Από την έντυπη έκδοση
Tου Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Μας ήρθε το ερώτημα -ή μάλλον η απορία- και από τις δύο πλευρές: και από των διαμορφωτών πολιτικής στην Αθήνα (όχι των άμεσα εμπλεκομένων στη διαπραγμάτευση) αλλά και από «τις Βρυξέλλες»: πώς εξηγείται η ταραχή που πήγε να επικρατήσει στη δεύτερη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, επικεντρωμένη γύρω από την προστασία της πρώτης κατοικίας αλλά και με άλλα τζαρτζαρίσματα και ύστερα η απότομη/έγκαιρη «λήξη συναγερμού»;
Που δεν είναι μόνο/δεν είναι τόσο ότι ξεκλείδωσε τη δόση του 1 δισ. (θα καταλήξει βαθύτερη παθολογία της ελληνικής δημόσιας ζωής αυτή η συνεχής αναφορά σε δόσεις…) ή ότι άνοιξε τον δρόμο για την ενδεχόμενη πρόωρη εξόφληση δανείων του ΔΝΤ ή και για νέα έξοδο στις αγορές. Είναι κυρίως ότι δίδαξε μια διαφορετική προσέγγιση – που θα τη δούμε να εξελίσσεται και με τις διαβόητες 120 δόσεις. Οι οποίες, όπως η προστασία πρώτης κατοικίας, τελικά θα ισχύσουν με όρους και περιορισμούς (και με διαδικασίες, που χρονικά θα σπρώξουν το αποτέλεσμα παρακάτω: πλατφόρμα Κουρμούση), έτσι και αυτές θα είναι ΜΕΧΡΙΣ 120 δόσεις, για Ταμεία και Εφορία, και αναλόγως κριτηρίων και πραγματικών καταστάσεων – τουλάχιστον όσον αφορά οφειλές σε Εφορία.
Πάντως, για να τη δώσουμε την απάντηση στο ερώτημα με το οποίο ξεκινήσαμε: έχει εγκατασταθεί μια σιωπηρή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και «εταίρων», ότι θα προχωράει κάθε φορά η διαπραγμάτευση μέχρις εκεί που αντέχει η κατάσταση. Πριν όμως προκληθεί πολιτική ζημιά ανεπίστροφη, θα έχουμε -και είχαμε!- συμβιβασμό με βάση rule of reason. Με μικρά βήματα και τήρηση ισορροπιών, να μην ξεφύγει το πράγμα. Η ίδια αυτή λογική των μικρών βημάτων, που τη βλέπουμε άλλωστε να εξελίσσεται και με τις διαδοχικές «εξόδους» στις αγορές, τη συναντούμε και στην άλλη σχέση της μεταμνημονιακής Ελλάδας: εκείνη με το ΔΝΤ.
Έτσι που ετοιμάζεται το έδαφος για την -μερική, έστω- πρόωρη εξόφληση του υπολειπόμενου δανείου του Ταμείου προς την Ελλάδα, χρήσιμο να έχει κανείς κατά νουν και την πλευρά της Ουάσιγκτον/του Ταμείου. Ήδη γνωρίζουμε, ή θα ‘πρεπε να γνωρίζουμε και να έχουμε συνειδητοποιήσει, ότι και στο ΔΝΤ δεν βλέπουν εδώ και καιρό με κακή διάθεση το ενδεχόμενο να αρχίσουν να αποκόπτονται από την ελληνική υπόθεση. Δεν έκανε, άλλωστε, και τόσο καλό στην εικόνα του Ταμείου – ούτε η διάγνωση, ούτε η «συνταγή» με βάση τον λάθος πολλαπλασιαστή, ούτε η συμμετοχή στην εποπτεία ως σιδηρού βραχίονα της αλήστου μνήμης τρόικας/ήδη τετραμερούς, ούτε και η συνεργασία με την Επιτροπή/με τις Βρυξέλλες.
Το λιγότερο γνωστό είναι ότι -όσο κι αν αυτό ακούγεται παράξενο- η μερική εξόφληση έστω 3,5-4 δισ. από τα 9,3 από μέρους της Ελλάδας θα χρησιμεύσει στην ισορροπία του ίδιου του Ταμείου. Πώς αυτό; Μετά την αποτυχία να ολοκληρωθεί η πρόσφατη απόπειρα αύξησης των κεφαλαίων του ΔΝΤ, λόγω κυρίως της αρνητικής στάσης των ΗΠΑ, δημιουργείται μια ζήτηση πόρων. Μπορεί άλλοι σημαντικοί παίκτες, όπως η Κίνα ή η Ιαπωνία, να προθυμοποιούνται να καλύψουν το κενό -τη στιγμή που, π.χ., η Αργεντινή έχει συνεχείς ανάγκες…-, όμως ζητούν να αποκτήσουν πιο ευρύ ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Πράγμα το οποίο αρνούνται -αναμενόμενο- οι ΗΠΑ. Συνεπώς, ακόμη και η μικρή επιστροφή κεφαλαίων από την περιθωριακή Ελλάδα διευκόλυνση θα ήταν!
Βέβαια, δεν τελειώνουν έτσι τα προβλήματα: μπορεί ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ESM να έχουν δώσει ευνοϊκή εισήγηση, μπορεί και το ίδιο το ΔΝΤ να ενδιαφέρεται για απεμπλοκή. Όμως… άμα θέλουμε να κάνουμε τώρα προ-πληρωμή στο ΔΝΤ, έστω και μερική, πρέπει κατά τα συμφωνημένα να επιστρέψουμε ίσου ύψους πόρους και στον ESM. Η αλήθεια είναι πως και όταν η Πορτογαλία -μάλλον και η Ιρλανδία, δεν το ‘χουμε σίγουρο- έκαναν αντίστοιχες κινήσεις πρόωρης εξόφλησης, τους δόθηκε το ελεύθερο να μην κάνουν το ίδιο βήμα.
«Μα δεν θα το δώσουν και στην Ελλάδα;». Και μάλιστα όταν από τον ESM έχουμε αντλήσει ούτως ή άλλως το cash buffer μας – οπότε θα ήταν περίπου παράδοξη μια τέτοια αρνητική κίνηση. Όμως, και αυτή η διευκόλυνση -και γενικά όλος ο χειρισμός- περνάει από Κοινοβούλια των δανειστών. Και μάλιστα από το γερμανικό Μπούντεσταγκ (ή πάντως την αρμόδια Επιτροπή του). Κι αυτό… παραμονές ευρωεκλογών. Γι’ αυτό και οι χρονικές καθυστερήσεις από την απόφαση σε Eurogroup μέχρι τη γραμμή του τέλους…
Η εποχή των μικρών βημάτων και των ισορροπιών σε πλήρη εξέλιξη.
