Μπορεί το ρομπότ Curiosity της ΝΑΣΑ να περιπλανιέται στον Άρη από το 2012 αναζητώντας οργανικές ενώσεις που θα «πρόδιδαν» την ύπαρξη μικροοργανισμών στον Κόκκινο Πλανήτη, ωστόσο ακόμη κι αν υπάρχουν τέτοιες ενώσεις στα δείγματα που μελετά, είναι πιθανό να τις καταστρέφει το ίδιο, εξαιτίας του τρόπου επεξεργασίας που χρησιμοποιεί. Αυτό υποστηρίζουν Βρετανοί επιστήμονες από το Imperial College του Λονδίνου και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, οι οποίοι θεωρούν ότι ενδεχομένως τα αποτελέσματα των αναλύσεων του ρομπότ αλλοιώνονται λόγω της σύστασης του εδάφους του Άρη.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το πρόβλημα προκύπτει από το ότι το Curiosity αναλύει τα δείγματα θερμαίνοντάς τα, τη στιγμή που υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις πως στο έδαφος του Κόκκινου Πλανήτη υπάρχει ένα ορυκτό το οποίο ονομάζεται ιαροσίτης. Έτσι, στην περίπτωση που το ρομπότ θερμάνει ένα δείγμα στο οποίο μαζί με τις οργανικές ενώσεις υπάρχει και ιαροσίτης, τότε το ορυκτό θα προκαλέσει τη διάσπαση των οργανικών μορίων. Επομένως, το ίδιο το Curiosity θα εξαφανίσει τα πιθανά ίχνη ζωής, πριν μπορέσει να τα ανιχνεύσει.
Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές αναπαρήγαγαν στο εργαστήριο τη διαδικασία ανάλυσης των αρειανών δειγμάτων που ακολουθεί το Curiosity με το όργανο SAM (Sample Analysis at Mars). Έτσι, θέρμαναν πετρώματα πλούσια σε ιαροσίτη και οργανικές ενώσεις από τους 400 έως τους 1000 βαθμούς Κελσίου, αυξάνοντας τη θερμοκρασία ανά 100 βαθμούς Κελσίου κάθε φορά, ώστε να προσδιορίσουν τη χημική σύσταση των προϊόντων που παράγονταν.
«Αυτό που είδαμε είναι πως σε καμία περίπτωση δεν ανιχνεύθηκαν τα οργανικά μόρια που γνωρίζαμε πως υπήρχαν στα πετρώματα», λέει στο περιοδικό New Scientist ο Τζέιμς Λιούις από το Imperial College, ο οποίος πήρε μέρος στην έρευνα. Αντίθετα, οι χημικές ενώσεις που παράγονταν ήταν αυτές που αναμένονταν στην περίπτωση που ο ιεροσίτης αντιδρά με τα οργανικά μόρια, και τα διασπά σε απλούστερες ανθρακικές ενώσεις. «Αν τα πειράματα του Curiosity γίνονται σε παρόμοιες συνθήκες στον Άρη, σε μείγματα ιεροσίτη και οργανικών μορίων, τότε το ρομπότ δεν μπορεί να ανιχνεύσει τα οργανικά μόρια», προσθέτει.
Η ενδεχόμενη αλλοίωση των αποτελεσμάτων από την ιεροσίτη οφείλεται στο γεγονός ότι, όταν θερμανθεί, απελευθερώνει οξυγόνο. Παλιότερες αποστολές μη επανδρωμένων διαστημοπλοίων και ρομποτικών οχημάτων εξερεύνησης έχουν εντοπίσει το ορυκτό σε διάφορες περιοχές του Κόκκινου Πλανήτη. Μάλιστα, μόλις στις αρχές Φεβρουαρίου, η προκαταρκτική ανάλυση δειγμάτων που ανέλυσε το Curiosity από το όρος Sharp έδειξε πως το ορυκτό είναι παρόν και στο συγκεκριμένο σημείο.
Η μελέτη των Βρετανών ερευνητών δεν έχει συνέπειες μόνο για την αποστολή του Curiosity, το οποίο προσεδαφίσθηκε στον πλανήτη πριν από τρία χρόνια, για να τον εξερευνήσει. Αντίθετα, αφορά και το ρομπότ ExoMars της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, το οποίο θα εκτοξευθεί το 2018 και θα χρησιμοποιήσει πάλι μία μέθοδο θέρμανσης για να αναζητήσει ενδείξεις ύπαρξης ζωής στον Άρη, είτε σήμερα είτε στο παρελθόν.
Πάντως, όπως επισημαίνει ο Λιούις, η συγκεκριμένη μελέτη δεν σημαίνει πως οι τεχνικές θέρμανσης των δειγμάτων είναι εντελώς αναποτελεσματικές, κατ’ αρχάς γιατί ο ιεροσίτης και άλλα ανάλογα ορυκτά εμφανίζονται σε αρκετές παραλλαγές, από τις οποίες ορισμένες διασπώνται σε πολύ μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Επομένως, προσθέτει, το κλειδί είναι να επιλεγούν τα σωστά δείγματα για ανάλυση.
Επιπλέον, ο επιστήμονας από το Imperial College υποστηρίζει πως ενδεχομένως μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος ερμηνείας των αποτελεσμάτων ώστε, από τα προϊόντα της διάσπασης, να μπορεί να εκτιμηθεί κατά πόσο υπήρχαν ή όχι οργανικές ενώσεις στο δείγμα, πριν αυτό θερμανθεί.
