Skip to main content

Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς: Πώς θα μπορούσε να «διαχυθεί» σε όλη τη Μέση Ανατολή

Handout via REUTERS

Eάν δώσει το σήμα η Τεχεράνη, παραστρατιωτικές οργανώσεις που ελέγχει σε Λίβανο, Συρία, Ιράκ και Υεμένη, θα μπουν στον πόλεμο

Ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς έχει ήδη μεταφερθεί και στα βόρεια σύνορα της χώρας με τον Λίβανο, εκεί από όπου εξαπολύει ρουκέτες ή στέλνει μέλη της για μικρής κλίμακας επιθέσεις η Χεζμπολάχ.

Μέχρι στιγμής η κατάσταση είναι ελεγχόμενη. Κανείς όμως δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι τα πράγματα θα μείνουν έτσι όταν αρχίσει η δεύτερη φάση του πολέμου, με την χερσαία εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα.

Ο φόβος για εμπλοκή του Ιράν – του κρατικού φορέα δηλαδή που στηρίζει, χρηματοδοτεί, εξοπλίζει Χεζμπολάχ και Χαμάς – παραμένει πάντα στο προσκήνιο. Όχι μόνο για τις επιπτώσεις που θα είχε στην παγκόσμια οικονομία (καθώς η Τεχεράνη ελέγχει τα Στενά του Ορμούζ), αλλά και γιατί στο «στρατόπεδο» του Ιράν ανήκουν μία σειρά από εξτρεμιστικές ομάδες με ισχυρή παρουσία και επιρροή σε τουλάχιστον 3 χώρες.

Η Χαμάς και η «αδελφή» οργάνωση Ισλαμική Τζιχάντ είναι μέρος μιας συμμαχίας που υποστηρίζεται από το Ιράν και ονομάζεται «Άξονας της Αντίστασης». Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν προειδοποίησαν στις 17 Οκτωβρίου για περαιτέρω δράση από τους συμμάχους της Τεχεράνης εναντίον του Ισραήλ εάν δεν σταματήσει τις επιθέσεις του.

Το «απόλυτο χάος» στη Γάζα- Ο στρατός του Ισραήλ «προχωρά στα επόμενα στάδια του πολέμου»

ΛΙΒΑΝΟΣ

Η Χεζμπολάχ, που σημαίνει «Κόμμα του Θεού», ιδρύθηκε από τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν το 1982 με στόχο την καταπολέμηση των ισραηλινών δυνάμεων που είχαν εισβάλει στον Λίβανο. Παρέμεινε ορκισμένος εχθρός του Ισραήλ, το οποίο και την βλέπει ως τη μεγαλύτερη απειλή στα σύνορά του.

Από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, η Χεζμπολάχ ανταλλάσσει πυρά με τις ισραηλινές δυνάμεις στην πιο σοβαρή κλιμάκωση στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ από το 2006, όταν η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ ήρθαν αντιμέτωποι σε έναν πόλεμο 34 ημερών, που αν και είχε πολύ μεγαλύτερες απώλειες στην πλευρά της εξτρεμιστικής οργάνωσης, άφησε μία αίσθηση ήττας στο Τελ Αβίβ.

Έκτοτε το οπλοστάσιό της διευρύνθηκε και οι αυτο- αποκαλούμενοι μαχητές της -που ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες- πολέμησαν στη Συρία για να υποστηρίξουν τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ στονεμφύλιο πόλεμο.

Η Χεζμπολάχ έχει εκπαιδεύσει παραστρατιωτικές ομάδες στη Συρία και το Ιράκ και έχει εμπνεύσει άλλες δυνάμεις, όπως τους Χούτι της Υεμένης που συμμαχούν με το Ιράν. Πολλές χώρες της Δύσης τη θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση, όπως και τη Χαμάς.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν τη Χεζμπολάχ υπεύθυνη για βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας που κατέστρεψε το αρχηγείο των αμερικανικών πεζοναυτών στη Βηρυτό τον Οκτώβριο του 1983, σκοτώνοντας 241 στρατιώτες και για δύο βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στην αμερικανική πρεσβεία το 1983 και το 1984.

Αναφερόμενος σε αυτές τις επιθέσεις ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Σαγιέντ Χασάν Νασράλα είπε σε συνέντευξή του το 2022 ότι πραγματοποιήθηκαν από μικρές ομάδες που δεν συνδέονται με τη Χεζμπολάχ.

ΙΡΑΚ

Ο αμερικανικός στρατός απέτρεψε επίθεση με στόχο τις δυνάμεις του στο Ιράκ στις 18 Οκτωβρίου, αναχαιτίζοντας δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Πρόκειται για την πρώτη τέτοια επίθεση στις αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο.

Σιιτικές ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν εμφανίστηκαν ως ισχυροί παίκτες στο Ιράκ μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2003. Με δεκάδες χιλιάδες μαχητές είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), πολεμώντας ως μέρος των Χασίντ Σάαμπι ή των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης (PMF).

Ορισμένες από τις ιρακινές ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν πολεμήσει και στη Συρία για να υποστηρίξουν τον Άσαντ.

Έχουν ιστορικό επιθέσεων σε θέσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ. Το Reuters ανέφερε ότι το 2021 το Ιράν είχε δημιουργήσει μυστικές ιρακινές ομάδες που εκπαιδεύτηκαν στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μεταξύ άλλων τακτικών.

ΣΥΡΙΑ

Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν αναπτύχθηκαν στη Συρία κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου για να βοηθήσουν τον σύμμαχό τους, Μπασάρ Αλ Άσαντ, να πολεμήσει τους αντάρτες. Η Τεχεράνη έλεγε πάντα ότι οι ιρανικές δυνάμεις βρίσκονται εκεί σε συμβουλευτικό ρόλο μετά από πρόσκληση της Συρίας. Εκατοντάδες Ιρανοί έχουν σκοτωθεί.

Άλλες σιιτικές ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν και υποστηρίζονται από την Τεχεράνη έχουν παίξει ζωτικό μαχητικό ρόλο στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων ομάδων από το Αφγανιστάν και το Ιράκ.

Οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλο μέρος της Συρίας που ελέγχεται από την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων με το Ιράκ και κοντά στα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα Γκολάν.

Το Ισραήλ έχει εξαπολύσει αεροπορικές επιδρομές με στόχο τις δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν.

ΥΕΜΕΝΗ

Ο ηγέτης των Χούθι της Υεμένης δήλωσε στις 10 Οκτωβρίου ότι εάν οι δυνάμεις των ΗΠΑ επέμβουν απευθείας στη σύγκρουση στη Γάζα, η ομάδα θα απαντήσει εκτοξεύοντας drones και πυραύλους. Χθες δόθηκε μία πρώτη γεύση.

Το Ιράν υπερασπίζεται τους Χούθι, οι οποίοι πολεμούν μια στρατιωτική συμμαχία υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη από το 2015, ως μέρος του περιφερειακού του «Άξονα Αντίστασης».

Η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της κατηγορούν το Ιράν ότι εξοπλίζει και εκπαιδεύει τους Χούτι. Αλλά η έκταση της σχέσης αμφισβητείται και η Τεχεράνη αρνείται την κατηγορία ότι διοχετύει όπλα στην Υεμένη.

Το οπλοστάσιο των Χούθι περιλαμβάνει βαλλιστικούς πυραύλους που έχουν χρησιμοποιήσει κατά στόχων της Σαουδικής Αραβίας, συμπεριλαμβανομένων ενεργειακών εγκαταστάσεων. Τους έχουν επίσης αποδοθεί επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα χρησιμοποιώντας βάρκες με εκρηκτικά.

Οι Χούθι ανέλαβαν την ευθύνη για μια επίθεση που μείωσε προσωρινά περισσότερο από το ήμισυ της παραγωγής πετρελαίου στη Σαουδική Αραβία τον Σεπτέμβριο του 2019. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είπαν ότι το Ιράν ήταν πίσω από την επίθεση, κάτι που η Τεχεράνη αρνήθηκε.

ΤΑ ΥΔΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ

Η τριβή μεταξύ του Ιράν και της Δύσης διαδραματίζεται εδώ και καιρό στα ύδατα του Κόλπου μέσω των οποίων μεταφέρεται μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πετρελαίου. Από το 2019, έχουν σημειωθεί μια σειρά επιθέσεων στη ναυτιλία.

Ο πέμπτος στόλος των ΗΠΑ, που εδρεύει στο Μπαχρέιν, είναι επιφορτισμένος με την προστασία της εμπορικής ναυτιλίας στην περιοχή. Οι ιρανικές ναυτικές δυνάμεις περιλαμβάνουν ταχύπλοα που ελέγχονται από τους Φρουρούς της Επανάστασης.

Τον Ιούλιο, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ δήλωσε ότι επενέβη για να αποτρέψει το Ιράν από την κατάσχεση δύο εμπορικών δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν.