Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Μέχρι αργά χθες το βράδυ ο υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος και ο αρμόδιος υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος επεξεργάζονταν τις τελευταίες λεπτομέρειες του ασφαλιστικού νομοσχεδίου. Ετσι, εντός της ημέρας το σχετικό νομοσχέδιο παίρνει τον δρόμο για το Ελεγκτικό Συνέδριο και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, για να ακολουθήσει στη συνέχεια η κατάθεσή του στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή της Βουλής.
Την περασμένη Παρασκευή κατατέθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο το τμήμα του νομοσχεδίου που αφορά τις συνταξιοδοτικές διατάξεις του Δημοσίου. Οι αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων για όσους καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά την ψήφιση του νόμου, η αύξηση ασφαλιστικών εισφορών, οι αλλαγές στο ασφαλιστικό ελεύθερων επαγγελματιών, επιστημόνων, αγροτών, οι μειώσεις επικουρικών συντάξεων και η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ είναι μερικές από τις βασικές διατάξεις που περιλαμβάνονται στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό.
Ολο το νομοσχέδιο μαζί με την ποσοτικοποίηση και την κοστολόγηση των μέτρων που περιλαμβάνει τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης στις κύριες συντάξεις, αλλά και τις νέες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν στην απαραίτητη δημοσιονομική προσαρμογή η οποία προκύπτει από τις απαιτήσεις του 3ου μνημονίου.
Το 13άρι των περικοπών που έρχεται
1 Εθνική σύνταξη. «Κλείδωσε» η χορήγησή της χωρίς εισοδηματικά κριτήρια στα 384 ευρώ για 20 έτη ασφάλισης και διαμορφώνεται με μείωση 10% στα 346,5 ευρώ για όσους έχουν 15 έτη ασφάλισης. Για λιγότερα από 19 έτη ασφάλισης η μείωση θα είναι 2% ανά έτος, έως τα 15 έτη ασφάλισης (όπως φαίνεται στον πρώτο πίνακα).
2 Ποσοστά αναπλήρωσης ανταποδοτικού τμήματος σύνταξης σε σχέση με τα έτη ασφάλισης. Για τα πρώτα 15 έτη η αναπλήρωση θα είναι 0,77% και κλιμακωτά μετά από 39 έτη ασφάλισης αυξάνεται έως το ποσοστό αναπλήρωσης ύψους 2% ανά τριετία (όπως φαίνεται στον δεύτερο πίνακα). Ουσιαστικά με τα ποσοστά αναπλήρωσης επέρχονται μειώσεις συντάξεων για όσους έχουν έως 27 έτη ασφάλισης, ενώ αυξάνονται τα ποσοστά αναπλήρωσης μετά το 28ο έτος ασφάλισης.
3 Επαναϋπολογισμός όλων των κύριων συντάξεων που ήδη έχουν εκδοθεί. Οπως είχε επισημάνει η «Ν», ο επαναϋπολογισμός όλων των συντάξεων στο σύνολο του ασφαλιστικού βίου είναι πρακτικά αδύνατος, επειδή πριν από το 2002 δεν έχουν καταχωρηθεί στοιχεία με τον ασφαλιστικό βίο των εργαζομένων στις βάσεις ηλεκτρονικών δεδομένων του συστήματος ΑΤΛΑΣ του υπουργείου Εργασίας. Ετσι, ο επαναϋπολογισμός των συντάξεων θα γίνει μόνο για τα τελευταία 16 χρόνια, δηλαδή από το 2002 μέχρι σήμερα. Συνεπώς θα ληφθεί υπ’ όψιν ο μέσος όρος των αποδοχών των ασφαλισμένων της τελευταίας 16ετίας. Ο επαναϋπολογισμός των κύριων συντάξεων εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2017.
4 Περικοπές συντάξεων -στο άθροισμά κύριας + επικουρικής- για ποσά που αθροιστικά υπερβαίνουν τα 1.300 ευρώ. Τα ποσά επί των οποίων θα γίνουν οι περικοπές είναι το μικτό άθροισμά κύριας και επικουρικής σύνταξης, το οποίο περιλαμβάνει και τα ποσά προ φόρων και κρατήσεων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Ετσι, πάνω από το μικτό άθροισμα των 1.300 οι περικοπές θα αφορούν μονό το τμήμα της επικουρικής σύνταξης, η οποία θα απορροφήσει το σύνολο των μειώσεων. Σύμφωνα και με πρόσφατες δηλώσεις του κ. Κατρούγκαλου δεν θα γίνουν μειώσεις στις κύριες συντάξεις.
5 Στη ζώνη υψηλού κινδύνου με περικοπές επικουρικών βρίσκονται κυρίως 186.333 δικαιούχοι του ΕΤΕΑ οι οποίοι λαμβάνουν επικουρικές συντάξεις άνω των 400 ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Εργασίας, οι περικοπές θα αφορούν περίπου το 8%-10% των σημερινών δικαιούχων και ο στόχος είναι να εξοικονομηθούν κονδύλια ύψους 300-350 εκατ. ευρώ. Στελέχη και εμπειρογνώμονες της κοινωνικής ασφάλισης, με γνώση της λειτουργίας των μηχανισμών των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις από τα προηγούμενα μνημόνια, εκτιμούν ότι «μεσοσταθμικά οι νέες μειώσεις θα κυμανθούν περίπου στο 24%, δηλαδή θα κυμανθούν από 2% έως και 50% σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις».
6 Πλαφόν στα ανώτατα όρια συντάξεων. Σύμφωνα με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το ανώτατο όριο εισοδήματος από συντάξεις για όσους λαμβάνουν περισσότερες από μία σύνταξη θα είναι 3.088 ευρώ μικτά για το σύνολο των συντάξεων, από 3.680 ευρώ που είναι σήμερα. Το ανώτατο όριο για τη μία σύνταξη θα είναι στα 2.304 ευρώ από 2.773 ευρώ που είναι σήμερα.
7 Συντάξεις χηρείας. Στο εξής οι συντάξεις χηρείας για όσους δικαιούχους είναι κάτω των 55 ετών θα χορηγούνται μόνο για διάστημα τριών ετών. Μετά την τριετία θα διακόπτονται και θα επαναχορηγούνται μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας του δικαιούχου. Εδώ υπάρχουν δύο βασικές εξαιρέσεις. α) Από αυτή τη ρύθμιση εξαιρούνται όσοι έχουν ποσοστά αναπηρίας άνω του 67%. β) Επίσης εξαιρούνται οι μητέρες ανηλίκων οι οποίες θα συνεχίζουν να λαμβάνουν τη σύνταξη χηρείας μέχρι την ενηλικίωση του τέκνου (18ο έτος) ή μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους στην περίπτωση που το παιδί σπουδάζει.
8 ΕΚΑΣ. Από την 1η Ιουνίου θα αρχίσει η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ που χορηγείται σήμερα σε περίπου 380.000 δικαιούχους. Οι πρώτοι συνταξιούχοι που θα θιγούν εκτιμώνται σε 70.000 άτομα με ετήσιο εισόδημα άνω των 8.000 ευρώ. Η κατάργηση του ΕΚΑΣ θα ολοκληρωθεί το 2019.
9 Μέρισμα Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων. Το συγκεκριμένο ταμείο σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2016 παρουσιάζει έλλειμμα 286,5 εκατ. ευρώ. Εκτιμάται ότι το μέρισμα θα μειωθεί έως και 30%.
10 Εφάπαξ. Υπάρχουν ήδη «παγωμένες» 62.000 αιτήσεις από την 1/9/2013. Στελέχη του ταμείου προσδιορίζουν ότι οι νέες περικοπές θα κυμανθούν από 10%-15%. Επισημαίνουμε ότι στο ταμείο πρόνοιας των δημοσίων υπαλλήλων τα εφάπαξ έχουν ήδη υποστεί συνολικές μειώσεις ύψους 38% μετά το 2010.
11 Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών στις επικουρικές συντάξεις. Στο πακέτο μέτρων που παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας προς τους πιστωτές, βασικός άξονας των προτάσεών του είναι η αύξηση των εισφορών για μία τριετία, κατά 1% στους εργοδότες (από 3% στο 4%) και κατά 0,5% στους εργαζόμενους (από 3% στο 3,5%).
12 Νέος τρόπος υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών. Στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο περιλαμβάνονται αλλαγές στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών, καθώς επιβάλλονται νέοι ενιαίοι κανόνες για όλους τους μισθωτούς (ιδιωτικού-δημόσιου τομέα), για ελεύθερους επαγγελματίες – επιστήμονες, για αμειβόμενους με μπλοκάκι, για δημοσιογράφους, αγρότες κ.ά. Για όλους τους μισθωτούς το συνολικό ποσοστό ασφαλιστικών εισφορών προσδιορίζεται στο 20%, επιμεριζόμενο κατά 6,67% στους εργαζόμενους και κατά 13,3% στους εργοδότες. Το ίδιο ποσοστό θα επιβαρύνει και όσους εργάζονται με μπλοκάκι από το οποίο προκύπτει ή υποκρύπτεται σχέση εξαρτημένης εργασίας.
13 Ανώτατο πλαφόν υπολογισμού των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών προσδιορίζεται το δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού που είναι 586 ευρώ σήμερα, δηλαδή τα 5.860 ευρώ.
