Οι γονείς οφείλουν να ενημερώνουν το παιδί για το φύλο του και το σώμα, την προστασία της υγείας του, την προφύλαξη από τη σεξουαλική κακοποίηση, καθώς και να το προετοιμάσουν για τις αλλαγές στην εφηβεία και τις ερωτικές σχέσεις. Ωστόσο, συχνά νιώθουν αμηχανία όταν τα παιδιά τους αρχίζουν να κάνουν ερωτήσεις για το σεξ ή φοβούνται ότι η συζήτηση για τέτοια θέματα θα εξάψει την περιέργεια των παιδιών. Είναι πολύ σημαντικό να μη διστάζουν να συζητήσουν με τα παιδιά τους, καθώς έτσι μόνο θα διασφαλίσουν τη σωστή ενημέρωσή τους. Η συζήτηση των αποριών είναι αυτή που θα σπάσει το “ταμπού” που περιβάλλει συχνά το θέμα, θα ανακουφίσει τα παιδιά και θα διασφαλίσει ότι δε θα αναζητήσουν πληροφόρηση σε αναξιόπιστες πηγές.
Συγκεκριμένα:
Έως 3 ετών: Σε αυτή την ηλικία το παιδί νιώθει περιέργεια για το σώμα του και το εξερευνά. Οι γονείς δεν πρέπει να το κάνουν να νιώθει ντροπή και χρειάζεται να μιλήσουν στο παιδί για τις ονομασίες των γεννητικών οργάνων, την προσωπική υγιεινή, καθώς και τη διαφορά ανάμεσα στη δημόσια συμπεριφορά και τις ιδιωτικές στιγμές.
4-5 ετών: Οι ερωτήσεις των παιδιών συνήθως σχετίζονται με την ανατομία του σώματος και τις διαφορές ανδρών-γυναικών. Μιλάμε στο παιδί για τη λειτουργία και τη χρησιμότητα κάθε μέρους του σώματος, τις σωματικές διαφορές των δύο φύλων και το πώς γεννιούνται τα παιδιά. Επίσης, τα ενθαρρύνουμε να μιλούν μόνο με ενήλικες που εμπιστεύονται, τους λέμε ότι κανείς δεν μπορεί να τα αγγίζει στις ευαίσθητες περιοχές, όπως και εκείνα δεν μπορούν να αγγίζουν εκεί τα άλλα παιδάκια.
6-7 ετών: Οι πολλές ερωτήσεις μπορεί από την πλευρά τους να σταματήσουν, όμως οι γονείς πρέπει να είναι ανοιχτοί στη συζήτηση μαζί τους, προσαρμόζοντάς την ανάλογα με την ωριμότητά τους και μιλώντας για τη σεξουαλική συμπεριφορά. Επίσης, επειδή μπορεί το παιδί στο σχολείο να ακούει διάφορες εκφράσεις, είναι σημαντικό να του εξηγούμε με ειλικρίνεια και σοβαρότητα τι σημαίνουν, χωρίς να τρομοκρατούμαστε.
8-12 ετών: Αυτό το διάστημα είναι πολύ σημαντικό για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, καθώς τα παιδιά έχουν πολλές πληροφορίες πια (από το σχολείο, την τηλεόραση, το διαδίκτυο, τους φίλους τους) και πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα για τις επερχόμενες αλλαγές της εφηβείας. Χρειάζεται να συζητάμε μαζί τους για τις αλλαγές που πρόκειται να συμβούν στο σώμα τους, για την εγκυμοσύνη, την αντισύλληψη, τη σεξουαλική υγεία, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καθώς και για τον αυνανισμό και τη σεξουαλική επαφή.
- Δε χρειάζεται να κρύβουμε, ούτε όμως και να επιδεικνύουμε το γυμνό μας σώμα. Υπάρχουν στιγμές που η πόρτα του δωματίου των γονιών πρέπει να είναι κλειστή.
- Το παιδί δεν πρέπει να βλέπει ή να ακούει τις σεξουαλικές επαφές των γονιών, παρόλο που μπορεί να γνωρίζει ότι η σεξουαλική επαφή είναι μέρος της σχέσης τους.
- Αν δεν γνωρίζετε με ακρίβεια κάποια απάντηση ή αν είστε απασχολημένοι, δείξτε στο παιδί ότι ακούσατε την ερώτησή του, πείτε του ότι θα του απαντήσετε όταν έχετε τον απαραίτητο χρόνο και τις κατάλληλες πληροφορίες. Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να επανέλθετε στο ερώτημα και όχι να το ξεχάσετε ή να το αποσιωπήσετε.
- Είναι καλό να ενημερώνεστε και να μη διστάζετε να απευθυνθείτε σε ειδικό για να συζητήσετε οτιδήποτε σας προβληματίζει σε σχέση με τη συμπεριφορά ή τις ερωτήσεις του παιδιού.
Στη συμβουλευτική γραμμή «115 25 Μαζί για το παιδί» ψυχολόγοι απαντούν καθημερινά (9:00 – 21:00) σε ερωτήματα εφήβων, γονέων και παιδιών για οποιοδήποτε θέμα τους απασχολεί.
ΣΤΕΛΛΑ ΣΠΑΝΟΥ, Ψυχολόγος.
