS προχωρά σε εθνικό επίπεδο, ο ΟΟΣΑ, διαπιστώνοντας τη σημασία της συνεργασίας σε προηγούμενα αντίστοιχα έργα, την ενθαρρύνει, καθώς και την από κοινού αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας.
7. Σε αρκετές χώρες, νέες προσεγγίσεις των φορολογικών αρχών δεν έχουν ακόμη αποτυπωθεί στη νομοθεσία. Αρκετές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας, δέχονται απρόσμενα αιτήματα από τις φορολογικές υπηρεσίες, όπως, για παράδειγμα, την εγκατάσταση λογισμικού των φορολογικών υπηρεσιών στα συστήματά τους.
8. Η πορεία προς την ψηφιακή φορολογική διοίκηση δεν είναι πάντα γραμμική. Ιδιαίτερα οι αναπτυσσόμενες χώρες προχωρούν συχνά με άλματα, αντιγράφοντας επιτυχημένες πρακτικές των πιο αναπτυγμένων οικονομιών.
Το κρίσιμο συμπέρασμα για τις επιχειρήσεις είναι ότι θα πρέπει να είναι απόλυτα έτοιμες ανά πάσα στιγμή. Έτοιμες να παράσχουν στις φορολογικές αρχές νέα, ακριβή και απόλυτα ελεγμένα στοιχεία στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Η ψηφιοποίηση επιταχύνει το χρονικό πλαίσιο υποβολής φορολογικών στοιχείων, αυξάνει τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης, και δημιουργεί την ανάγκη για νέους κανόνες ως προς τη διαχείριση, τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των δεδομένων.
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν τα εργαλεία που έχουν πλέον στη διάθεσή τους οι φορολογικές αρχές και να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους ανάλογα. Θα πρέπει να αφιερώσουν τους αντίστοιχους πόρους, να συνεργασθούν με τις εταιρείες που αναπτύσσουν τη σχετική τεχνολογία και να εξασφαλίσουν τον απόλυτο συντονισμό μεταξύ των διευθύνσεων πληροφορικής, φορολογίας και οικονομικών υπηρεσιών, για να μπορούν να ανταποκριθούν στη μεγάλη αυτή πρόκληση.
