Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Με μια σημαντική αλλαγή στη διαδικασία κτηματογράφησης θα επιχειρήσει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης να ολοκληρώσει το Κτηματολόγιο (αρχικά το 90% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας) μέχρι τα μέσα του 2023, ενώ παράλληλα σε νομοσχέδιο που θα καταθέσει στη Βουλή εντός του καλοκαιριού θα θεσμοθετεί τις ηλεκτρονικές αγοραπωλησίες ακινήτων.
Ειδικότερα, η διαδικασία αγοράς – πώλησης ακινήτου θα ξεκινά και θα ολοκληρώνεται ασφαλώς ηλεκτρονικά στο γραφείο του συμβολαιογράφου. Η επιτάχυνση θα γίνει δυνατή μέσα από την ψηφιοποίηση περίπου 17 πιστοποιητικών. Τα έγγραφα αυτά, τα οποία μέχρι σήμερα αναζητούνται σε έντυπη μορφή από διάφορες υπηρεσίες, σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, θα χορηγούνται ηλεκτρονικά, μέσα από ένα εκτεταμένο πλαίσιο διασυνδέσεων μεταξύ των μητρώων του Δημοσίου.
Ο στόχος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι η πλατφόρμα των ηλεκτρονικών αγοραπωλησιών να έχει τεθεί σε λειτουργία εντός του φθινοπώρου, κάτι που εφόσον συμβεί θα βελτιώσει σημαντικά τη θέση της Ελλάδας στην κατάταξη «Doing Business» της Παγκόσμιας Τράπεζας. Σήμερα για να γίνει μια αγοραπωλησία ακινήτου στη χώρα μας είναι αναγκαία 11 βήματα, όταν ο μέσος όρος των χωρών που εξετάζει η Παγκόσμια Τράπεζα είναι 4,7. Η φιλοδοξία του υπουργείου είναι να φθάσουμε στο ένα ή το πολύ δύο βήματα (εφόσον είναι αναγκαία η τακτοποίηση του ακινήτου).
Οι βασικές ρυθμίσεις του εν λόγω σχεδίου νόμου παρουσιάστηκαν χθες από τον υπουργό Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη, και τον υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης αρμόδιο για θέματα Κτηματολογίου, Γιώργο Στύλιο, στο υπουργικό συμβούλιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Πιερρακάκης μίλησε για ρυθμίσεις που συνιστούν το τελευταίο κεφάλαιο στο θέμα της κατάρτισης του Κτηματολογίου. Όπως είπε, στόχος είναι σε έναν χρόνο να έχει περάσει σε λειτουργών Κτηματολόγιο το 57% των δικαιωμάτων σε ακίνητη περιουσία, από 35% σήμερα και σε δύο χρόνια το 90%.
Αυτό θα συμβεί συντομεύοντας τη διαδικασία και συγκεκριμένα ολοκληρώνοντας την κτηματογράφηση λίγους μήνες μετά την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων, πρακτικά δηλαδή χωρίς να έχουν κλείσει τυχόν εκκρεμότητες για ορισμένα ακίνητα – ιδιοκτήτες.
Βάσει των στοιχείων που επικαλείται το υπουργείο, δηλαδή τα στατιστικά των ήδη κτηματογραφημένων περιοχών, το 98% των ακινήτων μιας περιοχής θα μπορούσαν να καταχωρηθούν στο Κτηματολόγιο μετά την ανάρτηση, χωρίς να απαιτούνται άλλες διαδικασίες. Παρ’ όλα αυτά, κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, για να λειτουργήσει το Κτηματολόγιο πρέπει να έχουν εκδικαστεί όλες οι αιτήσεις και οι αντίθετες απόψεις.
Οι νέες ρυθμίσεις θα προβλέπουν ότι η κτηματογράφηση ολοκληρώνεται πριν από την έκδοση των αποφάσεων των Επιτροπών Υποθέσεων Κτηματογράφησης, οι αιτήσεις και οι αντίθετες απόψεις επί της αίτησης θα κατατίθενται στις προβλεπόμενες προθεσμίες και θα εκδικάζονται κανονικά και για πρώτη φορά στο κτηματολογικό φύλλο κάθε ακινήτου θα αναγράφονται οι εκκρεμότητες ως προς τα δικαιώματα (αιτήσεις και οι αντίθετες απόψεις).
Η πλήρης πρόσβαση στα κτηματολογικά στοιχεία θα διασφαλίσει τη διαφάνεια στις συναλλαγές, επιτρέποντας τόσο στους ιδιοκτήτες να εκμεταλλευτούν την περιουσία τους, όσο και στους υποψήφιους αγοραστές να μπορούν να γνωρίζουν επακριβώς το ισχύον καθεστώς κάθε ακινήτου.
Διόρθωση με διαμεσολάβηση
Επιπλέον, με τη συγκεκριμένη παρέμβαση αποσαφηνίζεται ότι μια ανακριβής πρώτη κτηματολογική εγγραφή μπορεί να διορθώνεται και με τη διαδικασία της διαμεσολάβησης και καθορίζονται το πλαίσιο και οι κανόνες για τον τρόπο καταχώρισης στα κτηματολογικά φύλλα.
Το νέο σχέδιο νόμου αναμορφώνει και τη διαδικασία διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη». Η συναίνεση του Ελληνικού Δημοσίου για τη διόρθωση προδήλου σφάλματος θα τεκμαίρεται από τη μη προβολή αντιρρήσεων εντός 60 ημερών από την επίδοση σε αυτό της αίτησης, αντί της ρητής συναίνεσης που απαιτεί το ισχύον πλαίσιο. Από κει και πέρα, το Δημόσιο θα πρέπει να κινηθεί δικαστικά για να διεκδικήσει ένα ακίνητο που θεωρεί δικό του. Με τα παραπάνω το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης πιστεύει ότι διασφαλίζονται τα δικαιώματα όσων θεωρούν ότι θίγονται με βάση τα στοιχεία της ανάρτησης (που προσεγγιστικά ανέρχονται στο 2% του συνόλου των ιδιοκτητών), χωρίς αυτό να μεταφράζεται σε σημαντική καθυστέρηση για τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες.
Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου περιλαμβάνει και διατάξεις οργανωτικού χαρακτήρα για τον φορέα του Κτηματολογίου και τα κτηματολογικά γραφεία, όπως η δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων με το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας) για την παροχή υποστηρικτικών τεχνικών υπηρεσιών στον Φορέα, τη δημιουργία μητρώου διαπιστευμένων μηχανικών για την υποστήριξη στις ενημερώσεις των κτηματολογικών διαγραμμάτων και την παροχή «δεύτερης ευκαιρίας» στους άμισθους υποθηκοφύλακες και τους υπαλλήλους των έμμισθων υποθηκοφυλακείων να μεταφερθούν στον Φορέα.
Το πρόβλημα των μη δηλωθέντων
Στελέχη των μελετητικών εταιρειών που αυτή τη στιγμή κάνουν τις μελέτες κτηματογράφησης στο αποκαλούμενο Κτήμα 16 που περιλαμβάνει κυρίως αγροτικές περιοχές καθώς το μεγαλύτερο μέρος των πόλεων έχει κτηματογραφηθεί, με την επιφύλαξη να δουν το σχέδιο νόμου, σημειώνουν μεταξύ άλλων ότι δεν αντιλαμβάνονται πώς θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα των μη δηλωθέντων ακινήτων. Όπως λένε, στις περιοχές που αυτή τη στιγμή κτηματογραφούνται και είναι οι περισσότερες (65% των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας) ο μέσος όρος συλλογής δηλώσεων δεν ξεπερνά το 65%. Αυτό κατ’ αυτούς δεν διασφαλίζει ότι το Κτηματολόγιο θα είναι ασφαλές υπό την έννοια ότι αν κάποιος δηλώσει ψευδώς ότι έχει έναν αριθμό στρεμμάτων και ο δίπλα του δεν κινηθεί να κάνει δήλωση, η εγγραφή που θα γίνει μπορεί να είναι εσφαλμένη. Άλλα στελέχη επισημαίνουν τις εκκρεμότητες με τους δασικούς χάρτες που και αυτές θα πρέπει να επιλυθούν. Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο νόμου αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον από όλους τους εμπλεκόμενους.
