Της Ανθής Αγγελοπούλου
Ο αγώνας της Ε.Ε για την καταπολέμηση των υπερανθεκτικών μικροβίων, ιδίως βακτηρίων που έχουν αναπτύξει αντοχή στα αντιβιοτικά, δεν έχει σημειώσει μέχρι στιγμής σημαντική πρόοδο, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί με τις δραστηριότητες της Ε.Ε, ιδίως σε κτηνιατρικά ζητήματα, είναι λίγα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η μικροβιακή αντοχή έχει μειωθεί, δηλώνουν οι ελεγκτές.
«Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία»
Σύμφωνα με το Νικόλαο Μηλιώνη, μέλος του Συνεδρίου και αρμόδιο για την έκθεση η μικροβιακή αντοχή είναι μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία και μπορεί να έχει σημειωθεί μια μικρή πρόοδος σε κτηνιατρικά ζητήματα, ωστόσο, όπως λέει, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη μέλη, πρέπει να εντείνουν περισσότερο τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης αυτής απειλής.
Ξεπερνούν τις 30.000 οι θάνατοι στην Ε.Ε
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, η μικροβιακή αντοχή εκδηλώνεται όταν μικρόβια, όπως βακτήρια, ιοί, παράσιτα ή μύκητες αναπτύσσουν αντοχή σε φάρμακα τα οποία προηγουμένως προσέφεραν αποτελεσματική θεραπεία.
Περίπου 33.000 άτομα κάθε χρόνο πεθαίνουν στην Ε.Ε από λοιμώξεις που προκαλούνται από ανθεκτικά στα φάρμακα βακτήρια, επιβαρύνοντας επίσης την οικονομία με κόστος ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ εξαιτίας του επιπλέον κόστους υγειονομικής περίθαλψης και της απώλειας παραγωγικότητας.
Η καταπολέμηση των υπερανθεκτικών μικροβίων είναι σύνθετη διαδικασία και απαιτεί την ολοκληρωμένη προσέγγιση «Μία υγεία», η οποία περιλαμβάνει την ανθρώπινη υγεία, την υγεία των ζώων και το περιβάλλον.
Οι ελεγκτές του Ευρωκοινοβουλίου αξιολόγησαν τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι αρμόδιοι οργανισμοί της Ε.Ε διαχειρίζονται τις βασικές δραστηριότητες και τους πόρους για τη μείωση της μικροβιακής αντοχής. Εξέτασαν τη στήριξη της Επιτροπής στην προσέγγιση «Μία υγεία» που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη, καθώς και τη συνεισφορά της στην προώθηση της συνετής χρήσης των αντιμικροβιακών ουσιών στα ζώα. Εξέτασαν επίσης τη στήριξη της ΕΕ για ερευνητικές δραστηριότητες στον τομέα της μικροβιακής αντοχής και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η στήριξη της ΕΕ για την ενίσχυση της προσέγγισης των κρατών μελών «Μία υγεία» ήταν πολύτιμη.
Συγκεκριμένα, συνέβαλε στη λήψη περισσότερο τεκμηριωμένων αποφάσεων πολιτικής και διευκόλυνε τη συνεργασία και την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των κρατών μελών. Ωστόσο, υποστηρίζουν ότι υπάρχουν προοπτικές για περαιτέρω συνεργίες που θα στηρίξουν τον αγώνα για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής μέσω στοχευμένων και οικονομικά αποδοτικών επενδύσεων. Επισημαίνουν επίσης κενά στην παρακολούθηση της προόδου και την επιτήρηση των λοιμώξεων που συνδέονται με την υγειονομική περίθαλψη, τα οποία ενδεχομένως επιβραδύνουν τη δράση για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Θεωρούν επίσης ότι τα επιστημονικά στοιχεία που είναι διαθέσιμα σχετικά με την εκδήλωση και εξάπλωση της μικροβιακής αντοχής στο περιβάλλον εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή.
Η συνετή χρήση αντιμικροβιακών ουσιών στα ζώα έχει αυξηθεί στα περισσότερα κράτη μέλη
Πρόκειται για βασικό παράγοντα στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνουν ότι ορισμένες αντιμικροβιακές ουσίες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε υπερβολικό βαθμό. Οι νέοι κανόνες της ΕΕ για τα κτηνιατρικά φαρμακευτικά προϊόντα και τις φαρµακούχες ζωοτροφές αποκαθιστούν ορισμένες από τις γνωστές αδυναμίες. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, όπως οι δυσκολίες των κρατών μελών να συλλέγουν στοιχεία και τα κενά στην παρακολούθηση των ανθεκτικών βακτηρίων στα τρόφιμα και τα ζώα. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, η μελλοντική κοινή γεωργική πολιτική παρέχει την ευκαιρία περαιτέρω ενίσχυσης του πλαισίου της ΕΕ για την αντιμετώπιση των υπερανθεκτικών μικροβίων.
Ο προϋπολογισμός της Ε.Ε αποτελεί σημαντική πηγή πόρων για τις επενδύσεις σε ερευνητικές δραστηριότητες στον τομέα της μικροβιακής αντοχής.
Ωστόσο, δεν έχει υπάρξει προς το παρόν κανένα επαναστατικό βήμα προς την ανάπτυξη νέων κατηγοριών αντιμικροβιακών ουσιών. Επιπλέον, οι ελεγκτές επισήμαναν ότι η Επιτροπή δεν έχει προβεί σε ολοκληρωμένη αξιολόγηση της στήριξής της για ερευνητικές δραστηριότητες (η οποία αντιπροσωπεύει άνω του 99% των δαπανών της ΕΕ για τη μικροβιακή αντοχή). Τέλος, οι αστοχίες της αγοράς που αποθαρρύνουν τις ερευνητικές δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί ικανοποιητικά με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες της ΕΕ.
Οι συστάσεις της ελεγκτικής επιτροπής για να βελτιωθεί η απόκριση της Ε.Ε στη μικροβιακή αντοχή:
- ενίσχυση της στήριξης που παρέχεται στα κράτη μέλη
- προώθηση της συνετής χρήσης αντιμικροβιακών ουσιών στα ζώα και της καλύτερης επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής, και
- ενίσχυση των στρατηγικών για την προαγωγή της έρευνας στον τομέα της μικροβιακής αντοχής στην ΕΕ.
