Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Σαν σήμερα, στις 9 Νοεμβρίου του 1989, έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου, σύμβολο της μεταπολεμικής διαίρεσης της Ευρώπης και του Ψυχρού Πολέμου. Το γκρέμισμά του υπό τη λαϊκή πίεση και την ανοχή του μεταρρυθμιστή ηγέτη τότε της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, δημιούργησε ελπίδες για έναν περισσότερο ειρηνικό κόσμο, για ενσωμάτωση των χωρών του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» στην οικογένεια των φιλελεύθερων δημοκρατιών και ανοιχτών οικονομιών, για μια «Ευρώπη από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια».
Η πραγματικότητα, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, είναι πολύ διαφορετική. Η πρώην Ανατολική Γερμανία πασχίζει ακόμη να ενσωματωθεί, με τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες ανάμεσα στο δυτικό και το ανατολικό κομμάτι να παραμένουν μεγάλες. Όχι τυχαία, η αύξηση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού είναι πολύ μεγαλύτερη στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Κέντρου Έρευνας για τον Ακροδεξιό Εξτρεμισμό της Λειψίας, το 44,6% των Ανατολικογερμανών πιστεύει πως η χώρα «έχει επικίνδυνα νοθευτεί» από τους ξένους, σε σχέση με το 35,6% που συμμερίζεται την αντίληψη αυτή σε ολόκληρη τη Γερμανία.
Οι χώρες που διψούσαν για ελευθερία την εποχή του «υπαρκτού», που οι πολίτες τους έκαναν το παν προκειμένου να διαφύγουν στη Δύση διακυβεύοντας ακόμη και την ίδια τους τη ζωή, πρωτοστατούν σήμερα σε ακροδεξιές και διχαστικές αντιλήψεις στην Ευρώπη. Ουγγαρία, Πολωνία και Τσεχία αρνούνται να δεχτούν ακόμη και αυτό το ανεπαρκές μέτρο της ανακατανομής προσφύγων, με τις πολιτικές τους ηγεσίες να ρέπουν προς τον αυταρχισμό και να απομακρύνονται από τα «ευρωπαϊκά ιδεώδη».
Στην Αμερική, μια χώρα που δημιουργήθηκε από μετανάστες που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από την οικονομική ανέχεια και την κοινωνική μιζέρια του «παλαιού κόσμου», ο πρόεδρος Τραμπ κάνει το τείχος σημαία του, αποκαλώντας «εισβολείς» τους κολασμένους της Κεντρικής Αμερικής.
Ο Ατλαντικός και τα Ουράλια απομακρύνονται… περισσότερο από ποτέ από την Ευρώπη. Πολιτικά και κοινωνικά τείχη δημιουργούν εντός και εκτός νέους αποκλεισμούς, με τη λογική της «Ευρώπης φρούριο» να κυριαρχεί. Ο Ψυχρός Πόλεμος δείχνει να ξαναζωντανεύει, με τη μυρωδιά του μπαρουτιού να κατακλύζει τον ευρωπαϊκό περίγυρο και όχι μόνο.
Το γκρέμισμα του τείχους γκρέμισε κοινωνικά και συλλογικά δικαιώματα, καθώς εξέλιπαν οι «βάρβαροι» που «ήσαν μια κάποια λύσις»…
Το Τείχος έπεσε, τα τείχη όμως παραμένουν.
