Συνέβη λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Ρώσοι στρατιώτες εισέβαλαν στο σπίτι μιας οικογένειας σε χωριό έξω από το Κίεβο, εκτέλεσαν τον σύζυγο και βίασαν επανειλημμένα τη γυναίκα του. Μετά από πολλές περιπέτειες το θύμα και ο γιός της κατάφεραν να βρουν καταφύγιο στη Γερμανία.
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία πληθαίνουν οι αναφορές για σεξουαλική κακοποίηση γυναικών, παιδιών αλλά και ανδρών από τον ρωσικό στρατό. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 η γενική εισαγγελία της Ουκρανίας είχε ξεκινήσει έρευνες σε 155 υποθέσεις. Η Πραμίλα Πάτεν, ειδική εντεταλμένη του ΟΗΕ για τη σεξουαλική βία σε περιοχές συγκρούσεων, χαρακτήρισε τα στοιχεία της ουκρανικής γενικής εισαγγελίας ως την «κορυφή του παγόβουνου».
Η υπόθεση της Ουκρανίδας βρίσκεται πλέον στα χέρια της γερμανικής δικαιοσύνης. Οι δικηγόροι της οργάνωσης Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα Συνταγματικά και Ανθρώπινα Δικαιώματα ECCHR κατέθεσαν από κοινού με την ουκρανική οργάνωση Ukrainian Legal Advisory Group ULAG μήνυση στη γερμανική Ομοσπονδιακή Εισαγγελία. Στόχος τους να οδηγηθούν ενώπιον της δικαιοσύνης τέσσερα μέλη του ρωσικού στρατού, μεταξύ των οποίων δύο υψηλόβαθμοι διοικητές. Οι ουκρανικές αρχές είχαν ήδη ξεκινήσει ερήμην δικαστική διαδικασία εναντίον ενός από τους στρατιώτες.
Η Γερμανία διαθέτει αποτελεσματικούς μηχανισμούς δίωξης
Ο Αντρέας Σούλερ από το ECCHR, ο οποίος συνυπογράφει τη μήνυση, εξηγεί ότι υπάρχουν κενά στην ουκρανική νομοθεσία. Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν τιμωρούνται. Επιπλέον το ουκρανικό δίκαιο δεν αναγνωρίζει την ευθύνη ανωτέρων. «Αυτό σημαίνει ότι ένας επικεφαλής δεν φέρει ευθύνη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττονται από έναν υφιστάμενο», εξηγεί ο γερμανός ειδικός στην Deutsche Welle. Υπάρχει επομένως μια «γκρίζα ζώνη» μεταξύ των απλών στρατιωτών και των επικεφαλής αξιωματικών. Και εκεί ακριβώς χρειάζονται εισαγγελείς τρίτων χωρών, οι οποίοι «θα πρέπει να εκδώσουν εντάλματα σύλληψης, έτσι ώστε σε περίπτωση που συλληφθούν οι ύποπτοι να μπορούν ενδεχομένως να δικαστούν στη Γερμανία ή σε άλλη τρίτη χώρα».
Σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Σβαρτς, ειδικό σε ζητήματα διεθνούς ποινικού δικαίου στη Διεθνή Αμνηστία, η Γερμανία είναι πλέον πρωτοπόρος στο διεθνές ποινικό δίκαιο. Στις δίκες κατά του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία και στις καταδίκες σε σχέση με τη γενοκτονία των Γεζίντι, η Γερμανία απέδειξε ότι ασχολήθηκε με σοβαρότατα εγκλήματα, τα οποία θα έπρεπε να είχαν παραπεμφθεί σε διεθνή δικαστήρια.
Μάλλον απίθανο να κάτσουν στο εδώλιο οι θύτες
«Πρόκειται για σημαντική πρόοδο. Λέμε συχνά ότι το μέλλον του διεθνούς ποινικού δικαίου βρίσκεται στα εθνικά δικαστήρια», λέει ο Αλεξάντερ Σβαρτς: «Υπάρχουν πλέον κράτη, όπως η Γερμανία, που διαθέτουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς δίωξης σχεδόν πιο αποτελεσματικούς από εκείνους των διεθνών ποινικών δικαστηρίων». Έτσι λοιπόν η υπόθεση της Ουκρανίας θα εκδικαστεί από γερμανικό δικαστήριο.
Θα δει κάποτε η Ουκρανή τους βασανιστές της στο εδώλιο; Μάλλον απίθανο, όσο εκείνοι βρίσκονται στη Ρωσία. Σε θέματα Διεθνούς Ποινικού Δικαίου απαιτείται υπομονή διότι δεν υπάρχει παραγραφή εγκλημάτων. «Ποτέ δεν ξέρεις πως έρχονται τα πράγματα και τι θα γίνει αν κάποτε οι δράστες ταξιδέψουν», τονίζει ο Σούλερ και καταλήγει: «Σκεφτόμαστε σε βάθος χρόνους και θέτουμε από τώρα τα θεμέλια».
Πηγή: Deutsche Welle
