Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Συνολική συμφωνία για την Ελλάδα, που περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης, τη χορήγηση μιας μεγάλης δόσης, τη σημαντική ελάφρυνση του χρέους και μια ενισχυμένη επιτήρηση της οικονομίας της χώρας μετά την έξοδο από το πρόγραμμα στις 20 Αυγούστου, υιοθέτησαν λίγο μετά τα μεσάνυχτα στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί Oικονομικών της Ευρωζώνης.
Οι συζητήσεις ήταν δύσκολες γιατί έπρεπε να βρεθεί μια συνολική απόφαση πάνω σε διαφορετικά θέματα. Μάλιστα, νωρίς χθες το βράδυ ο πρόεδρος του Εurogroup, Μάριο Σεντένο, διαπιστώνοντας ότι χρειαζόταν περισσότερος χρόνος διέκοψε τη συζήτηση, ολοκλήρωσε τα υπόλοιπα θέματα της ημερήσιας διάταξης και στη συνέχεια επανήλθε στο ελληνικό. Έπειτα από δυο ώρες διαβουλεύσεων επιτεύχθηκε οριστική συμφωνία.
Αναφορικά με το χρέος προβλέπεται καταρχήν η επιμήκυνση κατά 10 χρόνια του χρόνου αποπληρωμής δανείων ύψους 96 δισ. ευρώ της δεύτερης διάσωσης, με ταυτόχρονη πρόβλεψη μιας περιόδου χάριτος 10 ετών κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα δεν πληρώνει τόκους. Αυτά είναι και το σημαντικότερα μέτρα λόγω του μεγάλου ποσού που αφορά.
Μεταξύ των άλλων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που συμφωνήθηκαν είναι η επιστροφή των κερδών κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης και της ΕΚΤ από ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους. Τα κέρδη θα δοθούν σταδιακά και θα συνδέονται με την ενισχυμένη επιτήρηση δηλαδή την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από ελληνικής πλευράς.
Προβλέπεται επίσης η κατάργηση της προσαύξησης του επιτοκίου, που αφορά το δάνειο της δεύτερης διάσωσης της Ελλάδας, ύψους 130,9 δισ. ευρώ.
Το ύψος της τελευταίας δόσης θα είναι 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,3 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ. Η Ελλάδα μπορεί στη συνέχεια να επιλέξει αν θα αποπληρώσει και τα υπόλοιπα δάνεια του ΔΝΤ με χρήση άλλων χρηματοδοτικών μέσων.
Τα υπόλοιπα της δόσης μαζί με διαθέσιμα και της χώρα θα δημιουργήσουν ένα σημαντικό μαξιλάρι ρευστότητας περίπου 24,1 δισ. που θα καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του δημοσίου για 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος.
Με βάση την απόφαση η Ελλάδα θα πρέπει να παράγει ετήσια πρωτογενή πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ το 2023 μέχρι το 2060. Θα πρέπει επίσης να ολοκληρώσει όλες τις μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί.
Σχετικά με το λεγόμενο γαλλικό μηχανισμό, αυτός θα ενταχθεί στα μακροπρόθεσμα μέτρα και θα χρησιμοποιηθεί εάν χρειαστεί. Προβλέπει τη σύνδεση της αποπληρωμής των δανείων με την ανάπτυξη, όσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση του ΑΕΠ τόσο ψηλότερες θα είναι αποπληρωμές, ενώ σε περιόδους κρίσης η χώρα μας θα καταβάλει μικρότερα ποσά ή και καθόλου. Ο μηχανισμός δεν θα είναι αυτόματος, όπως ζητούσε το ΔΝΤ, αλλά θα χρειάζεται για την ενεργοποίησή του απόφαση του Εurogroup.
Οι χώρες της Ευρωζώνης για να αποσπάσουν το «πράσινο φως» του ΔΝΤ για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, δεσμεύθηκαν ότι το 2032 θα προχωρήσουν σε ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους, κι αν κριθεί αναγκαίο θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα διατηρεί τα δημοσιονομικά εντός τροχιάς. Μέχρι το παραπάνω έτος, ο διεθνής οργανισμός θα θεωρήσει το χρέος βιώσιμο διευκολύνοντας την πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων.
Συμφωνία υπάρχει και σε σχέση με την πρόταση της Κομισιόν για μια ενισχυμένη εποπτεία μετά την έξοδο από το πρόγραμμα. Η ενισχυμένη εποπτεία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε χώρα που εξέρχεται από μνημόνιο, ενδεικτικό της ιδιαιτερότητας της ελληνικής περίπτωσης και της επιθυμίας των εταίρων να θέσουν υπό στενή παρακολούθηση την οικονομία ώστε να αποφευχθεί ένας νέος εκτροχιασμός.
Οι θεσμοί θα υποβάλλουν στο Eurogroup τριμηνιαίες εκθέσεις, ενώ σε περίπτωση που διαπιστώνονται αποκλίσεις θα ζητείται η λήψη μέτρων συμμόρφωσης από την Ελλάδα. Σε περίπτωση που η χώρα δεν συμμορφώνεται, τότε θα αναστέλλεται η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα, ενώ θα αναστέλλεται και η κατάργηση της προσαύξησης του επιτοκίου των δανείων του δεύτερου προγράμματος.
Αναφορικά με μακροπρόθεσμα μέτρα αναδιάρθρωσης, οι χώρες της Ευρωζώνης δεσμεύθηκαν να επανεξετάσουν το ζήτημα το 2032, υπό την προϋπόθεση της τήρησης συνετής δημοσιονομικής πολιτικής κάνοντας μια αναφορά σε ένα πιθανό μηχανισμό σύνδεσης των πληρωμών με την ανάπτυξη στην περίπτωση ενός πολύ δυσμενέστερου απρόοπτου μακροοικονομικού σεναρίου.
Το ΔΝΤ καλωσορίζει την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος και την περαιτέρω συγκεκριμενοποίηση των μέτρων για το χρέος, συμφωνεί ότι τα μέτρα αυτά μπορεί να κάνουν το χρέος της Ελλάδας βιώσιμο, όμως το χρηματοδοτικό σκέλος του προγράμματος του Ταμείου δεν θα ενεργοποιηθεί. Το ταμείο συγχαίρει τις ελληνικές αρχές και τον ελληνικό λαό για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος. Επίσης επιβεβαιώνει τη δέσμευσή του να συνεχίσει να στηρίζει την Ελλάδα στις προσπάθειες της για μεταρρύθμιση και επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το ΔΝΤ θα στείλει ξανά το κλιμάκιό του στην Ελλάδα την επόμενη εβδομάδα για να ολοκληρώσει την σχετική έκθεση του άρθρου 4 για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, βάσει της οποίας θα καταρτιστεί και η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους.
Η Ελλάδα ολοκλήρωσε τις υποχρεώσεις της και βγαίνει από το πρόγραμμα, ενώ οι Ευρωπαίοι τήρησαν τη δική τους δέσμευση που ήταν η ελάφρυνση του χρέους, δήλωσε μετά τη συνεδρίαση, ο πρόεδρος του Εurogroup Μάριο Σεντένο.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαίοι αξιωματούχο η Ελλάδα μέσω του τρίτου προγράμματος υιοθέτησε πάνω από 450 δράσεις, ενώ συνολικά εάν υπολογιστούν και τα δύο προηγούμενα προγράμματα οι δράσεις ήταν πολύ περισσότερες. Συνολικά εκταμιεύθηκαν όπως είπε πάνω από 245 δισ. ευρώ 2010 μέχρι τώρα και μάλιστα με χαμηλά επιτόκια.
Ο κ. Σεντένο πρόσθεσε ότι οι θεσμοί θα αναλάβουν μια ενισχυμένη επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας για την τήρηση των μεταρρυθμίσεων και την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Ο Επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί μίλησε για ιστορική συμφωνία και ιστορική στιγμή για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη, που κλείνει το τελευταίο κεφάλαιο στην υπαρξιακή κρίση του κοινού νομίσματος. Ο Επίτροπος σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα ενθυμήθηκε τις κρίσιμες στιγμές του 2012 και του 2015 που η Ελλάδα έφτασε κοντά στην έξοδο από το ευρώ και υπογράμμισε τις πολλαπλές θυσίες του ελληνικού λαού. Στη συνέχεια αναφέρθηκε εκτενώς στα 88 προαπαιτούμενα και το εύρος τους σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας και διοίκησης. Έκανε λόγο για απαραίτητες και αναπόδραστες επίπονες θυσίες. Τόνισε δε ότι η Ευρωζώνη βοηθά την Ελλάδα να σταθεί στα πόδια της και στέλνει το μήνυμα στις αγορές για μια βιώσιμη έξοδο. Σε ό,τι αφορά τη μεταμνημονιακή εποπτεία, ξεκαθάρισε ότι αυτή δεν αποτελεί ένα νέο πρόγραμμα, αλλά ένα σύστημα πιστοποίησης της πορείας της οικονομίας.
Ο επικεφαλής του ΕΜΣ Κλάους Ρέγκλιγκ, στάθηκε στην ιστορικότητα της στιγμής, ειδικά για όσους παρακολούθησαν, όπως είπε, τις δραματικές νύχτες του 2015 και 2012, όταν η σταθερότητα του οικοδομήματος είχε απειληθεί, υπενθυμίζοντας τις τραγικές συνέπειες που θα είχε άλλη κατάληξη. Τόνισε δε ότι η αλληλεγγύη της Ε.Ε. σε επίπεδο οικονομικής στήριξης ήταν χωρίς προηγούμενο, με τα 240 δισ. των δόσεων αλλά και τα 12 δισ., ή 6,5% του ελληνικού ΑΕΠ που η Ελλάδα κερδίζει κάθε χρόνο από τα προνομιακά δάνεια του ΕΜΣ. Ξεκαθάρισε ακόμη ότι με βάση τη χθεσινή απόφαση άνω των 96 δισ. σε κεφάλαιο και τόκους μεταφέρονται για αποπληρωμή μετά το 2033. Επεσήμανε όμως ότι η σοβαρή μεταμνημονιακή παρακολούθηση είναι απαραίτητη δεδομένου επιπέδου της βοήθειας που της έχει παρασχεθεί.
Από την πλευρά της η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ μίλησε για αλλαγή σελίδας, προσθέτοντας ότι το ΔΝΤ θεωρεί ότι τα μέτρα θα αμβλύνουν τους κινδύνους για τη χρηματοδότηση του χρέους. Σημείωσε επίσης τη δέσμευση των εταίρων να κρατήσουν με συνεχείς αξιολογήσεις τη βιωσιμότητα του χρέους και να λάβουν όσα μέτρα χρειαστούν. «Θα εξετάσουμε τη βιωσιμότητα του χρέους την επόμενη βδομάδα, δεν έχουμε χρόνο να μπούμε χρηματοδοτικά αλλά θα συμμετάσχουμε στην εποπτεία μετά το πρόγραμμα, κάτι που κάναμε και με τις άλλες πρώην μνημονιακές χώρες, όπως είπε.
Το ΔΝΤ θεωρεί σημαντικά τα μέτρα που λήφθηκαν καθώς και το μαξιλάρι ρευστότητας, δεν εχουμε καμία αμφιβολία ότι μεσοπρόθεσμα η Ελλάδα δεν θα έχει κανένα πρόβλημα για την έξοδο στις αγορές. Στο πολύ μακροπρόθεσμο μέλλον έχουμε επιφυλάξεις, αλλά η δέσμευση των Ευρωπαίων ότι θα λάβουν μέτρα εάν χρειαστεί μας καθησυχάζει, τόνισε.
Στο σημείο αυτό ο κ. Σεντένο υπενθύμισε από την πλευρά του ότι το Εurogroup παραμένει δεσμευμένο να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και μακροπρόθεσμα.
Η Ελλάδα έχει πετύχει μεγάλες προόδους, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς, προσερχόμενος στη χθεσινή συνεδρίαση του Eurοgroup, στο Λουξεμβούργο. Αυτό που πρέπει να φροντίσουμε, πρόσθεσε, είναι να τη βοηθήσουμε μέσω της ελάφρυνσης του χρέους να μπορέσει να χρηματοδοτείται από τις αγορές. Η Ελλάδα είχε τη μεγαλύτερη δυνατή αλληλεγγύη, τόσο από την Ευρωζώνη, όσο και από την ΕΕ και καταφέραμε να την βοηθήσουμε να σταθεί στα πόδια της, είπε, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι όλα θα πάνε στο τέλος καλά και αυτό θα καλή είδηση και για το ευρώ και για την Ευρώπη.
