Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Επαναστατώ, άρα υπάρχω. Μία φράση του Αλμπέρ Καμί που αυτή την απίστευτη χρονιά που ζήσαμε είδαμε να γίνεται πράξη σε πολλά μέρη του πλανήτη, χωρίς όμως να φθάσει μέχρι τον τελικό στόχο, στο ζητούμενο της επανάστασης. Το 2020 στιγματίστηκε από πλήθος κοινωνικών διαδηλώσεων και πολιτικών ταραχών, με χιλιάδες πολίτες να κατεβαίνουν στους δρόμους της Αμερικής, της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Λευκορωσίας, του Χονγκ Κονγκ, της Ταϊλάνδης, του Λιβάνου, ζητώντας μια καλύτερη και δικαιότερη ζωή, βασισμένη στην αρχή της Δημοκρατίας.
Δικαίωμα αυτονόητο που αποκτήθηκε μέσα από πολλές ζυμώσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας, χωρίς ωστόσο να έχει γίνει κεκτημένο. Τα αιτήματα διαφορετικά, από φυλετικές διακρίσεις έως καταπάτηση ατομικών ελευθεριών, πολιτική νοθεία, διαφθορά και αντίδραση στα περιοριστικά μέτρα κατά του Covid-19. Το θέμα όμως είναι ότι σε όλες τις κοινωνικές διαδηλώσεις που έγιναν το 2020, με κάποιες μάλιστα να είναι ιδιαίτερα σφοδρές, ο λαός δεν αναδείχθηκε σε καθοριστική δύναμη αλλαγής. Ελάχιστες από αυτές κατέληξαν σε καθαρή νίκη. Αυτό όμως που ξέραμε από προηγούμενα συλλογικά κινήματα είναι ότι εάν αρκετός κόσμος κατέβει στους δρόμους μπορεί να αποτελέσει ακαταμάχητη δύναμη για αλλαγή, ακόμη και εάν η νέα πολιτική τάξη δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των διαδηλωτών.
Μήπως οι κοινωνίες έχουν χάσει τη δύναμή τους; Τα φετινά κινήματα ανέδειξαν δύο σημαντικά συμπεράσματα: Πρώτον, οι απολυταρχικές κυβερνήσεις έχουν γίνει πολύ πιο αποτελεσματικές στα μέτρα καταστολής τους και δεύτερον οι στόχοι είναι αρκετά συγκεχυμένοι και πολυδιάστατοι που καθιστούν εξαρχής δύσκολη την επιτυχία. Στο Χονγκ Κονγκ, το κίνημα υπέρ της Δημοκρατίας, που κατέβασε εκατομμύρια άτομα στους δρόμους, κατέρρευσε μετά την ψήφιση από το Πεκίνο του εθνικού νόμου για την ασφάλεια. Στη Λευκορωσία, μήνες μαζικών διαδηλώσεων μετά τη νοθεία των εκλογών δεν κατάφεραν να αποπέμψουν τον Αλεξάντερ Λουκασένκο από την εξουσία. Την ίδια τύχη είχαν και τα υπόλοιπα κινήματα, με εξαίρεση αυτό στην Αμερική, που πυροδότησε ένα γενικευμένο αίτημα για εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων.
Μήπως τελικά αυτό που χρειάζεται είναι ένας μεγαλύτερος παγκόσμιος συντονισμός, που θα προσπερνάει σύνορα, πολιτικούς σχηματισμούς και γεωπολιτικές και συνεπώς θα είναι πανίσχυρος μπροστά σε οιοδήποτε μέτρο εθνικής καταστολής; Και ένας τέτοιος συντονισμός φυσικά δεν θα μπορούσε να μην έχει ειρηνικό χαρακτήρα. Η πανδημία μάς έδειξε πόσο εύκολα μπορεί να έρθει η ανατροπή προς το χειρότερο. Ας δείξουμε τώρα εμείς πως μπορεί να γίνει η ανατροπή προς το καλύτερο. Μας αξίζει να ζήσουμε σε κοινωνίες πιο ειρηνικές, πιο δίκαιες και πιο αρμονικές.
