Του Γιώργου Σ. Ατσαλάκη
Αναπλ. καθηγητή Πολυτεχνείου Κρήτης
Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
Η παγκόσμια κρίση του κορωνοϊού δημιούργησε μία παγκόσμια έλλειψη σε chips. Στην αρχή της πανδημίας πολλές εταιρίες μείωσαν τις παραγγελίες τους σε chips για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας που ανέμεναν. Προέβλεπαν μία σημαντική πτώση της παγκόσμιας οικονομίας.
Τα chips βρίσκονται παντού σχεδόν σε ότι χρησιμοποιούμε, βρίσκονται στον υπολογιστή μας, στο κινητό μας, στην τηλεόραση μας, μας επιτρέπουν να οδηγούμε το αυτοκίνητο μας ή να κάνουμε διαδικτυακές αγορές με την πιστωτική μας κάρτα. Επίσης χρησιμοποιούνται στα ρομπότ και σε μυριάδες εφαρμογές την βιομηχανία. Αυτή τη στιγμή 10.000 αυτοκίνητα είναι αποθηκευμένα έξω από τα εργοστάσια τα οποία περιμένουν να έλθουν οι παραγγελίες των chips όταν αυτά θα είναι διαθέσιμα θα για να τοποθετηθούν στα αυτοκίνητα και να μπορέσουν να πουληθούν.
Όταν άρχισαν να εφαρμόζονται τα απαγορευτικά (lock down), οι άνθρωποι που έμεναν κλεισμένοι στα σπίτια τους άρχισαν να παραγγέλνουν διαδικτυακά και εκτόξευσαν τις διαδικτυακές πωλήσεις των επιχειρήσεων. Τότε οι άνθρωποι άρχισαν να αγοράζουν υπολογιστές για να μετατρέψουν το σπίτι τους σε γραφείο, για να παρακολουθούν διαδικτυακά μαθήματα, να αγοράζουν όργανα γυμναστικής και κονσόλες παιχνιδιών για διασκέδαση με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί ζήτηση για chips.
Η πανδημία επιτάχυνε τα βήματα της ψηφιοποίησης και για την ψηφιοποίηση απαιτούνται πολλά chips . Όταν οι βιομηχανίες ηλεκτρονικών κατάλαβαν ότι ζήτηση δεν θα είναι προσωρινή, είχαν να λύσουν το σημαντικό πρόβλημα, της έλλειψης των chips και της αύξησης των παραγγελιών.
Ένα τρισεκατομμύριο chips παράγονται κάθε χρόνο. Απαιτούνται περίπου δύο μήνες για να κατασκευαστεί ένα τσιπ και υπάρχουν πολλές εταιρείες που τα κατασκευάζουν. Ένα chip σιλικόνης θα περάσει μέσα από περισσότερο από 3000 βήματα και δεκάδες μηχανές για να κατασκευαστεί.
Στην παγκόσμια έλλειψη chips έχει συμβάλει και η πολιτική. Όταν οι ΗΠΑ έβαλε περιορισμούς στην μεγαλύτερη κινέζικη εταιρεία κατασκευής chips την SMIC, ήταν πολύ δύσκολο να πουλήσει chips σε εταιρείες που συσχετιζόταν με την Αμερική. Έτσι εταιρείες που ήθελαν να αγοράσουν chips απευθύνθηκαν σε άλλους κατασκευαστές όπως την Samsung, στην TSMC της Ταιβάν κλπ., αλλά αυτές οι εταιρείες είχαν ήδη την δικιά τους παραγωγή και τις δικές τους παραγγελίες και ήδη παρήγαγαν chips στο ανώτατο όριο της παραγωγικότητας τους.
Για την παραγωγή chips οι κατασκευαστές χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες καθαρού νερού (ultra pure water) για να καθαρίζουν τα εργοστάσια και τα μηχανήματα. H Ταϊβανέζικη κατασκευάστρια chips ΤSMT, χρησιμοποιεί 63.000 τόνους νερό την ημέρα. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί στο 10% των τοπικών αποθεμάτων νερού. Όταν η Ταϊβάν αντιμετώπισε το 2021 την μεγαλύτερη ξηρασία των τελευταίων 50 ετών τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα. Επιπλέον μία πυρκαγιά στο ιαπωνικό εργοστάσιο Renesas Elektronics Naka, κατέστρεψε την μονάδα παραγωγής chips για την αυτοκινητοβιομηχανία. Κάθε αυτοκίνητο χρειάζεται περίπου 1400 ημιαγωγούς (chips) για να κατασκευαστεί, οπότε αυτή η πυρκαγιά ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για την βιομηχανία chips των αυτοκινήτων. Περισσότερο από το 95% της παραγωγής του αποκαταστάθηκε όταν το εργοστάσιο ξανά άνοιξε αλλά μέχρι να φτάσει το προηγούμενο επίπεδο παραγωγής, θα χρειαστεί αρκετός καιρός επειδή η παραγωγή των chips έχει μεγάλο χρόνο παράδοσης και χρειάζονται δύο μήνες για να κατασκευαστούν. Έτσι ο χρόνος παράδοσης αυξήθηκε από 16 στις 18 εβδομάδες χωρίς να διαφαίνεται εύκολη λύση να καλυφθεί αυτό το κενό παράδοσης.
Η έλλειψη chips οδήγησε τους κατασκευαστές αυτοκινήτων να σταματήσουν την παραγωγή σε αρκετά εργοστάσια μα αποτέλεσμα να έχουν απώλειες εκατομμυρίων δολαρίων από χαμένες παραγωγές και πωλήσεις. Ford, Tesla, BMW, Mercentes, Nissan, είναι εταιρείες οι οποίες ανακοίνωσαν δυσκολίες στην προμήθεια chips αυτοκινήτων. Μία από τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες του κόσμου η General Motors θα χάσει 2 δισ. $ διότι η έλλειψη chips την ανάγκασε να κλείσει κάποια από τα εργοστάσια της.
Επιπλέον η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία θα παράγει 4 εκατομμύρια λιγότερα αυτοκίνητα που αντιστοιχούν σε απώλειες 110 δισεκατομμυρίων. Η προσφορά είναι περιορισμένη και η ζήτηση για υψηλής τεχνολογίας προϊόντα αυξάνει παντού. Οι ναυαρχίδες των GPUs και οι κονσόλες επόμενης γενιάς έχουνε ήδη πωληθεί διαδικτυακά, σε εξαιρετικά υψηλές τιμές και χωρίς να υπάρχουν αποθέματα πλέον. Στο eBay τα PlayStation 5 πωλούνται σε τιμή 50-100% υψηλότερη. Ο χρόνος παράδοσης πλέον για παραγγελίες σε κονσόλες παιχνιδιών, σε κάρτες γραφικών υψηλής ανάλυσης είναι το 2023!
Πολλές εταιρίες εξαρτούνται από την έλλειψη προσφοράς για πρώτες ύλες και εξαρτήματα τα οποία πλέον πωλούνται σε πολύ υψηλές τιμές. Η Tesla ανέπτυξε το δικό της κώδικα για να επιζήσει από την έλλειψη της προσφοράς. Αυτό έχει βοηθήσει την Tesla να κρατήσει υψηλό ποσοστό παραγωγικότητας και να παραδίδει εκατοντάδες χιλιάδες καινούργια αυτοκίνητα στους πελάτες της. Αλλά άλλες εταιρείες δεν ήταν τόσο τυχερές.
Ειδικοί λένε ότι η παγκόσμια κρίση έλλειψης chips σταδιακά θα αποκατασταθεί αλλά όχι στο κοντινό μέλλον. Για να αυξηθεί η παραγωγή των chips οι κατασκευαστικές εταιρείες πρέπει να συνεχίσουν να καινοτομούν και να αυξήσουν την παραγωγή δουλεύοντας περισσότερο, και δημιουργώντας νέες εγκαταστάσεις και ταυτόχρονα να απασχολήσουν περισσότερους ανθρώπους και μηχανήματα. Για να κατασκευαστεί ένα καινούργιο εργοστάσιο που θα παράγει chips απαιτούνται περίπου δύο χρόνια. Μέχρι τότε οι ελλείψεις θα εξακολουθούν και οι τιμές των προϊόντων που χρησιμοποιούν chips θα αυξάνονται σε δυσθεώρητα ύψη.
Αναμένεται ότι θα επηρεαστεί η προώθηση των νέων iPhone καθώς η Apple είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής chips (πέρυσι καθυστέρησε 2 μήνες η παραγωγή του iPhone 12). Αλλά και τα κινητά άλλων εταιρειών θα επηρεαστούν όπως της Samsung παρόλο που η ίδια είναι και παραγωγός chips.
Για το 2021 και προφανώς και για το 2022 θα αναμένουμε τις τιμές των κινητών, των συσκευών διασκέδασης, των τηλεοράσεων, των καρτών γραφικών και των αυτοκινήτων να κοστίζουν ολοένα και περισσότερο και θα είναι πολύ δύσκολο για κάποια από αυτά να τα βρούμε διαθέσιμα για αγορά εξ αιτίας της απορρύθμισης της εφοδιαστικής αλυσίδας.
