O Ίχορ Κολοντίλο από τύχη επέζησε για να πει την ιστορία του. Ο στρατιωτικός γιατρός συμμετείχε σε απομάκρυνση στρατιωτών στις αρχές του 2023, όταν το τζιπ του χτυπήθηκε από ρωσικό βλήμα. Τραυματίστηκε σοβαρά στα μάτια και στην καρδιά και για ένα διάστημα δεν μπορούσε να επικοινωνήσει. Οι χειρουργικές επεμβάσεις έσωσαν την καρδιά και την όρασή του, αλλά οι γιατροί δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι για τον τραυλισμό του και την ψυχολογική πίεση που αισθανόταν. Δοκίμασε διάφορες θεραπείες αλλά τίποτα δεν βοήθησε. Τότε σε μία τυχαία συνάντηση ο Βλάντισλαφ Ματρενίτσκι, πρωτοπόρος στην ψυχοθεραπεία με ψυχεδελικά, του έθεσε μία απροσδόκητη ερώτηση: Ήταν διατεθειμένος να δοκιμάσει κεταμίνη;
Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του Economist ο Ίχορ αποφάσισε να το κάνει, χωρίς πάντως να περιμένει πολλά. Αλλά τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Μετά από μια συνεδρία υπό την επήρεια του ηρεμιστικού, ο τραυλισμός εξαφανίστηκε. Ύστερα από ακόμη πέντε συνεδρίες, είχε επιστρέψει σχεδόν στην κανονικότητα. Έφυγαν η εσωστρέφεια, οι εφιάλτες και οι φόβοι για την καθημερινότητα. Η θεραπεία με κεταμίνη δεν ήταν άνετη ή εύκολη, εξηγεί στον Economist, αλλά του επέτρεψε να επιλύσει το τραύμα που προκάλεσε τα συμπτώματά του: «Επέστρεψα σε αυτό που θα μπορούσατε να ονομάσετε ζωή… Ένιωσα ανάλαφρος, απλώς ευλογημένος».
Η χρήση της σε ψυχικές ασθένειες
Η κεταμίνη είναι νόμιμη στην Ουκρανία ως θεραπεία για ψυχικές ασθένειες από το 2017. Η χρήση ψυχεδελικών για τη θεραπεία του άγχους και της κατάθλιψης έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία και εξερευνήθηκε στην Αμερική τη δεκαετία του 1950-1960. Για ένα διάστημα τα ψυχεδελικά ταυτίστηκαν με σοβαρά ναρκωτικά όπως η ηρωίνη. Αλλά σε πολλές χώρες, την τελευταία δεκαετία περίπου γνώρισαν μια αναγέννηση.
Τώρα ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός πόλεμος εδώ και δεκαετίες θέτει την Ουκρανία στην πρώτη γραμμή της θεραπείας. Ο Ματρενίτσκι, ο οποίος διευθύνει τη μοναδική κλινική στη χώρα που προσφέρει θεραπεία με κεταμίνη, λέει ότι έχει σχεδόν 300 ασθενείς που πάσχουν από κατάθλιψη ανθεκτική στη θεραπεία, διαταραχή μετατραυματικού στρες (ptsd) ή άγχος. Ένα αυξανόμενο μερίδιο είναι οι στρατιώτες, που αναζητούν τη θεραπεία όταν φεύγουν το μέτωπο, με την ιδιότητα του απλού πολίτη.
Μια συνεδρία 40 λεπτών στην κλινική του Δρ. Ματρεντίτσκι στον τελευταίο όροφο ενός νοσοκομείου στο βόρειο Κίεβο, κοστίζει 105 δολάρια, αν και η κλινική παρέχει σε ορισμένους στρατιώτες δωρεάν θεραπεία. Ένα τυπικό μάθημα διαρκεί από δύο έως έξι συνεδρίες. Η δόση κεταμίνης – 0,5 mg ανά κιλό σωματικού βάρους – χορηγείται με ενστάλαξη. Στη συνέχεια, ένας ψυχοθεραπευτής καθοδηγεί τον ασθενή σε ένα «ταξίδι».
Τα υποσυνείδητα τραύματα
Ο στόχος, λέει, είναι η πρόσβαση στα υποσυνείδητα τραύματα: «Αυτό που κάνουμε είναι να μετατρέπουμε τις αναμνήσεις σε ένα μεταφορικό ταξίδι και αυτό μπορεί να εκφορτίσει τη συναισθηματική τους πίεση». Λέει ότι περίπου το 1/3 των ασθενών του που λαμβάνουν κεταμίνη επιδεικνύουν «εξαιρετικά καλά» αποτελέσματα και ένα άλλο τρίτο επιτυγχάνει «λογικά καλά» αποτελέσματα. Οι κακές αντιδράσεις είναι σπάνιες, συνήθως εκδηλώνονται ως κρίσεις πανικού. Αυτό είναι το σήμα για να σταματήσει η θεραπεία.
Ο γιατρός λέει ότι οι περισσότεροι στρατιώτες στην πρώτη γραμμή έχουν συσσωρεύσει τόσο πολύ άγχος που θα ωφεληθούν από τη θεραπεία του. Κατηγορεί το στίγμα και τη «σοβιετική» προσέγγιση στη στρατιωτική ιατρική για την επιβράδυνση της πρόσβασης στη θεραπεία με κεταμίνη και ασκεί πιέσεις για να γίνει πιο κοινή. Ένας άλλος στόχος είναι να επεκταθεί η θεραπεία πέρα από την κεταμίνη, η οποία είναι νόμιμη λόγω της χρήσης της στην αναισθησία, για να συμπεριλάβει απαγορευμένες ουσίες όπως το mdma και η ψιλοκυβίνη (το ενεργό μόριο στα μαγικά μανιτάρια).
Η Ξένια Βοζνίτσινα, διευθύντρια του Forest Glade, ενός κυβερνητικού κέντρου στρατιωτικής αποκατάστασης, πιστεύει ότι ένα πιλοτικό έργο που χρησιμοποιεί mdma και ψιλοκυβίνη θα μπορούσε να λάβει το πράσινο φως εντός έξι μηνών. Τον Μάιο το κέντρο της χρηματοδότησε ένα συνέδριο για τα ψυχεδελικά στην ψυχοθεραπεία. Υπάρχουν βεβαίως και εκείνοι που διατυπώνουν σοβαρές ενστάσεις. Αλλά οι υπέρμαχοι πιστεύουν ότι τα ψυχεδελικά μπορούν να χρησιμοποιούνται με φειδώ και βεβαίως ποτέ σε εν ενεργεία στρατιώτες. «Είναι μια θεραπεία για δύσκολες καταστάσεις, ανθεκτικές στα φάρμακα ptsd, όταν οι συνήθεις μέθοδοι δεν αποδίδουν» εξηγεί η Βοζνίτσινα στον Economist.
