Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Την αύξηση στην απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου, τη θετική υποδοχή από κοινωνικούς φορείς ειδικά σε ό,τι αφορά τα μέτρα αναπτυξιακού χαρακτήρα, την επιφύλαξη των θεσμών σχετικά με το αν «βγαίνουν» τα νούμερα για τη χρηματοδότηση των μέτρων του 2019, την αναμενόμενη αντίδραση των κομμάτων της αντιπολίτευσης που κάνουν λόγο για προεκλογικές παροχές, αλλά και τη «σιγήν ιχθύος» των Ευρωπαίων όσον αφορά την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης να παρασχεθούν εγγυήσεις από το «μαξιλάρι ασφαλείας» έναντι της υλοποίησης των μέτρων κατά την περίοδο 2020-2022 έφερε η επόμενη μέρα της ανακοίνωσης του πακέτου μέτρων από την ελληνική κυβέρνηση.
Η κοστολόγηση
Στη χθεσινή τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης με τους εκπροσώπους των θεσμών στην Αθήνα στο πλαίσιο της 3ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν παρέστη καν, καθώς αναχώρησε για το Βερολίνο όπου θα συμμετάσχει ως προσκεκλημένος παρατηρητής στην άτυπη συνάντηση των Σοσιαλιστών υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συνάντηση πραγματοποιείται στο πλαίσιο των διεργασιών εν όψει του προσεχούς Ecofin που θα πραγματοποιηθεί στις 17 Μαΐου, μία ημέρα μετά το Eurogroup του μήνα.
Η χθεσινή συνάντηση, στην οποία από ελληνικής πλευράς παρευρέθησαν ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης και ο υφυπουργός Παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος, είχε ως βασικό θέμα την κοστολόγηση των μέτρων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός κυρίως για το 2019.
Πρόκειται για το πακέτο ύψους 1,15 δισ. ευρώ που περιλαμβάνει την καταβολή της 13ης σύνταξης και τη μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ σε εστίαση, τρόφιμα, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο.
Το θέμα των μέτρων του 2019 κρίνεται ως επείγον από ελληνικής πλευράς, καθώς η κυβέρνηση θέλει να στείλει άμεσα στη Βουλή το νομοσχέδιο.
Επιθυμία της είναι οι μειώσεις των συντελεστών του ΦΠΑ να εφαρμοστούν από την 1η Ιουνίου (ή το αργότερο έως την 1η Ιουλίου σε περίπτωση που οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ αποφανθούν ότι είναι δύσκολο να «σπάσουν» οι δηλώσεις του ΦΠΑ 2ου τριμήνου εν μέσω της περιόδου υποβολής των φορολογικών δηλώσεων αλλά και των αιτήσεων για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών), αλλά και να καταβληθεί η 13η σύνταξη μαζί με τη σύνταξη του Ιουνίου, δηλαδή προς το τέλος αυτού του μήνα. Μέσα στις επόμενες ημέρες θα υπάρξει ανταλλαγή στοιχείων για την ακριβή κοστολόγηση των μέτρων αλλά και για τον προβλεπόμενο δημοσιονομικό χώρο.
Επαγρύπνηση
Τις επόμενες ημέρες θα υπάρξει αυξημένη επαγρύπνηση στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους και στο οικονομικό επιτελείο προκειμένου να αποφευχθεί η αποστολή λανθασμένων μηνυμάτων στην αγορά. Τι επιθυμεί το ελληνικό στρατόπεδο;
1. Να μην κυριαρχήσει η εκτίμηση ότι η Ελλάδα υπαναχωρεί από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Ήδη από αρκετά ξένα μέσα ενημέρωσης δόθηκε η εκτίμηση ότι η Ελλάδα κατεβάζει μονομερώς τον πήχη του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2,5% για την περίοδο μέχρι το 2022. Αυτό που θέλει να «επικοινωνήσει» η ελληνική πλευρά είναι ότι ο στόχος του 3,5% όχι μόνο παραμένει, αλλά μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να χρησιμοποιηθεί το ποσό της εγγύησης των 5,55 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι -όπως εκτιμάται- τα νέα μέτρα θα φέρουν υψηλότερη ανάπτυξη από την προβλεπόμενη.
2. Να πειστούν οι αγορές ότι δεν αλλάζει απολύτως τίποτα όσον αφορά το μαξιλάρι του χρέους. Ναι μεν τα 5,55 δισ. ευρώ θα αντληθούν από το μαξιλάρι ρευστότητας, αλλά ούτως ή άλλως στο μαξιλάρι αυτό έχουν ήδη προστεθεί τα 5 δισ. ευρώ που αντλήθηκαν πρόσφατα με τις δύο εκδόσεις ομολόγων. Επίσης, τα 3,6 δισ. ευρώ που θα δοθούν στο ΔΝΤ δεν επηρεάζουν το μαξιλάρι, καθώς θα διατεθούν για πληρωμές που ούτως ή άλλως θα γίνονταν μέχρι το τέλος του 2020 (σ.σ.: έχει πλέον συμφωνηθεί με τους δανειστές ότι τα 3,6 δισ. ευρώ θα αποπληρώσουν τις δόσεις του 2019 και του 2020 του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου). Αρμόδια πηγή επισημαίνει στη «Ν» ότι και χωρίς τα 5,55 δισ. ευρώ της εγγύησης, οι αποπληρωμές του χρέους παραμένουν διασφαλισμένες για την επόμενη 4ετία.
Ο στόχος της κυβέρνησης να βγει στις αγορές μέσα στον Μάιο και πριν από τις ευρωεκλογές, προκειμένου να κλείσει το πρόγραμμα δανεισμού της φετινής χρονιάς, παραμένει. Πιθανότερο σενάριο είναι η έκδοση 7ετούς ομολόγου. Ωστόσο, για τη λήψη της τελικής απόφασης θα ληφθούν υπ’ όψιν τα δεδομένα που θα διαμορφωθούν στην αγορά.
Η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου
Χθες, πρώτη ημέρα μετά την ανακοίνωση του πρωθυπουργού για τη διάθεση μέρους του μαξιλαριού προκειμένου αυτό να χρησιμοποιηθεί ως «εγγύηση» καλής εκτέλεσης του προϋπολογισμού (δηλαδή εμφάνισης πρωτογενών πλεονασμάτων άνω του 3,5% του ΑΕΠ), οι αγορές αντέδρασαν με αύξηση της απόδοσης του ελληνικού 10ετούς. Παρουσιάζοντας αύξηση άνω της τάξεως του 2,8%, η απόδοση ανέβηκε στο 3,45%, σημειώνοντας θετική μεταβολή κατά 10 μονάδες βάσης σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα.
Στελέχη με πλήρη γνώση της αγοράς ομολόγων δεν σπεύδουν να συνδέσουν αυτή την άνοδο με την ανακοίνωση των μέτρων, καθώς παρατηρούν ότι χθες ανέβηκαν οι αποδόσεις και στα ιταλικά ομόλογα.
Στο «μικροσκόπιο» των Βρυξελλών οι παροχές
Οι παροχές που εξήγγειλε η κυβέρνηση θα εξεταστούν στο πλαίσιο της προβλεπόμενης διαδικασίας της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας της χώρας, επισημαίνουν οι Βρυξέλλες, οι οποίες στην παρούσα φάση αποφεύγουν να πάρουν θέση επί της ουσίας.
Χαρακτηριστική η χθεσινή δήλωση στο Βloomberg του αντιπροέδρου της Κομισιόν για το Ευρώ, Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος εμφανίστηκε προσεκτικός, υπογραμμίζοντας ότι είναι σημαντικό να παραμείνει η Ελλάδα στους συμφωνημένους δημοσιονομικούς στόχους.
«Σημειώνουμε τις ανακοινώσεις του κ. Τσίπρα και θα χρειαστούμε κάποιες πιο εμπεριστατωμένες συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές για να δούμε τι ακριβώς σχεδιάζουν», κατέληξε.
Ακόμη και ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος στηρίζει συστηματικά την κυβέρνηση, κυρίως τους τελευταίους, δεν θέλησε προχθές να διακινδυνεύσει καμία πρόβλεψη σε σχέση με τις επιδιώξεις της κυβέρνησης (μη περικοπή αφορολόγητου, αναπροσαρμογή πρωτογενών πλεονασμάτων), υπογραμμίζοντας ότι οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας.
Η προβλεπόμενη διαδικασία περιορίζεται προς το παρόν σε επίπεδο θεσμών, οι οποίοι θα περάσουν από «μικροσκόπιο» όλες τις παροχές της κυβέρνησης, φυσικά περισσότερο εκείνες που αφορούν το 2019, προκειμένου να διαπιστώσουν αν υποστηρίζονται ή όχι από ανάλογες δημοσιονομικές δυνατότητες. Στη συνέχεια θα υποβάλουν έκθεση στην Κομισιόν, η οποία με τη σειρά της θα κάνει εισήγηση στο EWG και αυτό στο Εurogroup.
Το «πράσινο φως»
Εάν δεν υπήρχε η ενισχυμένη εποπτεία και οι επιστροφές χρημάτων στην Ελλάδα από τα κέρδη της ΕΚΤ και κεντρικών τραπεζών που κατέχουν ελληνικά ομόλογα, καθώς και η σταδιακή εφαρμογή των μέτρων (Ιούνιος 2018) για την ελάφρυνση του χρέους, η κυβέρνηση δεν θα είχε την υποχρέωση να πάρει το «πράσινο φως» για τις παροχές. Τώρα, όμως, το χρειάζεται, γιατί αν το αγνοήσει οι συνέπειες θα ήταν πολύ αρνητικές για τη χώρα, τόσο λόγω της κατάργησης των επιστροφών των χρημάτων όσο και για την εικόνα της στις αγορές.
Λογικά η τρίτη έκθεση-αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας πρέπει να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο, όπου θα αποφασιστεί και η επόμενη εκταμίευση των χρημάτων, ωστόσο δεν αποκλείεται να γίνουν συζητήσεις για τις παροχές και στην προσεχή συνεδρίαση του Εurogroup, στις 16 Μαΐου. Αυτό αναμένεται να ξεκαθαρίσει μέχρι το τέλος της εβδομάδας ή τις αρχές της επόμενης, ανάλογα με το πόσο βιάζεται η κυβέρνηση να εγκρίνει τα μέτρα.
Σε ό,τι αφορά τα άλλα ανοικτά ζητήματα, όπως το θέμα της μη περικοπής του αφορολογήτου την 1η Ιανουαρίου 2020 ή ακόμη του επανακαθορισμού των πρωτογενών πλεονασμάτων που ζητάει η κυβέρνηση προσφέροντας εναλλακτική εγγύηση, οι όποιες επίσημες συζητήσεις δεν αναμένεται να γίνουν άμεσα. Ωστόσο, μέσα στις επόμενες εβδομάδες μπορεί να διαμορφωθεί μια πιο καθαρή εικόνα σχετικά με το τι είναι εφικτό και τι όχι.
Υπενθυμίζεται ότι προχθές ο κ. Μοσκοβισί, παρουσιάζοντας τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής, άφησε ανοικτό «παράθυρο» για συζητήσεις στα πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας για τα δύο παραπάνω ζητήματα. Ωστόσο, δεν είναι η Επιτροπή που έχει τον πρώτο λόγο αλλά τα κράτη-μέλη και μάλιστα σε ορισμένα από αυτά και τα εθνικά Κοινοβούλια, τα οποία θα αποφανθούν.
Η ανακοίνωση των θεσμών
Στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνεργασία με στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επισκέφθηκαν την Αθήνα από τις 6 έως τις 8 Μαΐου για την τρίτη αποστολή στην Ελλάδα μετά το πρόγραμμα. Στελέχη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου συμμετείχαν στο πλαίσιο του κύκλου διαβουλεύσεων του άρθρου 4 για το 2019. Στελέχη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας συμμετείχαν στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης. Τα ευρήματα της αποστολής αυτής θα τροφοδοτήσουν την επερχόμενη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας.
Η αποστολή διεξήγαγε συζητήσεις σχετικά με τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Αυτό περιλάμβανε συζητήσεις σχετικά με τη δημοσιονομική κατάσταση και τις προοπτικές μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του 2018 και την υιοθέτηση του προγράμματος σταθερότητας της Ελλάδας.
Εν προκειμένω, η αποστολή έλαβε υπόψη την ανακοίνωση νέων μέτρων, τα οποία θα αξιολογηθούν με βάση την τήρηση των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών στόχων και τη συνέπεια με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα έναντι του Eurogroup για την περίοδο μετά το πρόγραμμα. Η αποστολή πραγματοποίησε επίσης απολογισμό της τρέχουσας κατάστασης όσον αφορά τη γενική δέσμευση για συνέχιση και ολοκλήρωση των βασικών μεταρρυθμίσεων που δρομολογήθηκαν βάσει του προγράμματος και ιδίως της προόδου σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των 15 ειδικών δεσμεύσεων για μεταρρυθμίσεις για τα μέσα του 2019 που επισυνάπτονται στη δήλωση του Eurogroup του Ιουνίου 2018. Ο στενός διάλογος για τις προκλήσεις και τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής θα συνεχιστεί.
