Σημαντικά τα μέχρι στιγμής ευρήματα της έρευνας που διεξάγει το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής ΕΠΙΨΥ, αναφορικά με την ψυχική υγεία των εφήβων.
Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School-Aged Children» (HBSC, www.hbsc.org) υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Οι έφηβοι ρωτήθηκαν για το πώς αισθάνονται για το σχολείο τους αυτή την περίοδο και σύμφωνα με τα αποτελέσματα δύο στους 3 εφήβους απάντησαν ότι τους αρέσει το σχολείο, με τα κορίτσια να κρατούν τα σκήπτρα σε ποσοστό 66,2% και τα αγόρια να ακολουθούν από κοντά με ποσοστό 60,4%
Η ικανοποίηση από το σχολείο μειώνεται σημαντικά όσο μεγαλώνουν τα παιδιά και έτσι βλέπουμε ότι, ενώ στην ηλικία των 11 ετών το 83,9% δηλώνει ικανοποιημένο από το σχολείο, το ποσοστό αυτό μειώνεται σημαντικά στην ηλικία των 13 ετών και κατεβαίνει στο 57,1% και μειώνεται ακόμα πιο πολύ στα 15χρονα όπου πέφτει στο 48,9%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι διαχρονικά από το 1998 στο 2006 μειώνεται το ποσοστό των εφήβων που τους αρέσει το σχολείο από 73,8% σε 63,7% και έκτοτε σταθεροποιείται.
Οι έφηβοι ρωτήθηκαν για το ποια κατά τη γνώμη τους είναι η άποψη των καθηγητών τους για τη σχολική του επίδοση συγκρινόμενης με των συμμαθητών τους. Τρεις στους τέσσερις εφήβους απάντησαν ότι θεωρούν τη σχολική τους επίδοση καλύτερη από των συμμαθητών τους, με τα κορίτσια να φτάνουν στο ποσοστό 79,1% και τα αγόρια στο 73,8%, ενώ συγκριτικά με τις ηλικίες οι μικρότεροι οι 11χρονοι απάντησαν έτσι σε ποσοστό 89,9%, οι 13χρονοι σε ποσοστό 73,9% και οι 15χρονοι σε ποσοστό 65,5%. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα ποσοστά αυτά δεν παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές από αυτά των προηγούμενων ετών.
Αναφορικά με το κλίμα που επικρατεί στην τάξη τους δύο στους τρεις σε ποσοστό δηλαδή 70,4% απάντησαν ότι νιώθουν αποδεκτοί από τους συμμαθητές τους, ότι χαίρονται που είναι μαζί στην ίδια τάξη απάντησε το 63%, ενώ το μόνο το 47,6% είπε ότι οι συμμαθητές τους είναι ευγενικοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν. Τα κορίτσια μάλιστα ήταν τα λιγότερο ικανοποιημένα από τα αγόρια ενώ επίσης όσο μεγαλύτερα στην ηλικία τόσο μικρότερη ήταν η ικανοποίηση που ένιωθαν σε σχέση με τους συμμαθητές τους.
Αναφορικά με την ερώτηση αν είναι αποδεκτοί από τους καθηγητές τους 4 στους 5, ποσοστό 79,4% απάντησαν ότι νιώθουν αποδεκτοί, το 69,2% απάντησε ότι οι καθηγητές τους νοιάζονται γι αυτούς και το 56,3% ότι τους εμπιστεύονται.
Σε ότι αφορά τις σχέσεις με τους συμμαθητές τους τα δύο φύλα δεν διέφεραν σημαντικά ως προς την ικανοποίηση τους από τις σχέσεις τους με τους καθηγητές με εξαίρεση το ότι τα κορίτσια νιώθουν σε ποσοστό 81,3% λιγότερο αποδεκτά από τα αγόρια που το ποσοστό αυτό έφτανε το 77,6%. Και εδώ βέβαια, όσο μεγάλωναν σε ηλικία τόσο λιγότερο ικανοποιημένα από τις σχέσεις με τους καθηγητές τους δήλωναν, ενώ από προηγούμενες έρευνες μειώθηκε στο ποσοστό των μαθητών που δήλωναν αποδεκτοί από τους συμμαθητές τους από το 80,4% στο 70,4% και το ποσοστό εκείνων που ανέφεραν ότι οι συμμαθητές τους χαίρονται από 77,2% μειώθηκε στο 63%. Επίσης, μειωμένα είναι και τα ποσοστά για το αν είναι αποδεκτοί από τους καθηγητές τους καθώς από το 79,4% έχει κατέβει στο 72,1%, το ποσοστό ότι οι καθηγητές τους νοιάζονται γι αυτούς έπεσε από το 69,2% στο 61,7% και ότι τους εμπιστεύονται έπεσε από το 56,3% στο 47,3%.
Στην ερώτηση για το πόσο πιεσμένοι νιώθουν από τη δουλειά που έχουν να κάνουν για το σχολείο τους ένας στους 3 εφήβους (ποσοστό 32,0%) ανέφερε ότι αισθάνεται πιεσμένος από το σχολείο, με τα κορίτσια να φτάνουν το 44,5% και τα αγόρια το 36,6%. Η πίεση που αισθάνονται οι έφηβοι από το σχολείο αυξάνεται με την ηλικία τους. Ενώ από το 2010 στο 2014 μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό των εφήβων που δηλώνουν πιεσμένοι από το σχολείο από 40,3% σε 32,0%.
Τέλος στο θέμα του εκφοβισμού που είναι και το καυτό ζήτημα των ημερών το 6,4% των μαθητών απάντησαν ότι έχουν υποστεί εκφοβισμό και το 7,5% ότι έχουν εκφοβίσει οι ίδιοι άλλους τουλάχιστον 2 φορές τον μήνα, μέσα στο τελευταίο δίμηνο πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας.
Τα αγόρια συμμετέχουν σε εκφοβισμό άλλων σε υψηλότερο ποσοστό από τα κορίτσια (10,7% και 4,4% αντίστοιχα) ενώ τα δύο φύλα υφίστανται εκφοβισμό σε παρόμοια ποσοστά. Οι 13χρονοι και 15χρονοι έφηβοι συμμετέχουν σε εκφοβισμό άλλων και υφίστανται οι ίδιοι εκφοβισμό σε υψηλότερο ποσοστό από τους 11χρονους. Από το 2010 στο 2014 το ποσοστό εφήβων που αναφέρουν ότι υπέστησαν εκφοβισμό, μέσα στο τελευταίο δίμηνο πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας, μειώνεται από 8,5% σε 6,4% ενώ αντίστοιχα το ποσοστό εφήβων που εκφοβίζουν άλλους μειώνεται στο μισό από 15,8% σε 7,5%.
Οι τρόποι εκφοβισμού που αναφέρθηκαν συχνότερα από τους εφήβους είναι τα λεκτικά πειράγματα, τα πειράγματα/ χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου και η διάδοση ψεμάτων και φημών.
Να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη έρευνα επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από 40 χώρες παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των εφήβων και τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους. Οι πληροφορίες αυτές κατευθύνουν τις πολιτικές πρόληψης των κρατών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Στη χώρα μας τo πρόγραμμα πραγματοποιείται από το ΕΠΙΨΥ από το 1998 με την επιστημονική ευθύνη της Ομοτ. Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κας A. Κοκκέβη. Στην έρευνα του 2014 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.141μαθητών εφηβικής ηλικίας (ΣΤ΄ Δημοτικού, Β΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου) από 245 σχολικές μονάδες. Οι μαθητές απάντησαν σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν μέσα στις τάξεις τους. Η έρευνα υλοποιήθηκε χάρη στη μερική οικονομική ενίσχυση από τη UNICEF και στην εθελοντική συμβολή μελών και φοιτητών ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.
