Από την έντυπη έκδοση
Του Γιάννη Παγκαλιά
[email protected]
Το 2019 μας αποχαιρετάει αφήνοντας μια αίσθηση ότι τα δύσκολα για την παγκόσμια οικονομία δείχνουν να αποτελούν παρελθόν, έπειτα από ένα 12μηνο στη διάρκεια του οποίου η παγκόσμια ανάπτυξη πάτησε φρένο.
Ωστόσο οι εκτιμήσεις για το νέο έτος εμφανίζονται αρκετά μετρημένες σχετικά με το αν η παγκόσμια οικονομία θα καταφέρει το 2020 να αναστρέψει την άσχημη εικόνα που παρουσίασε μέσα στο 2019.
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας εν πλήρη εξελίξει, η μεγάλη αβεβαιότητα αναφορικά με την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι εντάσεις τόσο σε πολιτικό (Ιταλία, Ισπανία, Χονγκ Κονγκ) όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο (Συρία, Λιβύη) σκίασαν τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας σε όλη τη διάρκεια του 2019.
Οι αναλυτές ορισμένων εκ των μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και εταιρειών αναλύσεων εκτιμούν ότι οι μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο θα επιβραδύνουν περαιτέρω το 2020, καθώς οι καταστροφικές συνέπειες του σινο-αμερικανικού εμπορικού πολέμου θα αργήσουν να επουλωθούν.
Στο 3,3% το παγκόσμιο ΑΕΠ
Εντούτοις, παρά την υποχώρηση των μεγαλύτερων οικονομιών, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα ακολουθήσει ανοδική πορεία, με την ανάπτυξή του να τρέχει με ρυθμό 3,3% από το 3,1% που αναμένεται να ολοκληρώσει το 2019, σύμφωνα με την Goldman Sachs, χάρη στους υψηλότερους ρυθμούς των αναπτυσσόμενων χωρών.
Για την Ευρωζώνη οι εκτιμήσεις είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες, καθώς στις τάξεις των αναλυτών κυριαρχεί η αίσθηση ότι η οικονομία της Ζώνης του ευρώ θα αντιμετωπίσει πιέσεις και κατά τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς.
Η Morgan Stanley δίνει τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, καθώς από το 1,2% με το οποίο αναμένεται να αναπτυχθεί το 2019 το ΑΕΠ των 19 χωρών που μοιράζονται το ευρώ, το 2020 η ανάπτυξη θα υποχωρήσει στο 0,9%.
Αν οι εκτιμήσεις του αμερικανικού οίκου βγουν αληθινές, θα σημαίνει ότι από το 2017 και το 2,7% με το οποίο έτρεξε η οικονομία της Ευρωζώνης, το 2020 θα τρέξει με υπο-τριπλάσιο ρυθμό.
Σχετικά καλύτερη η εικόνα που δίνει η Goldman Sachs, καθώς αναμένει η οικονομία της Ζώνης του ευρώ να αναπτυχθεί με ρυθμό 1,1%, ενώ η ΗΙS Markit προβλέπει ανάπτυξη στο 1,2%.
Παράλληλα οι αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι η υπέρμετρα χαλαρή νομισματική πολιτική που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κινδυνεύει να γυρίσει μπούμερανγκ σε περίπτωση που δεν υπάρξει επανεκκίνηση της ανάπτυξης της Ζώνης του ευρώ, μια ανάπτυξη στην οποία σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η πορεία της γερμανικής οικονομίας.
Η Γερμανία
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης κατέβασε απότομα και επικίνδυνα ταχύτητα μέσα στο 2019, γλιτώνοντας οριακά την τεχνική ύφεση στη διάρκεια του έτους, όταν το γ’ τρίμηνο το ΑΕΠ της Γερμανίας αναπτύχθηκε ασθμαίνοντας κατά 0,1%, από -0,1% το προηγούμενο τρίμηνο. Τεχνική ύφεση θεωρείται όταν μια οικονομία καταγράψει αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης για 2 συνεχόμενα τρίμηνα.
Η Goldman Sachs αναμένει η γερμανική οικονομία να κλείσει το 2019 στο 0,6%, να βελτιωθεί ελαφρώς το 2020 ανεβαίνοντας στο 0,8% και να τρέξει με ρυθμό 1,4% το 2021.
Η κυβέρνηση συνασπισμού υπό τη Γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ δέχθηκε έντονες πιέσεις τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από τα κυβερνώντα κόμματα για μέτρα στήριξης της οικονομίας της χώρας, κυρίως απαιτώντας να αυξηθούν οι δημοσιονομικές δαπάνες.
Φωνές που ακούστηκαν και από την Ευρώπη, καθώς αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αλλά και του Ευρωκοινοβουλίου ουκ ολίγες φορές απηύθυναν έκκληση στις χώρες με μεγάλο δημοσιονομικό χώρο (όπως η Γερμανία και η Ολλανδία) να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες.
Για τη Γερμανία από το 2010 αποτελεί απαράβατο όρο ο προϋπολογισμός κάθε έτους να παρουσιάζει έλλειμμα.
Διφορούμενες είναι οι απόψεις αναφορικά με την πορεία της βρετανικής οικονομίας, με τη Morgan Stanley να προβλέπει οριακή υποχώρηση το 2020 στο 1,1% από 1,2% το 2019, ενώ αντίθετα η Goldman Sachs εκτιμά ότι την επόμενη χρονιά το βρετανικό ΑΕΠ θα αναπτυχθεί με ρυθμό 1,4%.
Το αμερικανικό ΑΕΠ
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η κατάσταση επίσης δείχνει ανησυχητική.
Η αλήθεια είναι ότι η αμερικανική οικονομία κράτησε αντιστάσεις μέσα στο 2019, αν και βρέθηκε στο επίκεντρο της εμπορικής διένεξης. Σύμφωνα με τη Morgan Stanley, το αμερικανικό ΑΕΠ αναμένεται να τρέξει με ρυθμό 2,3% το 2019 από 2,9% τον προηγούμενο χρόνο, να κατεβάσει ταχύτητα το 2020 στο 1,8% και να επιταχύνει οριακά στο 1,9% το 2021.
Από τη μεριά της η Goldman Sachs εκτιμά ότι η αμερικανική οικονομία θα παραμείνει στο 2,3% και θα αναπτυχθεί οριακά το 2021 στο 2,4%.
Αντίθετα η ΗΙS Markit εμφανίζεται πιο αισιόδοξη, καθώς αναμένει η ανάπτυξη των ΗΠΑ να ανεβάσει ρυθμό και να τρέξει την επόμενη χρονιά με ρυθμό 2,4%.
Η αισιοδοξία αυτή πηγάζει από την προκαταρκτική εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Κίνας και λαμβάνει υπόψη ότι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου δεν θα ακολουθήσουν την καταστροφική σε παγκόσμιο οικονομικό επίπεδο πολιτική της εκατέρωθεν επιβολής δασμών η μία στα προϊόντα της άλλης.
Άλλωστε για τις ΗΠΑ εγκυμονούν κίνδυνοι πέραν των εμπορικών πολέμων, που έχουν να κάνει με το ιδιωτικό χρέος, από τα φοιτητικά και τα καταναλωτικά δάνεια, έως το χρέος των ιδιωτικών εταιρειών.
Απαισιοδοξία για το Πεκίνο
Εξίσου απαισιόδοξες είναι και οι εκτιμήσεις αναφορικά με την πορεία της κινεζικής οικονομίας.
Το κινεζικό ΑΕΠ το γ’ τρίμηνο του 2019 έκανε βύθιση σε χαμηλό 30 ετών στο 6% (ρυθμός βέβαια κατά πολύ καλύτερος σε σύγκριση με αυτό των περισσότερων ανεπτυγμένων οικονομιών) και αναμένεται να ολοκληρώσει το 2019 στο 6,1%.
Στην περίπτωση της Κίνας Morgan Stanley και ΗΙS Markit έχουν ταύτιση απόψεων αναφορικά με την πορεία της οικονομίας της χώρας το 2020, εκτιμώντας ότι θα υποχωρήσει οριακά στο 6%, ενώ η Goldman Sachs αναμένει ακόμα περισσότερη επιβράδυνση την επόμενη χρονιά, στο 5,8%, και 5,7% το 2021.
Το Πεκίνο έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου να ανακόψει την επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, με μια σειρά μέτρων στήριξης, συμπεριλαμβανομένων φθηνότερης πίστωσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κινήτρων στους καταναλωτές για την αγορά π.χ. ιδιωτικών αυτοκινήτων.
