Της Ανθής Αγγελοπούλου
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία (ΕΝΕ) στην προσπάθειά της να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει το κοινό ξεκινά εκστρατεία η οποία αποτελεί κοινή πρωτοβουλία της Διεθνούς Νεφρολογικής Εταιρείας (International Society of Nephrology, ISN) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Ιδρυμάτων Νεφρού (International Federation of Kidney Foundations, IFKF) για να διαδώσει το μήνυμα «Υγεία νεφρών για όλους και σε όλο τον κόσμο».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, περίπου το 10% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως πάσχει από κάποιου βαθμού χρόνια νεφρική νόσο και μάλιστα το 1/3 εξ αυτών δεν το γνωρίζει.
Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου, όπως λένε οι ειδικοί, αυξάνεται όσο μεγαλώνουμε και έτσι μετά την ηλικία των 65 χρόνων η συχνότητα εμφάνισης της σχεδόν τριπλασιάζεται και η βαρύτητά της ποικίλλει.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της ΕΝΕ και Διευθυντή της Νεφρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός κ. Θεοφάνη Αποστόλου στη χώρα μας πάνω από 10.000 ασθενείς πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου, οι οποίοι για να επιβιώσουν, υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση με τεχνητό νεφρό, περιτοναϊκή κάθαρση ακόμα και μεταμόσχευση νεφρού. Η κατάσταση αυτή σχετίζεται με εμφάνιση επιπλοκών σε πολλά όργανα όπως, στα οστά , στα αγγεία και κυρίως στην καρδιά.
Η χρόνια νεφρική νόσος κοστίζει στην παγκόσμια κοινότητα
Κάθε χρόνο χιλιάδες νεκροί και δισεκατομμύρια ευρώ είναι το κόστος από τη χρόνια νεφρική νόσο σε όλο τον κόσμο, λόγω της ιδιαίτερα υψηλής νοσηρότητας και θνητότητας των ασθενών και του υψηλού κόστους της εξωνεφρικής κάθαρσης (αιμοκάθαρση, περιτοναϊκή κάθαρση) καθώς και των φαρμάκων που χορηγούνται για την αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου.
Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ο αριθμός των ατόμων, που πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο αυξάνεται συνεχώς και αναμένεται μέχρι το 2030 ο αριθμός των ασθενών τελικού σταδίου που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση θα φθάσει τα 5,4 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο, περίπου διπλάσιος από τον αριθμό τους το 2010.
Μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα κάθε ηλικίας και εθνότητας
Η χρόνια νεφρική νόσος όπως μας εξηγεί ο Γραμματέας της ΕΝΕ και Διευθυντής της Νεφρολογικής Κλινικής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών κ. Δημήτριος Πετράς, αποτελεί μια κατάσταση κατά την οποία συμβαίνει βαθμιαία απώλεια της νεφρικής λειτουργίας, που συνήθως επηρεάζει και τους δύο νεφρούς. Οι νεφροί επιτελούν πολλές και σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού μας. Αποβάλλουν τοξικά προϊόντα του μεταβολισμού και την περίσσεια νερού, ρυθμίζουν την ισορροπία των χημικών στοιχείων του σώματος, συμμετέχουν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, διατηρούν υγιή τα οστά και την καρδιά και βοηθούν στην παραγωγή αίματος (ερυθρών αιμοσφαιρίων). Όταν η νεφρική λειτουργία μειωθεί κάτω από ένα επίπεδο, εμφανίζεται νεφρική ανεπάρκεια, πράγμα που έχει ως συνέπεια την εμφάνιση επιπλοκών από όλα σχεδόν τα όργανα και συστήματα του οργανισμού.
Πρόκειται για μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή του ασθενούς, η οποία απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Σε αρχικό στάδιο, τα συμπτώματα δεν γίνονται αντιληπτά και μπορεί κάποιος να χάσει μέχρι και το 90% της νεφρικής του λειτουργίας χωρίς να έχει συμπτώματα.
Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι κρίσιμη
Σημαντικό είναι να διαγνωσθεί άμεσα το πρόβλημα, καθώς η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου, προλαμβάνοντας την ανάγκη για σοβαρή ιατρική παρέμβαση, αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή ακόμη και μεταμόσχευση νεφρού. Σε πρώιμο στάδιο η διάγνωση της ΧΝΝ μπορεί να γίνει με τις συνήθεις εξετάσεις ούρων ή αίματος.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο σακχαρώδης διαβήτης είναι οι πιο συνήθεις αιτίες, αποτελώντας το αίτιο σε περισσότερες του 50% των περιπτώσεων χρόνιας νεφρικής νόσου τελικού σταδίου. Συνεπώς ο προληπτικός έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας θα πρέπει να γίνεται σε όλα τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη της νόσου.
Συγκεκριμένα, ο έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας συστήνεται στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή μεταβολικό σύνδρομο και με αρτηριακή υπέρταση, στα άτομα με οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου, στους παχύσαρκους, στους καπνιστές, στα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και τέλος, στα άτομα με καταγωγή από την Αφρική, την Ασία και την Αυστραλία-Νέα Ζηλανδία.
Σύμφωνα με τους ειδικούς εξαιρετικής σημασίας είναι ο έλεγχος των ατόμων, και ιδιαίτερα των παιδιών, που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου που προαναφέρθηκαν. Ενώ, πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή όλων στο ότι η αρτηριακή υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν σοβαρούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης χρόνιας νεφρικής νόσου (ΧΝΝ).
Η ειδική Γραμματέας της ΕΝΕ και Διευθύντρια της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού του Σισμανογλείου Αθηνών κα Μάκρω Σονικιάν τόνισε τα βασικά σημεία στα οποία πρέπει να δίνουμε μεγάλη σημασία.
Πρώτα από όλα να επιστήσουμε την προσοχή όλων στο ότι η αρτηριακή υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν σοβαρούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης χρόνιας νεφρικής νόσου. Να ενθαρρύνουμε τους ασθενείς με αυτές τις παθήσεις να κάνουν περιοδικές συστηματικές εξετάσεις, να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση αλατιού στην καθημερινή τους διατροφή, να χάσουν κιλά αν είναι παχύσαρκοι, και να αυξήσουν τη φυσική τους δραστηριότητας.
Επίσης, πρέπει να εκπαιδευτούν οι επαγγελματίες υγείας ως προς την ανίχνευση και αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου ανάπτυξης χρόνιας νεφρικής νόσου, ενώ, πρέπει να αφυπνιστούν οι τοπικές και εθνικές υπηρεσίες Υγείας για την αναχαίτιση της επιδημίας αύξησης συχνότητας εμφάνισης της νόσου. Τέλος, είναι απαραίτητο να υπάρξει ένα Εθνικό Πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων νεφρού για την καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών τελικού σταδίου.
