Επένδυση σε Θεματικά Κεφάλαια με στόχο τη Βιώσιμη Χρηματοοικονομική

Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός
Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών
Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων
Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ
Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

Υποψήφια Δρ. Μαριάννα Εσκαντάρ
Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering
Πολυτεχνείο Κρήτης

Η ενεργειακή μετάβαση, η γήρανση του πληθυσμού, η ψηφιοποίηση, αλλά και η καλή μεταχείριση των ζώων, η οικονομία του ξύλου ή ακόμη και η εκμετάλλευσή του χώρου… Τα θεματικά κεφάλαια επιτρέπουν την επένδυση των αποταμιεύσεων σε πολλές επενδυτικές ιδέες. Παρά τη μεγάλη ποικιλομορφία τους, αυτά τα κεφάλαια έχουν κάποια κοινά σημεία. Εκτός από το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές πρόκειται για μετοχικούς τίτλους που επενδύονται σε διεθνείς αγορές, στοχεύουν κυρίως στον εντοπισμό επιχειρήσεων των οποίων η δραστηριότητα ωφελείται από μακροπρόθεσμη ανάπτυξη άνω του μέσου όρου. Τα θεματικά κεφάλαια, στην πραγματικότητα, καλύπτουν διάφορους τομείς και γεωγραφικές ζώνες, γεγονός που τους δίνει καλύτερη διαφοροποίηση και μεγαλύτερη σταθερότητα ενόψει των κινδύνων της αγοράς.

Ορισμός, μερικά παραδείγματα

Η έννοια του θεματικού κεφαλαίου μπορεί να ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους. Μπορεί να εστιάζει τη διαχείρισή του σε ένα καθορισμένο και περιορισμένο θέμα, σε μια κατηγορία επιχειρήσεων, σε ένα τομέα δραστηριότητας ή γεωγραφικό τομέα. Μπορεί επίσης να είναι ένα κεφάλαιο που ειδικεύεται σε μια σημαντική τάση, χωρίς τομέα ή γεωγραφικούς περιορισμούς.

Τα θεματικά κεφάλαια αυξάνονται μεταξύ των επενδυτών που επιθυμούν να διαφοροποιήσουν το χαρτοφυλάκιό τους ή να πραγματοποιήσουν μια κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, κλασική επένδυση και κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση: κριτήρια εκτίμησης, Ναυτεμπορική, Κυριακή 18 Απριλίου 2021). Είναι σαφές ότι αντιπροσωπεύουν ενδιαφέροντα εργαλεία για τη διαφοροποίηση και την ενίσχυση των επενδύσεων.

Για τον εντοπισμό αυτών των πολλά υποσχόμενων θεμάτων, οι εταιρείες διαχείρισης βασίζονται σε μεγάλες τάσεις που διαταράσσουν τον κόσμο. Υπάρχουν τέσσερις σημαντικές: αστικοποίηση, τεχνολογική καινοτομία, έλλειψη πόρων και δημογραφική και κοινωνική αλλαγή. Σε σχέση με αυτά, τα θεματικά κεφάλαια υποτίθεται ότι απαλλάσσονται από τη διαχείριση, εξ’ ορισμού βραχυπρόθεσμη. Ωστόσο, ένα καλό επενδυτικό θέμα δεν επιτρέπει να υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός εισηγμένων επιχειρήσεων. Επιπλέον, όσο πιο στενά ορισμένο είναι ένα θέμα, τόσο πιο ασταθές θα είναι και τόσο πιο πολύ κινδυνεύει να «τελειώσει» γρήγορα. Η εξίσωση είναι ελκυστική. Από τις αρχές του 2021, το ένα τέταρτο των κεφαλαίων που καταβλήθηκαν σε μετοχές στην Ευρώπη έχει διατεθεί σε θεματικά προϊόντα, σύμφωνα με τον οργανισμό παροχής δεδομένων Quantalys.

Ορισμένα κεφάλαια καλύπτουν περίπου δέκα τομείς. Αυτός είναι συχνά ένας τρόπος δημιουργίας ενός χαρτοφυλακίου διαφοροποιημένων μετοχών σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτά τα κεφάλαια μπορεί στην πραγματικότητα να διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, δεν έχουν ένα προσδιορισμένο ορισμό. Εάν διαφέρουν από τα κλαδικά κεφάλαια, από αυτά συνήθως εμπνέονται.

Το θέμα μπορεί να αποτελέσει ένα σημείο εισόδου διαφορετικής θεώρησης της χρηματοοικονομικής και να απευθυνθούμε σε κόσμο που είναι λιγότερο ευαίσθητος σε αυτό. Τέλος, η άνοδος των κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων, στο ευρύ κοινό ευνόησε επίσης τα θεματικά κεφάλαια, ιδίως αυτά  που αφορούν την ενεργειακή μετάβαση και την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει την κατανομή της συλλογής κεφαλαίων 15 προτιμώμενων θεμάτων από τους επενδυτές τους 7 πρώτους μήνες του 2021.

Πλεονεκτήματα

Τα θεματικά κεφάλαια παρουσιάζουν τρία πλεονεκτήματα.

• Είναι γενικά διαφανή, οι επενδυτές γνωρίζουν σε ποιο θέμα επενδύουν, αλλά και σε ποιες επιχειρήσεις μέσω του θέματος.
• Είναι γενικά αποτελεσματικά επειδή τοποθετούνται σε θέματα που προκαλούν ρήξη (disruption).
• Δίνουν νόημα στις αποταμιεύσεις των επενδυτών μέσω των κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων. Βέβαια, όλα τα θεματικά κεφάλαια δεν έχουν τη σήμανση ΚΥΕ (κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση). Για παράδειγμα, η επένδυση μέρους του κεφαλαίου ενός επενδυτή σε ένα θέμα που εστιάζει στο νερό, συμβάλλει στην προώθηση της διανομής ποιοτικού νερού. Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα: οι καθαρές ενέργειες προστατεύουν τον πλανήτη, ο τομέας της υγείας επιτρέπει την πρόοδο στη φροντίδα μας, κλπ.

Τα 15 προτιμώμενα θέματα των επενδυτών

Κατανομή της συλλογής κεφαλαίων κατά τους επτά πρώτους μήνες του 2021

Κίνδυνοι

Ωστόσο, αυτά τα πλεονεκτήματα δεν  θα πρέπει να αποκρύπτουν τους κινδύνους που ενυπάρχουν σε αυτό το είδος επένδυσης. Ειδικά, επειδή πολλά από αυτά τα προϊόντα είναι στην πραγματικότητα πολύ συνδεδεμένα με την απόδοση των μεγάλων δεικτών της αγοράς. Επιπλέον, όλα τα θέματα δεν μπορούν να προσεγγιστούν με τον ίδιο τρόπο, μερικά αναφέρονται σε στενότερα αντικείμενα από άλλα. Τα ευρύτερα θέματα μπορούν να πάρουν κυρίαρχο μέρος στο χαρτοφυλάκιο, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνεται μέριμνα για τη διατήρηση της διαφοροποίησης ανά τομέα. Για  αυτό το λόγο, είναι απαραίτητο να συνδυαστούν τα κεφάλαια μεταξύ τους. Είναι επίσης δυνατό να προστεθεί ένα θεματικό προϊόν με στόχο τη διαφοροποίηση σε ένα ήδη κατασκευασμένο χαρτοφυλάκιο. Για τους αρχάριους, είναι καλύτερο να επενδύσουν σε πολύ- θεματικά κεφάλαια, η κατανομή των οποίων πραγματοποιείται από ένα επαγγελματία. Τέλος, προσοχή πρέπει να δοθεί στα έξοδα αυτών των προϊόντων. Στην παγκόσμια επισκόπηση των θεματικών κεφαλαίων, ο πάροχος χρηματοοικονομικών πληροφοριών Morningstar επισημαίνει ότι τα έξοδα για θεματικά κεφάλαια τείνουν να είναι υψηλότερα από αυτά που επιβάλλονται στα παραδοσιακά προϊόντα.

Συμπερασματικά, οι επενδυτές σε θεματικά κεφάλαια θέτουν ένα τριπλό στοίχημα: «επιλέξτε ένα θέμα που κερδίζει, επιλέξτε ένα κεφάλαιο που θα ακολουθήσει αυτό το θέμα και θα επιβιώσει και αγοράστε πριν η αγορά αξιολογήσει τις δυνατότητες του θέματος» (βλ. Morningstar).

Είναι επίσης σκόπιμο να μην τοποθετείτε τον εαυτό σας σε ένα θεματικό κεφάλαιο που είναι πολύ μπροστά από την εποχή του και να ευνοήσετε κεφάλαια που έχουν μεγάλο επενδυτικό εύρος, επιτρέποντας τους μάνατζερ να διαχειρίζονται εύκολα τα κεφάλαια με σκοπό τη δημιουργία μόνιμων αποδόσεων. Τέλος, όλα τα θεματικά κεφάλαια αποτελούν μέρος μιας μακροπρόθεσμης λογικής. Πρέπει επομένως οι επενδυτές να δεχτούν μια βραχυπρόθεσμη μεταβλητότητα.