Με αίσθηση υπεροχής και μία δόση κυνισμού ο ΟΠΕΚ δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν φοβάται τον μεγάλο του “εχθρό”: το φθηνό πετρέλαιο. Αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής στην αγορά κρατάει στα χέρια του ένα όπλο (αυτό της προσφοράς) και επιλέγει να μην το χρησιμοποιήσει.
Περιμένει υπομονετικά έως ότου ο εχθρός εξοντώσει πρώτα τους άλλους μεγάλους αντιπάλους του (με κυριότερο τις ΗΠΑ), προκειμένου ο ίδιος να διασφαλίσει την πρωτοκαθεδρία του. Τι θα γίνει, όμως, εάν ο εχθρός κινηθεί ταχύτερα από ό,τι ο πρωταγωνιστής υπολογίζει; Θα έρθει η καταστροφή του τελευταίου, υποστηρίζει η Citigroup σε ανάλυσή της και προειδοποιεί για το “το τέλος του ΟΠΕΚ”.
Διατρέχει όντως τόσο μεγάλο κίνδυνο το πετρελαϊκό καρτέλ; Η στρατηγική του μέχρι στιγμής φαίνεται να αποδίδει. Επιτρέποντας στις τιμές να διολισθήσουν κοντά στα 45 δολάρια το βαρέλι, ανάγκασε αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς πετρελαϊκούς κολοσσούς να βάλουν στον πάγο σχέδια εξερεύνησης και ανάπτυξης νέων (σχιστολιθικών πρωτίστως) κοιτασμάτων. Ανέκοψε δηλαδή την ταχεία αύξηση της παραγωγής τους, που απειλούσε το δικό του μερίδιο στην αγορά. Πέτυχε δε κάτι ακόμη- έδωσε την απαραίτητη τονωτική ένωση στη ζήτηση, αυξάνοντας τις πωλήσεις του (έστω και σε αισθητά χαμηλότερο αντίτιμο) προς τον διψασμένο για ενέργεια αναδυόμενο κόσμο.
Για πόσο ακόμη, όμως; Όχι για πολύ, απαντούν οι ειδικοί της Citi. Εάν επιμείνει σε αυτή την καιροσκοπική τακτική, εξηγούν, οι τιμές του πετρελαίου δεν θα αργήσουν να κατρακυλήσουν στα 20 δολάρια το βαρέλι και τότε η αιμορραγία των πετροδολαρίων από τα ταμεία των αραβικών βασιλείων και των άλλων μελών του ΟΠΕΚ θα είναι τέτοια, που θα σημάνει το τέλος τους.
Αν και η πρόβλεψη αυτή συνιστά το χειρότερο δυνατό (και σίγουρα όχι το πιθανότερο) σενάριο, είναι αλήθεια ότι ο ΟΠΕΚ έχει τον πρώτο, αλλά όχι τον μόνο λόγο πλέον στην αγορά. Η επανάσταση του σχιστολιθικού αργού στις ΗΠΑ, την κορυφαία καταναλώτρια πετρελαίου στον πλανήτη, του έχει στερήσει το προνόμιο του αποκλειστικού ελέγχου των τιμών. Στην κατεύθυνση αυτή έχει συμβάλλει και η συνεχής στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η παραγωγή αιολικής ενέργειας έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2008 (ισοδυναμεί με περισσότερα από 2 εκτομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως) και συνεχίζει να αυξάνεται με ετήσιους ρυθμούς της τάξης του 20%. Η ηλιακή έχει αυξηθεί στο αντίστοιχο των σχεδόν 500.000 βαρελιών αργού ημερησίως από μόλις 20.000 βαρέλια το 2008.
Όσο ισχυρός και εάν αισθάνεται ο οργανισμός των πετρελαιοπαραγωγών κρατών πρέπει να αναγνωρίσει ότι δεν είμαστε πλέον στο 1973. Τότε με ένα εμπάργκο του είχε γονατίσει μικρές και μεγάλες καταναλώτριες χώρες ενέργειας, στην «πρώτη μεγάλη νίκη του Τρίτου Κόσμου έναντι της Δύσης», όπως είχε τότε χαιρετιστεί από τα μέλη του. Τέσσερις και πλέον δεκαετίες μετά το παιχνίδι έχει πλέον δυσκολέψει.
ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΑΣΙΝΟΥ
