Skip to main content

Πού πάνε σήμερα οι ΗΠΑ;

Από την έντυπη έκδοση

Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου

Κορυφαίος Αμερικανός αρθρογράφος και σχολιαστής στην Washington Post, ο Τζιμ Χόγκλαντ (Jim Hoagland), απαντώντας σε ερώτηση στενού του φίλου, του γνωστού Γάλλου δημοσιογράφου και συγγραφέα Φιλίπ Λαμπρό (Philippe Labro), αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είναι παλαβός, του είπε: «…Κάνεις λάθος, συνάδελφε. Δεν είναι καθόλου τρελός (he’s not mad, he’s rogue), είναι αλήτης. Ο άνθρωπος ενδιαφέρεται μόνον για τον εαυτό του και πιθανότατα αυτή του η τάση θα σημάνει και το τέλος του. Θα πρέπει να σταματήσετε εσείς οι Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι να μιλάτε για την εξωτερική πολιτική του Τραμπ. Δεν έχει καμιά εξωτερική πολιτική. Ό,τι λέει και πράττει υπαγορεύεται αποκλειστικά και μόνον από τη φιλοδοξία του να επανεκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ…».

Από την πλευρά του, ο Γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας, που γνωρίζει καλά την αμερικανική πολιτική ζωή, σχολιάζοντας την παραπάνω ξεκάθαρη δήλωση μας λέει ότι «…ο πρόεδρος Τραμπ δεν έχει καμιά εντιμότητα, καμιά ικανότητα δημιουργίας συμμαχιών, είναι αφερέγγυος συναισθηματικά και δύσκολα μπορεί να γίνει φιλικός. Αν δεν είχε δίπλα του τον πιστό του γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ, στην περίπτωση της Συρίας θα είχε διαπράξει “καταστροφικά λάθη”, που θα τον οδηγούσαν κατευθείαν στον γκρεμό…». Οι δηλώσεις αυτές μόνον τυχαίες δεν είναι και αν τις αναλύσει κανείς προσεκτικά πάνε μακριά σε περιεχόμενο. Διότι η Αμερική δεν είναι μια οποιαδήποτε χώρα…

«Η Αμερική του Τραμπ», υπογραμμίζει ο διευθυντής της Επιθεώρησης Foreign Affairs (ελληνική έκδοση) Γκίντιον Ρόουζ, «έχει πλέον σοβαρό πρόβλημα εμπιστοσύνης. Όλο και περισσότεροι φίλοι και σύμμαχοι δεν τον εμπιστεύονται και αυτή είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη. Το προεκλογικό σύνθημα του Τραμπ “πρώτα η Αμερική” δημιουργεί καχυποψίες, γιατί ο πρόεδρος αγνοεί πως οι συμμαχίες απαιτούν συνεργασίες για αμοιβαία οφέλη. Έχουμε επιστρέψει έτσι στις αλκυονίδες ημέρες του 1930. Ο Τραμπ ευνοεί τον ανταγωνισμό παρά τη συνεργασία, τον προστατευτισμό αντί το ελεύθερο εμπόριο, τον αυταρχισμό αντί τη δημοκρατία.

Υπό παρόμοιες συνθήκες, κατά τη διάρκεια της θητείας του Τραμπ οι ΗΠΑ θα έχουν σπάσει τους δεσμούς εμπιστοσύνης που απαιτούνται για τη διατήρηση της φιλελεύθερης τάξης, η οποία έχει ήδη μπει στη διαδικασία διάλυσής της. Αν δεν υπάρξει σημαντική αλλαγή στην πορεία, άλλες χώρες θα ακολουθήσουν την ηγεσία της Ουάσιγκτον και θα κυνηγήσουν λαγούς, ενώ κανείς δεν θα καταφέρει να φάει κρέας ελαφιού για πολύ καιρό. Ο τραμπισμός είναι το να κερδίζεις από κάτι που κάνεις στους άλλους. Η τάξη, όμως, απαιτεί μια ηγεσία στο πλαίσιο της οποίας κάνεις κάτι μαζί με τους άλλους».

Οι παραπάνω παρατηρήσεις, τις οποίες όμως συμμερίζονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι που θεώρησαν ότι ο Τραμπ μπορούσε να προσφέρει κάτι καινούργιο στη χώρα του, φέρνουν στο προσκήνιο την ηθελημένη αδυναμία του Αμερικανού προέδρου να καταλάβει και να προσαρμοστεί στο σημερινό φαινόμενο της «πολύπλοκης αλληλεξάρτησης», η οποία υπαγορεύει σοβαρότητα στην κατανόηση της πραγματικότητας και ικανότητα συνεργασίας με τους άλλους. Η Αμερική δεν είναι πλέον μόνη της σε έναν μονοπολικό κόσμο. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Ο σημερινός κόσμος είναι πολύπλοκος, ταχύτατα μεταβαλλόμενος, έντονα ανταγωνιστικός και υποκείμενος σε ασύμμετρες απειλές. Με πρώτη και πολύ σοβαρή, αυτήν της ισλαμικής τρομοκρατίας. Υπό αυτήν την έννοια ο τραμπισμός βρίσκεται μακριά από το πρόβλημα.

Και όπως τονίζει ο Γκίντιον Ρόουζ, η κατάσταση αυτή δύσκολα θα αλλάξει, καθ’ όσον ο τραμπισμός έχει ήδη προκαλέσει σε ευρύτερους χώρους συμπεριφορικές αλλαγές, με αυτές τις τελευταίες να είναι ήδη ορατές σε διάφορα επίπεδα της αμερικανικής πολιτικής. Είτε πρόκειται για την οικονομία είτε για τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας. 

Μια χώρα η οποία, στην προσπάθεια του προέδρου της να επαναπροσανατολίσει τη γεωπολιτική της θέση και τις οικονομικές της επιδιώξεις, φαίνεται να επιδίδεται σε άκριτες ενέργειες, οι οποίες μόνον σκεπτικισμό και πολλά ερωτηματικά δημιουργούν. Παράλληλα όμως, οι ενέργειες αυτές αποτελούν και πολύτιμη πρώτη ύλη για τους διεθνείς εχθρούς της δημοκρατίας, οι οποίοι δέχονται από την Αμερική ανέλπιστα δώρα για να την πολεμήσουν. Εάν αυτό δεν είναι θέατρο του παραλόγου, τότε τι είναι; Τελικά, δε, αναρωτιόμαστε μήπως ο άνθρωπος που αυτοαποκαλείται «κορυφή της σοφίας» έχει ήδη χάσει τα αυγά και τα καλάθια.

«Το προεκλογικό σύνθημα του Τραμπ “πρώτα η Αμερική” δημιουργεί καχυποψίες, γιατί ο πρόεδρος αγνοεί πως οι συμμαχίες απαιτούν συνεργασίες για αμοιβαία οφέλη. Έχουμε επιστρέψει έτσι στις αλκυονίδες ημέρες του 1930».