Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Η Αθήνα παραμένει χαμηλά στην κατάταξη όσον αφορά την αγορά του real estate, συγκρινόμενη με τις υπόλοιπες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, ωστόσο, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν διεθνείς επενδυτές, φαίνεται να διαμορφώνεται μια αίσθηση σταθεροποίησης και προοπτική αλλαγής κλίματος.
Τα παραπάνω συνάγονται από τα συμπεράσματα της 15ης έκδοσης της μελέτης που αφορά τις προοπτικές και τις τάσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ακινήτων «Emerging Trends in Real Estate Europe», η οποία εκπονήθηκε από κοινού από την PwC και το Urban Land Institute (ULI).
Βάσει της μελέτης η Αθήνα κατατάσσεται ως προς τις προοπτικές της κτηματαγοράς της (επενδύσεις και μελλοντικές αναπτύξεις) στην τρίτη από το τέλος θέση, την 29η, ανάμεσα σε 31 ευρωπαϊκές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης, η οποία βρίσκεται στην τελευταία θέση, με τη Μόσχα στην προτελευταία.
Σταθερότητα
Όσον αφορά την πορεία των αξιών η εκτίμηση είναι πως τόσο τα μισθώματα όσο και οι αξίες θα παραμείνουν σταθερά τον επόμενο χρόνο, κάτι βεβαίως που αποτελεί θετική είδηση με δεδομένο ότι τα τελευταία εννέα χρόνια η πορεία είναι πτωτική.
Αναλυτικότερα, όπως σημειώνεται στη μελέτη, η Αθήνα, η Μόσχα και η Κωνσταντινούπολη παραμένουν στο κατώτατο σημείο όσον αφορά την προοπτική της αγοράς τους με αιτία την πορεία της οικονομίας τους και τις πολιτικές που ασκούνται και αποθαρρύνουν τους ξένους επενδυτές.
Ωστόσο προστίθεται ότι «παρά τη χαμηλή βαθμολογία σε σχέση με τα άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα, καμία από αυτές τις πόλεις δεν καταγράφει φέτος πολύ κακές προοπτικές».
Αίσθηση ανάκαμψης
Όσον αφορά την Αθήνα σημειώνονται χαρακτηριστικά τα όσα είπε διεθνής επενδυτής/developer και έχουν ως εξής: «Υπάρχει μια αίσθηση ανάκαμψης, καθώς και ότι η Ελλάδα έχει κάνει κάποια πράγματα σωστά όσον αφορά το πικρό χάπι που έπρεπε να καταπιεί». Πράγματι, αναφέρει η μελέτη ως συμπέρασμα, ορισμένοι ευκαιριακοί επενδυτές «αρχίζουν να μυρίζουν το κατώτατο σημείο της αγοράς, οι φόβοι για χρεοκοπία και Grexit έχουν υποχωρήσει, ο τουρισμός αναπτύσσεται και οι αποδόσεις είναι ελκυστικές».
Σύμφωνα πάντα με την «Emerging Trends in Real Estate Europe», ο τομέας που προσελκύει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι τα τουριστικά ακίνητα, με τοπικό στέλεχος της αγοράς να λέει ότι «όλοι όσοι έρχονται στην Ελλάδα ενδιαφέρονται για τον τουρισμό, οπότε όποιος θέλει θα πρέπει να συμμετάσχει στην ουρά».
Για τα αξιόλογα ξενοδοχεία της Αθήνας η διαπραγμάτευση κινείται σε τιμές κατώτερες του κόστους αντικατάστασης του ακινήτου, με το ενδιαφέρον να προέρχεται κυρίως από Αμερικανούς επενδυτές, οι οποίοι συχνά συνεργάζονται με τοπικούς εταίρους. Αναφορά γίνεται και στο ενδιαφέρον κινεζικών κεφαλαίων όσον αφορά τα logistics.
Οι αποδόσεις που επιτυγχάνονται για τους γραφειακούς χώρους πρώτης κατηγορίας συνεχίζουν να είναι υψηλές, με την Αθήνα να παραμένει από τις λίγες πόλεις στην Ευρώπη όπου υπάρχουν ευκαιρίες για συμπίεση των αποδόσεων.
Η μελέτη δεν παραλείπει να επισημάνει ότι η ανάκαμψη στην αγορά των ακινήτων δεν μπορεί να έρθει αν δεν λυθεί το θέμα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνδεδεμένα με ακίνητα. Η αναφορά στην Αθήνα κλείνει στη μελέτη με τη φράση ενός έμπειρου στελέχους με παγκόσμια δράση, ο οποίος λέει πως «σήμερα επενδύοντας στην Ελλάδα δεν αισθάνεσαι τόσο τρελός»…
Η υπόλοιπη Ευρώπη
Γενικότερα η εν λόγω μελέτη σημειώνει ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία ακινήτων παραμένει «προσεκτική αλλά θετική», με χαμηλές αποδόσεις, ενώ «βλέπει» πλέον και τις αλλαγές που θα επιφέρει σε αυτήν η πρόοδος των τεχνολογιών και οι κοινωνικές αναταράξεις. Όπως επισημαίνεται, η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο που δουλεύουμε (π.χ. δεν χρειάζεται να είναι κανείς στάσιμος σε ένα γραφείο) και αυτό μακροπρόθεσμα θα επηρεάσει το Real Estate.
Οι αγορές της ηπειρωτικής Ευρώπης επωφελούνται από τη διακύμανση του κλίματος που σημειώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία υπάρχει περισσότερη αισιοδοξία μετά την εκλογή Μακρόν και η Γερμανία εδραιώνει τη θέση της ως ασφαλές καταφύγιο της Ευρώπης για το κεφάλαιο.
