Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Με την έγκριση των θεσμών κατατέθηκε αργά χθες το απόγευμα στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο περιέχει 118 άρθρα και σειρά ρυθμίσεων για τις εργασιακές σχέσεις, το προσωρινό ή οριστικό κλείσιμο επιχειρήσεων που παραβιάζουν συστηματικά τη νομοθεσία, τον έλεγχο της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας. Το σχέδιο νόμου αίρει αδικίες του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου και επανατοποθετεί σε νέο θεσμικό πλαίσιο μια σειρά θεμάτων που αφορούν τα άτομα με αναπηρία, καθώς και σε ζητήματα που αφορούν την επέκταση εργατικών δικαιωμάτων, κυρίως σε γυναίκες που μετέχουν σε διαδικασίες παρένθετης μητρότητας και υιοθεσίες. Ταυτόχρονα ενσωματώνει το αίτημα της ΕΣΕΕ και της ΓΣΕΒΕΕ για δυνατότητα προαιρετικής καταβολής αυξημένων ασφαλιστικών εισφορών για όσους ελεύθερους επαγγελματίες επιθυμούν να πληρώσουν μεγαλύτερες εισφορές προκειμένου να λάβουν πρόσθετη αύξηση της σύνταξής τους. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εργασίας το σχέδιο νόμου «έχει θετικό πρόσημο για την κοινωνία και ενισχύει τα δικαιώματα των εργαζομένων», αλλά περιλαμβάνει και δρακόντεια μέτρα για συστηματικές παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας.
Οι 7 άξονες στα εργασιακά
Το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει επτά βασικούς άξονες που αφορούν την αγορά εργασίας και είναι οι ακόλουθοι:
1 Σύμφωνα με το άρθρο 34 «αν μια επιχείρηση μετά την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της ή άλλων διοικητικών κυρώσεων εξακολουθεί να παραβαίνει συστηματικά τις διατάξεις της νομοθεσίας με άμεσο ή σοβαρό κίνδυνο για τους εργαζόμενους», τότε η αρμόδια ελεγκτική υπηρεσία μπορεί να εισηγηθεί στον υπουργό Εργασίας ακόμη και την οριστική διακοπή της λειτουργίας της.
2 Προστίθενται διατάξεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Κ.Πολ.Δ.), καθώς και στον εισαγωγικό νόμο αυτού, σχετικά με τη συζήτηση των αγωγών και των τακτικών ένδικων μέσων επί των διαφορών για άκυρη απόλυση, μισθούς υπερημερίας και καθυστερούμενους μισθούς και ορίζεται ότι αυτή (η συζήτηση) προσδιορίζεται υποχρεωτικά μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την κατάθεσή τους (και επί αναβολής μέσα σε τριάντα ημέρες) και η απόφαση δημοσιεύεται υποχρεωτικά μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από τη συζήτηση.
3 Επίσης περιέχονται ρυθμίσεις για την αδήλωτη-υποδηλωμένη εργασία, για τις οποίες προβλέπεται η υποχρέωση ηλεκτρονικής αναγγελίας των υπερωριών πριν από την έναρξη του ωραρίου του εργαζόμενου. Μάλιστα, το υπουργείο επεξεργάζεται για το άμεσο μέλλον και σχέδιο ενημέρωσης των υπερωριών μέσω μηνύματος sms. Επίσης στο σχέδιο νόμου υπάρχει point system για τις παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας από τους εργοδότες και ανάλογα με το μέγεθος της παράβασης θα επιβάλλεται και η αντίστοιχη ποινή. Επίσης περιέχεται ρύθμιση για την ηλεκτρονική δήλωση της οικειοθελούς αποχώρησης των εργαζομένων και από τους εργοδότες.
4 Στο μείζον ζήτημα της απλήρωτης εργασίας που απασχολεί δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους περιλαμβάνεται συντόμευση της εκδίκασης των διαφορών με την πρόβλεψη συγκεκριμένου χρονικού ορίου 60 ημερών για την αρχική εκδίκαση της υπόθεσης, ενώ προβλέπονται χρονικοί περιορισμοί των αναβολών και την τελική απόφαση. Επίσης δίνει τη δυνατότητα έκδοσης διαταγών πληρωμής για τους εργαζόμενους και αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος του εργοδότη με μειωμένο ή και μηδενικό δικαστικό ένσημο.
5 Στις περιπτώσεις απλήρωτης εργασίας με βάση τον νόμο που πέρασε το καλοκαίρι, θα θεωρείται «βλαπτική καταγγελία της σύμβασης κατά του εργοδότη», ενώ θα μπορεί ο εργαζόμενος να εισπράττει επίδομα ανεργίας.
6 Με το άρθρο 53 καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την επιδότηση ανεργίας στις περιπτώσεις που ο άνεργος έχει ασκήσει το δικαίωμα που του παρέχει το άρθρο 7 του ν. 2112/1920 και έχει θεωρήσει τη μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας του ως καταγγελία της σχέσης εργασίας από τον εργοδότη. Συγκεκριμένα, ο εν λόγω άνεργος επιδοτείται εάν, μαζί με την αίτηση για επιδότηση, προσκομίσει στον ΟΑΕΔ την εξώδικη δήλωση με την οποία άσκησε το εν λόγω δικαίωμα και το αποδεικτικό κοινοποίησής της στον εργοδότη. Εντός έξι μηνών από την υποβολή της αίτησης, ο άνεργος οφείλει να προσκομίσει στην αρμόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ είτε έγγραφα που αποδεικνύουν την εξόφληση της αποζημίωσης απόλυσης από τον εργοδότη είτε την αγωγή που άσκησε κατά αυτού. Σε περίπτωση παράβασης των προαναφερόμενων, καθώς και εάν η ασκηθείσα αγωγή δεν γίνει τελεσίδικα δεκτή, η επιδότηση ανεργίας διακόπτεται και τα ήδη καταβληθέντα ποσά επιστρέφονται.
7 Στο σχέδιο νόμου υπάρχει και η ποινή αποκλεισμού των συγκεκριμένων παραβατικών εργοδοτών από πάσης φύσεως δημόσια χρηματοδότηση, όπως είχε προαναγγείλει η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου. Συγκεκριμένα αποκλείονται οι οικονομικοί κ.λπ., φορείς, από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων εφόσον αυτοί έχουν διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. Μεταξύ άλλων, στις εν λόγω συμβάσεις, πρέπει να περιλαμβάνεται ειδικός όρος για την εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης επαγγελματικού κινδύνου, διαφορετικά η σύμβαση είναι άκυρη και απορρίπτεται η δαπάνη πληρωμής. Προβλέπεται ότι η επιβολή για δεύτερη φορά κύρωσης από το ΣΕΠΕ για παραβάσεις που χαρακτηρίζονται ως «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας οδηγεί υποχρεωτικά σε έκπτωση του οικονομικού φορέα από τη σύμβαση ή το πρόγραμμα (άρθρο 41).
Οι ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό
Με την έγκριση των θεσμών κατατέθηκε αργά χθες το απόγευμα στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο περιέχει 118 άρθρα και σειρά ρυθμίσεων για τις εργασιακές σχέσεις, το προσωρινό ή οριστικό κλείσιμο επιχειρήσεων που παραβιάζουν συστηματικά τη νομοθεσία, τον έλεγχο της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας.
1 Οι κύριες ρυθμίσεις προβλέπουν την αποσύνδεση της ασφάλισης από την ιδιότητα των μηχανικών και των δικηγόρων (άρθρο 27). Αυτή η ρύθμιση ήταν αίτημα των αντίστοιχων ασφαλιστικών τομέων (ΤΣΜΕΔΕ- ΤΑΝ), ενώ περιέχονται και ευνοϊκότεροι όροι για την εξαγορά πλασματικών ετών από τους αγρότες.
2 Σε ό,τι αφορά το Μετοχικό Ταμείο των Δημοσίων Υπαλλήλων προβλέπεται μηνιαία κράτηση ποσοστού 4,5% επί των συντάξιμων αποδοχών.
3 Επίσης, στη συντάξιμη υπηρεσία θα συνυπολογίζεται και η γονική άδεια, ενώ μετά από αίτημα των ελεύθερων επαγγελματιών (ΕΣΕΕ-ΓΣΕΒΕΕ) θα υπάρξει διάταξη βάσει της οποίας θα δίνεται δυνατότητα αυξημένων εισφορών για την αύξηση της σύνταξης.
4 Προβλέπεται ο περιορισμός της μείωσης των συντάξεων -σε περίπτωση πρόωρης σύνταξης- στο Δημόσιο στο 30%, όπως ήδη ισχύει και για τον ιδιωτικό τομέα, ενώ αλλάζει και η βάση υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών για τις επικουρικές που κατατέθηκαν μετά την 1.1.2015. Η αλλαγή αφορά τις συντάξιμες αποδοχές από το 2002 έως το 2014, προκειμένου να υπολογίζονται σε αυτές το σύνολο των ποσών για το οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές.
5 Αναγνωρίζεται ότι το δικαίωμα στη σύνταξη είναι απαράγραπτο, τα δε οικονομικά αποτελέσματα που γεννώνται από την άσκηση του δικαιώματος αυτού ανατρέχουν στην ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο.
6 Επαναπροσδιορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της επικουρικής σύνταξης, για τους μέχρι 31.12.2013 ασφαλισμένους, οι οποίοι καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1.1.2015 και εφεξής. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί έως και την 31.12.2014 υπολογίζεται με βάση το υφιστάμενο ποσοστό αναπλήρωσης (0,45%), το οποίο για κάθε έτος ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό επί των συντάξιμων αποδοχών κάθε ασφαλισμένου που υπεβλήθησαν σε εισφορές υπέρ επικουρικής ασφάλισης (αντί των αποδοχών που υπολογίζονται για την έκδοση της κύριας σύνταξης).
7 Αξίζει να επισημανθεί ότι στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της σύμβασης του ΟΗΕ για την αναπηρία, ενώ θα μετατραπεί σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ο Σύλλογος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος.
Ολοκληρωμένη στρατηγική
Τρεις κύριους άξονες γύρω από τους οποίους πρέπει να δομηθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική απασχόλησης για τη μετά το μνημόνιο εποχή εισηγείται ο ΣΕΒ, στον απόηχο της συνάντησης των κοινωνικών εταίρων με την ηγεσία του υπ. Εργασίας και την προώθηση στην Εθνική Αντιπροσωπεία του ν/σχ «σκούπα» για εργασιακά και ασφαλιστικά θέματα. Σύμφωνα με δηλώσεις του γενικού διευθυντή του Συνδέσμου, Άκη Σκέρτσου, το περιεχόμενο του νομοσχεδίου δεν ανταποκρίνεται καθόλου στο κλίμα που δημιουργείται από την κυβερνητική πλευρά. Ο ίδιος διαπιστώνει πως πρόκειται επί της ουσίας για μια σειρά από τεχνικού χαρακτήρα και μάλλον δευτερεύουσας σημασίας ρυθμίσεις, που αφορούν την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, κάποιες διευθετήσεις γύρω από το ασφαλιστικό και επέκταση δικαιωμάτων σε ειδικές ομάδες του πληθυσμού.
Υπάρχουν και θετικά
Από μια διαφορετική οπτική, πάντως, στην προχθεσινή συνάντηση η ΕΣΕΕ κατέγραψε πως το νομοσχέδιο περιέχει κατά βάση διατάξεις κοινωνικού χαρακτήρα με «θετικό πρόσημο» για μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες, νέους επιστήμονες, καθώς και εγχώριες παρεμβάσεις επιπλέον μέτρων αυστηροποίησης για την ανασφάλιστη εργασία και τη μη καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών. Σε ό,τι αφορά την αδήλωτη, ανασφάλιστη, απλήρωτη και υποαμειβόμενη εργασία, η ΕΣΕΕ εξέφρασε την πάγια θέση της σύμφωνα με την κοινή πρωτοβουλία του υπουργείου Εργασίας, των κοινωνικών εταίρων και του ILO. Έθεσε επίσης εκ νέου το θέμα του «εργοσήμου» καθώς και τα φτωχά αποτελέσματα του προγράμματος του ΣΕΠΕ, το οποίο χωρίς καμία πρωτοτυπία συνεχίζει να εστιάζει τους ελέγχους στο λιανεμπόριο, διατηρώντας παράλογα τα εξοντωτικά πρόστιμα, όπως αυτό των 10.500 ευρώ, χωρίς ελαφρυντικά. Με πρωτοβουλία εξάλλου της ΕΣΕΕ ζητήθηκε από την υπουργό να ενταχθούν στο παρόν νομοσχέδιο η σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων για τις ασφαλιστικές οφειλές καθώς και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για τον ορισμό του πόρου που συλλέγει ο ΟΑΕΔ για λογαριασμό των κοινωνικών εταίρων.
