Skip to main content

Άσπονδοι φίλοι και χρήσιμοι εχθροί

Από την έντυπη έκδοση 

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]

Το καλοκαίρι του 1941 υπεγράφη γερμανοτουρκική συμφωνία «μη επιθέσεως», ενώ με εμπορικό σύμφωνο η Τουρκία αναλαμβάνει να εφοδιάσει τη Γερμανία με δεκάδες χιλιάδες τόνους χρωμίου και άλλες πρώτες ύλες απαραίτητες για την πολεμική μηχανή των Ναζί.

Ο Ισμέτ Ινονού είναι σαφής. «Δεν υπάρχουν αιτίες για οποιαδήποτε σύγκρουση ανάμεσα στον τουρκικό στρατό και στα στρατεύματα του Ράιχ».

Ο υπεύθυνος του εξοπλιστικού προγράμματος των ναζιστών, Άλμπερτ Σπίερ, τον Νοέμβριο του 1943 ενημέρωνε τον Χίτλερ ότι αν τερματιζόταν η παροχή χρωμίου από την Τουρκία, ο πόλεμος θα τελείωνε σε δέκα μήνες. Ο πόλεμος δεν τέλειωσε, όμως, το φθινόπωρο του 1944 και ο «επιτήδειος ουδέτερος» συνέχισε τις χρυσοφόρες υπηρεσίες. Κυριολεκτικά, καθώς σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι Γερμανοί πλήρωναν την Τουρκία με χρυσό που έκλεβαν από τις κατακτημένες χώρες και από τους Εβραίους.

Τελικά η Τουρκία θα κηρύξει τον πόλεμο κατά της Γερμανίας (και της Ιαπωνίας) στις 23 Φεβρουαρίου 1945, όταν ο νικητής έχει κριθεί, το θηρίο έχει ξεδοντιαστεί.

Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει στο τέλος του πολέμου τον τότε πρωθυπουργό Σουκρού Σαράκιογλου να επαίρεται: «Η Τουρκική Δημοκρατία από τις πρώτες στιγμές με τις δηλώσεις της, τα όπλα της και την καρδιά της ήταν στο πλευρό των δημοκρατικών εθνών».

Αυτό δεν εμποδίζει και τον νυν Τούρκο πρόεδρο να κατακεραυνώνει το Βερολίνο για ναζιστικές πρακτικές και να χαρακτηρίζει τις ολλανδικές αρχές «ναζιστικά απομεινάρια και φασίστες».

Κάπως έτσι, τα απλοϊκά σχήματα γαργαλούν αρκετών τα νευρικά συστήματα και ο ευτελισμός της πολιτικής κλιμακώνεται. Ειδικά από εκείνους που ακολουθούν τη μέθοδο: «Στην πολιτική χρειάζεσαι φίλους, αλλά κυρίως χρειάζεσαι έναν εχθρό».

Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή με τον Ερντογάν είναι ιδανικό για να του φέρει ψήφους στο δημοψήφισμα του Απριλίου.

Αλλά κι αυτό που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη με τις πολιτικές σκοπιμότητες και τις καιροσκοπικές ταυτότητες ευνοεί τους ακραίους και τις ακρότητες.