Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Με έντονους ρυθμούς συνεχίζεται η επέκταση των διάφορων μορφών ελαστικής απασχόλησης στην αγορά εργασίας, καθώς από τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη» προκύπτει ότι στο δεκάμηνο του έτους καταγράφηκαν αλλαγές στις συμβάσεις 45.475 εργαζομένων, οι οποίες από συμβάσεις πλήρους εργασίας μετατράπηκαν είτε σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης είτε σε συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων ή με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Από τα συγκριτικά στοιχεία του πρώτου δεκαμήνου των τεσσάρων τελευταίων ετών που παρουσιάζει η «Ν» προκύπτει ότι στο χρονικό διάστημα που ακολουθεί το «κλείσιμο» του καλοκαιριού και σε μεγάλο βαθμό της συρρίκνωσης της τουριστικής δραστηριότητας, δηλαδή τους μήνες Σεπτέμβριο – Οκτώβριο, έχουμε σε όλη την περίοδο από το 2014 έως το 2017 εντυπωσιακή αύξηση των μετατροπών των συμβάσεων πλήρους εργασίας, αλλά και αύξηση των ποσοστών ελαστικής απασχόλησης στις νέες προσλήψεις.
Φέτος για παράδειγμα, από τις 29.689 αλλαγές συμβάσεων που καταγράφηκαν σε 10 μήνες, σχεδόν το 1/3 από αυτές, δηλαδή οι 10.007 μετατροπές καταγράφηκαν τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.
Σε σύγκριση με τα προηγούμενα τρία χρόνια, για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από το σύστημα «Εργάνη», προκύπτει ότι το πρώτο δεκάμηνο του 2017 είχαμε τις περισσότερες αλλαγές συμβάσεων από πλήρη εργασία σε μερική απασχόληση.
Ο αριθμός μετατροπών στο πρώτο δεκάμηνο κάθε έτους ήταν οι εξής: το 2014 καταγράφηκαν 21.243 αλλαγές, το 2015 αυξήθηκαν στις 25.939, το 2016 ανήλθαν στις 26.949, για να φτάσουν φέτος στις 29.689 αλλαγές συμβάσεων.
Αυτό το στοιχείο των μετατροπών των υπαρχουσών συμβάσεων πλήρους εργασίας σε ελαστική απασχόληση, σε συνδυασμό με την απόλυτη κυριαρχία της μερικής απασχόλησης στις νέες προσλήψεις καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη της αγοράς εργασίας τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά το 2012.
Επισημαίνεται ότι από τα συνολικά στοιχεία του πρώτου δεκαμήνου του έτους, δηλαδή στο διάστημα Ιανουαρίου – Οκτωβρίου του 2017, το 54,4% των νέων θέσεων εργασίας ήταν μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας και το υπόλοιπο 45,6% των νέων θέσεων που δημιουργήθηκαν ήταν για πλήρη εργασία. Σε απόλυτους αριθμούς προσλήψεων στο πρώτο δεκάμηνο του έτους από τα 2.058.515 νέων θέσεων εργασίας, οι 938.851 ήταν για πλήρη απασχόληση, ενώ 1.119.664 θέσεις ήταν για μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία.
Μερική απασχόληση τριών ταχυτήτων
Η εξέλιξη της αγοράς εργασίας, ως απόρροια της οικονομικής ύφεσης και των μνημονιακών ρυθμίσεων, διαμόρφωσε τρεις διακριτούς τύπους ελαστικής εργασίας, οι οποίοι αναπτύσσονται με ιδιαίτερη δυναμική, παράλληλα με την εξέλιξη των οικονομικών δεδομένων, των δυνατοτήτων της αγοράς εργασίας και των μηνιαίων νέων προσλήψεων.
Έτσι, λοιπόν, στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις εργασίας μετατρέπονται από πλήρη σε μερική απασχόληση. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι στην εργασιακή πρακτική, η μερική απασχόληση αναφέρεται συνήθως στην ημερήσια εργασία με ωράριο μικρότερο από αυτήν του πλήρους συμβατικού ωραρίου εργασίας και συνήθως η απασχόληση κάτω των έξι ωρών.
Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται οι εργαζόμενοι που συναινούν στην εκ περιτροπής απασχόληση προκειμένου να διατηρήσουν τη δουλειά τους. Σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο, η προϋπόθεση της έγγραφης ατομικής σύμβασης (δηλαδή συμφωνία του εργαζομένου) διατηρείται ως προϋπόθεση για τη νόμιμη κατάρτιση σύμβασης εργασίας με μερική απασχόληση είτε κατά την πρόσληψη, είτε για τη μετατροπή της από πλήρη σε μερική.
Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται οι εργαζόμενοι που υποχρεώνονται με μονομερή απόφαση του εργοδότη να απασχοληθούν σε σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης.
Επισημαίνεται ότι σε εφαρμογή των ρυθμίσεων του πρώτου μνημονίου (2010) επαναπροσδιορίστηκαν νομοθετικά οι όροι και προϋποθέσεις της εφαρμογής της εκ περιτροπής εργασίας στις επιχειρήσεις, με κύριες αλλαγές την ενίσχυση της δυνατότητας μονομερούς επιβολής της (από τον εργοδότη) υπό την προϋπόθεση της πρότερης διαβούλευσης, τη διεύρυνση της χρονικής της διάρκειας, καθώς και τη δυνατότητα συνδυαστικής της εφαρμογής για την παροχή εργασίας κατά λιγότερες ημέρες, εβδομάδες ή μήνες.
Έτσι, σύμφωνα με τον νόμο 3846/10, προσδιορίζεται με αναλυτικό τρόπο η εκ περιτροπής απασχόληση, η οποία αφορά την απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες τον μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή και ο συνδυασμός αυτών κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας.
Επίσης, ο εργοδότης, πλην της δυνατότητας για ελεύθερη έγγραφη ατομική συμφωνία στην περίπτωση του περιορισμού των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, μπορεί αντί των απολύσεων να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης.
