Πολλοί επιχειρηματίες στην Β. Ιρλανδία βλέπουν με ανησυχία το Brexit να πλησιάζει και φοβούνται μήπως επιστρέψουν στην εποχή των ερμητικά κλειστών συνόρων. Το παράδειγμα της πόλης Νιούρι είναι ενδεικτικό.
Ο Κόνορ Πέτερσον παρακολουθεί σοβαρός τη ροή του ποταμιού που κυλά στο παλιό κανάλι του Νιούρι. Ο πλωτός δρόμος από τον 18ο αιώνα, που περνά έξω από το κτήριο που στεγάζεται το γραφείο του, ήταν παλαιότερα πηγή ζωής για την πόλη της Β. Ιρλανδίας με τους 30.000 κατοίκους της κοντά στα σύνορα με την Ιρλανδία. Το κανάλι βρίσκεται ακόμη εκεί, έστω κι αν στο μεταξύ δεν το διασχίζουν φορτωμένες με κάρβουνο μαούνες. Εκείνο που απασχολεί τον Πέτερσον δεν είναι όμως το κανάλι αλλά το Brexit.
Με χρήματα της ΕΕ
Στα χρόνια που το κανάλι ανάμεσα στο Δουβλίνο και το Μπέλφαστ ήταν στις δόξες του, το Νιούρι ήταν μια ακμάζουσα εμπορική πόλη, όπως και σήμερα. Δεν ήταν βέβαια πάντα έτσι. Στα χρόνια των συγκρούσεων ανάμεσα στους Καθολικούς και τους Προτεστάντες η ανεργία έφτασε μέχρι και 30%, οι έλεγχοι στα σύνορα και η μαζική στρατιωτική παρουσία μετέτρεψαν την πόλη από συγκοινωνιακό κόμβο σε αδιέξοδο. «Αυτός ο τόπος ήταν ξεγραμμένος από τους Βρετανούς, έδωσαν πολλά χρήματα, αλλά δεν απέφεραν» λέει ο οικονομολόγος, που φοβάται μήπως γίνει το ίδιο με το Brexit. Βέβαια στις διαπραγματεύσεις επιμένουν και οι δύο πλευρές, ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν νέα σύνορα προς τη Βόρεια Ιρλανδία, αλλά κανείς δεν ξέρει πως αυτό μπορεί να γίνει. Η Ιρλανδία νοτιότερα είναι και θα παραμείνει μέλος της ΕΕ.
Σε περίπτωση που η Βρετανία βγει από την τελωνειακή ένωση και την εσωτερική αγορά, η επιστροφή των συνόρων φαντάζει αναπόφευκτη. Η ένταξη και των δύο τμημάτων της Ιρλανδίας στην εσωτερική αγορά και την τελωνειακή ένωση συνέβαλε στο να τερματιστεί η αιματοχυσία του βορειοιρλανδικού τη δεκαετία του 90. Το νησί συνενώθηκε σε μια οικονομική ενότητα. Η διάβαση των συνόρων μήκους 500 χιλιομέτρων γίνεται απρόσκοπτα για χιλιάδες φορτηγά κάθε μέρα. Το 30% του εμπορίου εκτυλίσσεται με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Θα είναι όμως το ίδιο εάν επιβληθούν δασμοί;
Σχέδιο Β΄
Ο 54χρονος Πέτερσον παρακολουθεί τα τελευταία 20 χρόνια από πολύ κοντά την μεταμόρφωση του Νιούρι. Οι δρόμοι μιας κατεύθυνσης έχουν μετατραπεί σε αυτοκινητόδρομους, νέες σιδηροδρομικές αρτηρίες δημιουργήθηκαν και όλα αυτά κι άλλα πολλά με χρήματα της ΕΕ. Άνεργοι δεν υπάρχουν πια στο Νιούρι. Όλα αυτά μπορεί να τιναχθούν στον αέρα, σε περίπτωση που γίνει Brexit χωρίς συμφωνία. Ο Πέτερσον φοβάται ακόμη χειρότερα. Φοβάται μετακίνηση πολλών εταιρειών νοτιότερα. Η φαρμακευτική εταιρία Almac για παράδειγμα ανακοίνωσε ότι τμήμα της παραγωγής της θα γίνεται στην ιρλανδική πόλη Dundalk. Οι περισσότερες εταιρίες περιμένουν τις εξελίξεις, επενδύσεις αναβάλλονται. Όμως κι αυτό αποδεικνύεται επικίνδυνο. Το μεταβατικό διάστημα που έχει συμφωνηθεί μέχρι τέλος του 2020 απλά παρατείνει την κατάσταση ασάφειας. Είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αδελφές Ριλ, που διαχειρίζονται αλυσίδα καταστημάτων καφέ στο Νιούρι. Την εποχή που ξέσπασε η κρίση το 2008 εργάζονταν χωρίς ανάπαυλα. Λόγω υποτίμησης της βρετανικής στερλίνας σε σχέση με το ευρώ ο κόσμος έρχονταν στην Β. Ιρλανδία για να αγοράσει πιο φτηνά. Τώρα όμως εάν επιστρέψουν τα σύνορα δεν ξέρουν αν οι άνθρωποι θα περιμένουν ουρά για να τα περάσουν. Αυτοί οι πελάτες τούς είναι ιδιαίτερα πολύτιμοι.
Η εξαγωγή πουλερικών θα είναι δυνατή σε περίπτωση που η Βρετανία συνάψει εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ και εισάγει χλωριωμένο κρέας πουλερικών; Οι ερωτήσεις αφορούν και τους πελάτες που ζητούν ένα σχέδιο Β΄. Ορισμένοι επιχειρηματίες ψάχνουν στην Ιρλανδία και για έναν δεύτερο χώρο εγκατάστασης, αλλά δεν είναι και τόσο εύκολο. Οι βρετανικές διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται να επιβληθούν έλεγχοι δεν πείθουν πλέον κανένα στο Νιούρι. Υπάρχει φόβος ότι λαθρέμποροι θα εκμεταλλευτούν τα διαφορετικά ρυθμιστικά πλαίσια και φορολογικές ρύθμισες για να πλουτίσουν. Οι αβεβαιότητες είναι πολλές. Ένα όμως είναι βέβαιο, ότι οι κάτοικοι του Νιούρι δεν θέλουν να επιστρέψουν στην εποχή που τα σύνορα ήταν κλειστά.
