Skip to main content

Το σουηδικό μοντέλο και οι… ατομικοί κουμπαράδες

Από την έντυπη έκδοση

Της Κατερίνας Κοκκαλιάρη
[email protected]

Από μεταρρύθμιση σε μεταρρύθμιση πηγαίνει το ασφαλιστικό σύστημα, που παρά το μπαράζ παρεμβάσεων στα μνημονιακά χρόνια εξακολουθεί να παρουσιάζει αρρυθμίες. Η γήρανση του πληθυσμού και η εισφοροδιαφυγή αποτελούν μόνιμες πληγές του συστήματος, ενώ η πανδημία απείλησε να οδηγήσει τα ταμεία στον… αναπνευστήρα (καθώς οι αναστολές συμβάσεων εκ των πραγμάτων οδηγούν σε χαμηλότερα έσοδα από εισφορές). 

Μέσα σε αυτό το σκηνικό η κυβέρνηση πέρασε από τη Βουλή ένα νέο νομοσχέδιο, που για πρώτη φορά φέρνει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στην επικουρική ασφάλιση. Ανάλογο μοντέλο εφαρμόζεται και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, με τη Σουηδία να έχει ένα από τα πιο γνωστά επενδυτικά ταμεία. 

Οι απόψεις για το εγχείρημα διίστανται και η διήμερη συζήτηση στην Ολομέλεια αποτέλεσε περισσότερο αφορμή για… κόντρες παρά για ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων. Το υπουργείο Εργασίας μιλά για αλλαγές που οδηγούν σε υψηλότερες συντάξεις για τους νέους ασφαλισμένους και η αντιπολίτευση απαντά με πυρά για τζογάρισμα των εισφορών. 

Το εγχείρημα θα κριθεί στην πράξη και κυρίως στο κατά πόσο οι «ατομικοί κουμπαράδες» των ασφαλισμένων θα αβγατίσουν ή θα χρειαστεί να ενεργοποιηθούν οι δικλίδες ασφαλείας. Ο νέος νόμος προβλέπει πως οι ασφαλισμένοι -ανεξαρτήτως των επενδυτικών τους κινήσεων- δεν θα μπορούν να εισπράττουν λιγότερα χρήματα από τις εισφορές που έχουν καταβάλει συν τον πληθωρισμό. 

Ωστόσο, δεδομένο είναι πως αν προκύψουν «μαύρες τρύπες» είναι ο προϋπολογισμός που θα κληθεί να καλύψει τα κενά. Επομένως το μεγάλο ζητούμενο σε αυτή τη φάση είναι να διασφαλιστεί πως δεν θα γίνουν παράτολμες κινήσεις, που θα θυμίσουν παλιότερα παραδείγματα που απομείωσαν την περιουσία των ταμείων. 

Σε κάθε περίπτωση ο κύκλος των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό σύστημα δεν είναι εύκολο να κλείσει. Με περίπου 1,7 εργαζόμενο να αντιστοιχεί σε κάθε συνταξιούχο (από 4 προς 1 που ήταν στο παρελθόν) και την πανδημία να απειλεί την εύθραυστη από τη μνημονιακή περιπέτεια αγορά εργασίας, δεν είναι εύκολο να μπει τελεία στη συζήτηση για το ασφαλιστικό.