Της Ανθής Αγγελοπούλου
Το μέλλον των θεραπειών είναι η ανοσο-ογκολογία σύμφωνα με τους ειδικούς καθώς και οι συμμαχίες των εταιρειών για να παράξουν κοινά πρωτόκολλα και γιατί όχι κοινά φάρμακα που θα βοηθήσουν σημαντικά τους ασθενείς, σημείωσε στην έναρξη της ομιλίας του με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου (4 Φεβρουαρίου)κ. Ιωάννης Μπουκοβίνας, Πρόεδρος ΔΣ ΕΟΠΕ, Διευθυντής Ογκολογικής Μονάδας της «Βιοκλινικής» Θεσ/νίκης.
Σύμφωνα με τον κ. Μπουκοβίνα, ο μοναδικός μηχανισμός δράσης και η διάρκεια της είναι αυτά που καθιστούν την ανοσοθεραπεία διαφορετική από τις άλλες και αποτελεσματική. Κάτι που έχουμε μεγάλη ανάγκη σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς όπως δείχνουν τα μέχρι στιγμής στοιχεία πολύ σύντομα ο καρκίνος θα γίνει η 1η αιτία θανάτου τα επόμενα χρόνια παραγκωνίζοντας τα καρδιαγγειακά.
Η ανοσοθεραπεία έχει αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον καρκίνο, όμως έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε απαντώντας στα ερωτήματα: πώς επιλέγουμε τους ασθενείς, ποιοι είναι οι κατάλληλοι συνδυασμοί φαρμάκων, αν μπορεί να γίνει πρόβλεψη της τοξικότητας, πώς ξεπερνάμε την αντίσταση στα συγκεκριμένα φάρμακα, ποια είναι η βέλτιστη διάρκεια θεραπείας, σημείωσε ο κ. Μπουκοβίνας.
Κλείνοντας είπε χαρακτηριστικά «Οραματιζόμαστε ένα μέλλον όπου στην αντιμετώπιση του καρκίνου θα έχει μεγιστοποιηθεί το όφελος της ανοσοθεραπείας, ενδυναμώνοντας την αξία της για τους ασθενείς, τις οικογένειές τους και την κοινωνία». Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα από την πολιτεία, καθώς μπορεί να έχουμε για Επιτροπή ΗΤΑ αλλά παρόλα αυτά εδώ και ενάμιση χρόνο ούτε ένα ογκολογικό φάρμακο δεν έχει περάσει από αξιολόγηση.
Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και για τους ασθενείς με εξαιρέσιμο μελάνωμα υψηλού κινδύνου
Το 2018 στην Ελλάδα είχαμε 67.401 νέα περιστατικά με κακοήθειες. Από αυτά τα 1.664 αφορούσαν το μελάνωμα είπε η καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας, Α’ Παθολογική Κλινική, Γ.Ν. «Λαϊκό», κα Έλενα Γκόγκα.
Αρχείο καταγραφής έχουμε, όπως είπε η γιατρός από το 1885 όμως δεν έχουμε σαφή στοιχεία. Ο πρόεδρος του ΕΟΠΕ κ. Μπουκοβίνας κάνει μεγάλο αγώνα σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη καταγραφή περιστατικών όπως γίνεται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 50% των νέων περιστατικών μελανώματος στον κόσμο αφορούν την Ευρώπη. Παρατηρείται μια σημαντική αύξηση και αναμένεται δυστυχώς ακόμα μεγαλύτερη τις επόμενες δεκαετίες. Υπολογίζεται να φτάνουμε τα 100.000 νέα περιστατικά το χρόνο.
Μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 56 έτη και σύμφωνα με τα στοιχεία οι θεράποντες ιατροί πρέπει να δώσουν μεγάλη βαρύτητα στο να έχουν καλή γνώση της νόσου καθώς παίζει μεγάλο ρόλοι η 2η γραμμής θεραπεία στη αντιμετώπιση της νόσου. Σύμφωνα με την ειδικό, ο παθολογοανατόμος παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση στου μελανώματος.
Η επίπτωση του μελανώματος αυξάνεται λοιπόν σταθερά τα τελευταία 30 έτη, ωστόσο, είναι ιάσιμο όταν αντιμετωπιστεί στα πρώιμα στάδια. Ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα Σταδίου IV ιστορικά έχουν χαμηλά ποσοστά επιβίωσης. Με την εισαγωγή της ανοσοθεραπείας, τα δεδομένα αυτά αλλάζουν. Η πενταετής επιβίωση πριν από τις εξειδικευμένες θεραπείες ήταν από 5-10%. Σήμερα, διαμορφώνεται στο 35-40% με τη μονοθεραπεία anti-PD1 παραγόντων, ενώ συνδυάζοντας ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες, σημειώνονται ποσοστά πενταετούς επιβίωσης 52%.
Αντιμετωπίζοντας τον καρκίνο του νεφρού και του ουροθηλίου
Σήμερα οι όγκοι κατηγοριοποιούνται περισσότερο βάση παραγόντων και όχι θέσης. Αυτό βοηθά στην εξατομίκευση της θεραπείας και την καλύτερη αντιμετώπισή τους τόνισε ο καθηγητής Παθολογικής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών & Δ/ντης της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής στο Π.Γ.Ν. «Αττικόν», κ. Αριστοτέλης Μπάμιας. Αναφορικά με τον ουροθηλιακό καρκίνο σημείωσε ότι είναι πιο συχνός στους άντρες από ότι στις γυναίκες και το 5% των περιπτώσεων δίνει μεταστάσεις. Υπολογίζονται στις 200.000 θάνατοι παγκοσμίως.
«Τριάντα χρόνια πέρασαν για να έχουμε κάποια σημαντική μεταβολή στις θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου της κύστεως. Τα τελευταία 3 χρόνια όμως ευτυχώς έχουν σοβαρές αλλαγές με τη χρήση των ανοσοθεραπειών. Αυτή τη στιγμή διαθέτουν στη φαρέτρα τους οι ειδικοί 5 νέες θεραπείες για να πολεμήσουν τη νόσο» ανέφερε ο καθηγητής Μπάμιας.
Ενώ, αντίθετα στο καρκίνο του νεφρού που είναι ο 12ος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως και εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες, άλλαξε η αντιμετώπιση της νόσου εδώ και 15 χρόνια περίπου με τα νέα φάρμακα που μπήκαν στη ζωή μας. Ο μεταστατικός καρκίνος του νεφρού είναι σήμερα μια χρόνια νόσος.
Η πρόοδος στην Ελλάδα
Στο αν αυτή η πρόοδος φτάνει τελικά και στη χώρα μας ο καθηγητής Μπάμιας απάντησε ότι η Ελλάδα είναι συγκρίσιμη με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι υπάρχουν ακόμα δυνατότητες στη διάχυση της γνώσης.
Τα νέα φάρμακα είναι καλά και έχουν σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα
Ο καρκίνος του πνεύμονα αναλύθηκε από τον καθηγητή Παθολογίας & Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών & Δ/ντής της Γ΄ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο «Η Σωτηρία», κ. Κωνσταντίνο Συρίγο ο οποίος τόνισε ότι είναι η Νο 1 αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες και η Νο2 στις γυναίκες. Μπορεί να γκρινιάζουμε για την απαγόρευση του καπνίσματος είπε ο καθηγητής όμως αυτό είναι άδικο αν σκεφτούμε τι πραγματικά κερδίζουμε όταν σύμφωνα με τα στοιχεία έχουμε 388.203 θανάτους κάθε χρόνο στην Ευρώπη μόνο από καρκίνο του πνεύμονα, δηλαδή 1.064 άτομα την ημέρα φεύγουν από τα ζωή από τη νόσο.
Αναφορικά με την πρόσβαση και προβλήματα σημείωσε ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε πρόβλημα με την πρόσβαση στις θεραπείες, το πρόβλημα όπως είπε είναι ότι μη ογκολόγοι προσπαθούν να θεραπεύσουν έναν όγκο και αυτό είναι άδικο για τον ασθενή, γιατί πολύ απλά δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις.
Η ανοσοθεραπεία σύμφωνα με τον καθηγητή πρέπει να δίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα και έπειτα από εκπαίδευση. «Είμαστε κοντά στο “άγιο δισκοπότηρο” της θεραπείας και στον πνεύμονα» σημείωσε ενώ, συμπλήρωσε ότι οι συνδυαστικές θεραπείες θα βοηθήσουν στο να θεραπεύσουμε ακόμα και τους ασθενείς που μέχρι σήμερα δεν είχαν μέλλον.
Η ανοσοθεραπεία και οι κλινικές μελέτες στην Ελλάδα
Το nivolumab είναι ένας αναστολέας του ανοσολογικού σημείου ελέγχου προγραμματισμένου θανάτου-1 (PD-1), ο οποίος είναι μοναδικά σχεδιασμένος για να αξιοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ώστε να συμβάλλει στην αποκατάσταση της αντικαρκινικής ανοσολογικής ανταπόκρισης. Αξιοποιώντας το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για την καταπολέμηση του καρκίνου, το nivolumab έχει καταστεί μία καινοτόμος θεραπευτική επιλογή σε πολλαπλούς τύπους καρκίνου.
Το nivolumab είναι προσβάσιμο από τους ασθενείς στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση του μελανώματος και του νεφροκυτταρικού καρκίνου ως μονοθεραπεία ή/και σε συνδυασμό με ipilimumab και του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, του ουροθηλιακού καρκινώματος, του καρκίνου κεφαλής και τραχήλου και του κλασσικού λεμφώματος Ηodgkin ως μονοθεραπεία.
Το παγκόσμιο πρόγραμμα ανάπτυξης του nivolumab βασίζεται στην επιστημονική εξειδίκευση της Bristol-Myers Squibb στο πεδίο της Ανοσο-Ογκολογίας και περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα κλινικών μελετών (σε όλες τις φάσεις ανάπτυξης αυτών) σε διαφορετικές νεοπλασίες.
Στην Ελλάδα διεξάγονται σήμερα 30 κλινικές μελέτες σε ένα ευρύ φάσμα συμπαγών και αιματολογικών όγκων ενώ, αξίζει να σημειωθεί ότι το nivolumab έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα σε περίπου 300 ασθενείς μέσα από προγράμματα πρώιμης πρόσβασης.
Σε ερώτηση για το αν έχουμε πλήρη στοιχεία διάθεσης των φαρμάκων καθώς και το πώς οι ασθενείς θα μαθαίνουν στο μέλλον για τις κλινικές μελέτες που διεξάγονται ο κ. Μπουκοβίνας, ανέφερε ότι είναι στην αναμονή να πάρουν έγκριση για να φτιαχτεί ένας ιστότοπος που θα περιέχει όλες τις πληροφορίες αναφορικά με το θέμα.
