Από την έντυπη έκδοση
Σημαντικές αλλαγές στη διαδικασία υπολογισμού του πραγματικού εισοδήματος από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, επί του οποίου υπολογίζεται το ποσό των δαπανών που πρέπει να καλυφθούν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και κατ’ επέκταση ο πρόσθετος φόρος που πρέπει να καταβληθεί σε περίπτωση μη κάλυψης του εν λόγω ποσού, επέρχονται με τη νέα νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Οικονομικών.
Με εγκύκλιο του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή δίνονται διευκρινίσεις, με παραδείγματα, για την εφαρμογή του «πέναλτι» 11% ή 22% για όσους δεν καλύψουν το απαιτούμενο ποσό των e-δαπανών, όπως επίσης και για τις διευκολύνσεις που παρέχονται στους φορολογούμενους οι οποίοι είναι πληττόμενοι. Στους κερδισμένους των αλλαγών της τελευταίας στιγμής περιλαμβάνονται επίσης οι φορολογούμενοι που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των 60 έως 69 ετών, καθώς απαλλάσσονται και αυτοί από τον βραχνά της επιβολής επιπλέον φόρου λόγω μη κάλυψης του 30% του ετήσιου εισοδήματός τους με ηλεκτρονικά εξοφληθείσες δαπάνες.
Παράλληλα «εκπτώσεις» γίνονται στα τεκμήρια για τους πληττόμενους, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, εκατομμύρια μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες, μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα και ιδιοκτήτες ακινήτων γλιτώνουν φέτος από τα τεκμήρια διαβίωσης της εφορίας. Ωφελημένοι είναι και οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων, καθώς διευκολύνονται στην κατοχύρωση του δικαιώματος απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος για τα ανείσπρακτα ενοίκια του 2020.
Όλοι εξάλλου οι φορολογούμενοι οι οποίοι θα λάβουν χρεωστικά εκκαθαριστικά σημειώματα αμέσως μόλις υποβάλουν ηλεκτρονικά τις δηλώσεις τους στο σύστημα TAXISnet θα διευκολυνθούν και φέτος στην εξόφληση των οφειλών που θα αναγράφουν τα εκκαθαριστικά τους, καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να τις πληρώσουν σε 8 μηνιαίες δόσεις, από τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους έως και τον Φεβρουάριο του 2022. Η προθεσμία υποβολής των φετινών δηλώσεων λήγει στις 27 Αυγούστου, παρατείνεται δηλαδή για 2 περίπου μήνες. Όμως οι 8 δόσεις θα ισχύσουν για όσους υποβάλουν τις δηλώσεις μέχρι τις 28 Ιουλίου. Για όσους υποβάλουν τις δηλώσεις μέχρι τις 27 Αυγούστου, ισχύει υποχρέωση ταυτόχρονης καταβολής των δύο πρώτων δόσεων (από τις 8 συνολικά) έως τις 31 Αυγούστου.
Επισημαίνεται ότι τα εισοδήματα έκτακτου χαρακτήρα, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, είναι:
* Οι εφάπαξ αποζημιώσεις λόγω διακοπής σύμβασης εργασίας ή άλλης σύμβασης και το καταβαλλόμενο ασφάλισμα στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
* Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής.
* Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
* Η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.
* Έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορονοϊού Covid-19 και αποτελούν εισόδημα.
Τα ανωτέρω γνωστοποιήθηκαν αρμοδίως με την υπ’ αριθμ. Ε.2104/24.05.2021 εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του ν. 4797 για τα έκτακτα μέτρα διευκόλυνσης των πληττόμενων κατά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.
Ηλεκτρονικές αποδείξεις
Με βάση το νέο καθεστώς που ισχύει για τις ηλεκτρονικές αποδείξεις, στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας, κατά την εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, όσοι φορολογούμενοι υπάγονται στις κατηγορίες πληγέντων οικονομικά από την πανδημία του κορονοϊού, καθώς επίσης και όσοι είχαν συμπληρωμένο το 60ό έτος της ηλικίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2019, εφόσον δεν έχουν καταφέρει να καλύψουν ποσοστό 30% του ατομικού ετήσιου εισοδήματος του 2020 με δαπάνες εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών μεθόδων πληρωμής, δεν θα επιβαρυνθούν με επιπλέον φόρο εισοδήματος 22% επί του ακάλυπτου ποσού.
Από την άλλη πλευρά, όσοι φορολογούμενοι δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις, αλλά κατά τη διάρκεια του 2020 εξόφλησαν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δαπάνες που αντιστοιχούν σε ποσοστό μεταξύ 20% και 30% του ατομικού ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020, ο επιπλέον φόρος με τον οποίο θα επιβαρυνθούν λόγω μη κάλυψης του 30%, θα υπολογιστεί με συντελεστή μειωμένο κατά 50%, δηλαδή με 11% αντί με 22%, επί του ποσού που παρέμεινε ακάλυπτο.
Παραδείγματα
Έτσι, για παράδειγμα, φορολογούμενος με πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα ίσο με 15.000 ευρώ, απαιτείται να δηλώσει πραγματοποιηθείσες εντός του φορολογικού έτους 2020 δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ποσού τουλάχιστον 4.500 ευρώ (15.000 Χ 30% = 4.500). Εάν αυτός δηλώσει δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που ανέρχονται στο 25% (ανώτερο του 20%, αλλά υπολειπόμενου του απαιτούμενου 30%) του πραγματικού του εισοδήματος (15.000 Χ 25% = 3.750 ευρώ), τότε η προσαύξηση του φόρου της κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 15 θα είναι ίση με 82,5 ευρώ [(4.500-3.750) Χ 11% = 82,5].
Επίσης, οι φορολογούμενοι που δεν εξαιρούνται από το μέτρο της υποχρεωτικής κάλυψης του 30% του ετήσιου εισοδήματος με ηλεκτρονικές πληρωμές δαπανών, αλλά κατά τη διάρκεια του 2020 εξόφλησαν με ηλεκτρονικές πληρωμές δαπάνες που αντιστοιχούν σε ποσοστό μικρότερο του 20% του ατομικού ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020, ο επιπλέον φόρος με τον οποίο θα επιβαρυνθούν λόγω μη κάλυψης του απαιτούμενου 30%, θα υπολογιστεί κλιμακωτά ως εξής:
* Με συντελεστή 22% επί του ποσού της θετικής διαφοράς μεταξύ δαπανών που εξοφλήθηκαν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και του ποσού που αντιστοιχεί στο 20% του ατομικού ετήσιου πραγματικού εισοδήματος.
* Με συντελεστή 11% επί του ποσού της θετικής διαφοράς μεταξύ του 20% και του 30% του ατομικού ετήσιου πραγματικού εισοδήματος.
Έτσι, για παράδειγμα, φορολογούμενος με πραγματικό εισόδημα ίσο με 19.000 ευρώ και δηλωθείσες δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής έτους 2020 ίσες με 1.850 ευρώ (οι απαιτούμενες δαπάνες είναι 19.000 Χ 30% = 5.700 ευρώ), θα επιβαρυνθεί με προσαύξηση του φόρου που προκύπτει από την εφαρμογή της κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 4172/2013 ίση με 638 ευρώ (429 ευρώ +209 ευρώ). Το πρώτο μέρος της προσαύξησης των 429 ευρώ αντιστοιχεί στο 22% της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ του 20% του πραγματικού εισοδήματος και του δηλωθέντος ποσού δαπανών {[(20% Χ 19.000) – 1.850] Χ 22% = 429 ευρώ}. Το δεύτερο μέρος της προσαύξησης των 209 ευρώ αντιστοιχεί στο 11% της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ του απαιτούμενου ποσού δαπανών και του 20% του πραγματικού εισοδήματος {[(30% Χ 19.000) – (20% Χ 19.000)] Χ 11%=209 ευρώ}.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κατηγορίες των φορολογουμένων για τους οποίους ισχύει το νέο καθεστώς των αποδείξεων, πέραν αυτών που είχαν συμπληρώσει το εξηκοστό (60ό) έτος της ηλικίας τους στις 31 Δεκεμβρίου 2019, είναι και οι κατωτέρω υπόχρεοι, οι οποίοι μάλιστα ανήκουν και στην «ομάδα» φορολογουμένων που απαλλάσσονται φέτος ακόμη και από τα τεκμήρια διαβίωσης:
1) Όσοι ασκούν ατομικές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελευθέρια επαγγέλματα και κατά τη διάρκεια του 2020 είτε αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία των καταστημάτων ή των εγκαταστάσεων παραγωγής ή των γραφείων τους είτε θεωρούνται απλά «πληττόμενοι», εξαιτίας των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας των πολιτών και της άσκησης επαγγελματικών δραστηριοτήτων, τα οποία ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού.
2) Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες των ανωτέρω περιπτώσεων, εφόσον οι συμβάσεις εργασίας τους τέθηκαν σε αναστολή για οποιοδήποτε χρονικό κατά τη διάρκεια του 2020.
3) Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα «Συν-Εργασία», ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος.
4) Οι ναυτικοί των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μέσα στο 2020.
5) Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων που υποχρεώθηκαν να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα κατά 40% έστω και για έναν από τους μήνες Μάιο έως Αύγουστο 2020 ή και Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2020, καθώς και όσοι εξαναγκάστηκαν να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα τουλάχιστον κατά 30% έστω και σε έναν από τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2020.
Απαλλαγή από τεκμήρια
Οι εν λόγω βέβαια υπόχρεοι θα φορολογηθούν φέτος αποκλειστικά με βάση τα πραγματικά εισοδήματα που απέκτησαν το 2020, έστω κι αν τα τεκμήρια διαβίωσης προσδιορίζουν σε υψηλότερο επίπεδο τα φορολογητέα εισοδήματά τους, υπό την προϋπόθεση όμως ότι καλύπτουν και τις κατωτέρω προϋποθέσεις:
* Εφόσον τουλάχιστον σε ένα από τα δύο προηγούμενα χρόνια, το 2019 και το 2020, δεν φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
* Εφόσον δεν υπήρξε αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης το φορολογικό έτος 2020 σε σύγκριση με το φορολογικό έτος 2019, γεγονός που σημαίνει ότι δεν σημειώθηκε κάποια μεταβολή στα περιουσιακά στοιχεία τους που να επηρέασε ανοδικά τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης που τους βαρύνουν.
* Εφόσον τυχόν δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων που πραγματοποίησαν το 2020 (για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, μετοχών κ.λπ.) δεν υπερβαίνουν το πραγματικό τους εισόδημα ή εφόσον το υπερβαίνουν η επιπλέον διαφορά δικαιολογείται με χρηματικά ποσά που θα αναγραφούν στη φετινή φορολογική δήλωση (λοιπά εισοδήματα απαλλασσόμενα ή αυτοτελώς φορολογούμενα, δάνεια, δωρεές, έκτακτα εισοδήματα, άλλες οικονομικές ενισχύσεις, έσοδα από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.).
Ανείσπρακτα ενοίκια
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ειδικά για το φορολογικό έτος 2020 τα εισοδήματα από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας που δεν έχουν εισπραχθεί, δεν συνυπολογίζονται στο συνολικό εισόδημα του δικαιούχου και στην περίπτωση που έχει κοινοποιηθεί στο μισθωτή μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων εξώδικη καταγγελία της μίσθωσης, λόγω μη καταβολής των μισθωμάτων ή εξώδικη όχληση για την καταβολή των οφειλόμενων μισθωμάτων. Επισημαίνεται ότι εφόσον έχει κοινοποιηθεί εξώδικο στο μισθωτή κατά τα ανωτέρω, ακολούθως, ο φορολογούμενος (εκμισθωτής) πρέπει να προσκομίσει μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021 (δηλαδή εντός του έτους 2022) διαταγή πληρωμής ή απόδοσης χρήσης μισθίου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή αντίγραφο αγωγής αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων.
Επομένως, εφόσον ο φορολογούμενος (εκμισθωτής) κοινοποιήσει εξώδικο στον μισθωτή μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2020 και προσκομίσει τα κατά τα ανωτέρω απαιτούμενα δικαιολογητικά μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021, τα εισοδήματα αυτά θα φορολογηθούν στο έτος και κατά το ποσό που αποδεδειγμένα εισπράχθηκαν. Αντίθετα, σύμφωνα με το τέταρτο εδάφιο της παρ. 66 του αρ. 72 του ν. 4172/2013, προβλέπεται ότι, στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν προσκομίσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, οφείλει να υποβάλει τροποιητική δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2020 μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022, χωρίς την επιβολή τόκων και προστίμων, δηλώνοντας τα εν λόγω μισθώματα.
Δηλώσεις φορολογίας
Για φέτος, οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2020 υποβάλλονται εμπρόθεσμα μέχρι την 27η Αυγούστου 2021. Η καταβολή του φόρου πραγματοποιείται σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις εκ των οποίων οι δύο πρώτες καταβάλλονται μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα του μηνός Αυγούστου 2021, ενώ καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη των 6 επόμενων μηνών. Ιδιαίτερα η καταβολή φόρου που προκύπτει από δηλώσεις φορολογουμένων, που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, πραγματοποιείται σε 6 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη καταβάλλεται το αργότερο την τελευταία εργάσιμη του μηνός Σεπτεμβρίου 2021 και κάθε μία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη των επόμενων 5 μηνών. Επίσης, φέτος προβλέπεται έκπτωση 3% για τις περιπτώσεις εφάπαξ καταβολής φόρου εισοδήματος φυσικού προσώπου ως την τελευταία εργάσιμη μέρα του μηνός Ιουλίου 2021, εφόσον ο οφειλόμενος φόρος και οι λοιπές συμβεβαιούμενες με αυτόν οφειλές προκύπτουν βάσει δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων που θα υποβληθεί μέχρι την 28η/7/2021.
Φορολογικοί κάτοικοι
Επισημαίνεται ότι ειδικά για το έτος 2021 η προθεσμία υποβολής αιτήσεων υπαγωγής στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης εισοδήματος αλλοδαπής προέλευσης φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα εκπνέει στις 31 Μαΐου, ενώ η φορολογική διοίκηση, αφού εξετάσει τις εν λόγω αιτήσεις, θα πρέπει να εκδώσει τις σχετικές αποφάσεις επ’ αυτών το αργότερο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουνίου 2021. Ειδικά, σχετικά με τις αιτήσεις που θα υποβληθούν εντός του έτους 2021 για την υπαγωγή στον ειδικό τρόπο φορολόγησης εισοδήματος από μισθωτή εργασία και επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και αφορούν ανάληψη υπηρεσίας ή έναρξη εργασιών επιχειρηματικής δραστηριότητας ως την 31η Ιουλίου 2021, η προθεσμία είναι έως και τις 30 Σεπτεμβρίου 2021, ενώ η φορολογική διοίκηση αφού εξετάσει τις αιτήσεις που υποβάλλονται θα πρέπει να εκδώσει τις σχετικές αποφάσεις επ’ αυτών το αργότερο ως την 30ή Νοεμβρίου 2021.
Στο «πακέτο» των νέων ρυθμίσεων που ψηφίστηκαν στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδίου αντιμετώπισης των επιπτώσεων από την πανδημία Covid-19, συμπεριελήφθη διάταξη η οποία προβλέπει ακόμη ότι ο μισθωτής επαγγελματικής μίσθωσης προς εγκατάσταση επιχείρησης, για την οποία έχουν ληφθεί ειδικά και έκτακτα μέτρα περί αναστολής ή προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας για προληπτικούς ή κατασταλτικούς λόγους που σχετίζονται με τον κορονοϊό Covid-19 ή η οποία πλήττεται οικονομικά λόγω της διάδοσης του κορονοϊού Covid-19 και ανήκει σε συγκεκριμένους κλάδους επιχειρήσεων απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής του συνολικού μισθώματος και για τον μήνα Απρίλιο 2021.
Διπλή ελάφρυνση σε διαζευγμένους γονείς
Και για τους δύο γονείς με εισόδημα από μισθούς, συντάξεις ή και ατομική αγροτική δραστηριότητα, οι οποίοι είναι διαζευγμένοι ή οριστικά χωρισμένοι, ισχύει από δω και πέρα η επιπλέον μείωση φόρου λόγω εξαρτώμενων τέκνων, σύμφωνα με εγκύκλιο της ΑΑΔΕ. Ειδικότερα, με την εγκύκλιο (Ε2103/2021) αλλάζει η θέση της Φορολογικής Διοίκησης σχετικά με τον υπολογισμό της πρόσθετης έκπτωσης φόρου λόγω εξαρτώμενων τέκνων που ισχύει για τους φορολογούμενους με εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις καθώς επίσης και για τους φορολογούμενους με εισοδήματα από αγροτικές δραστηριότητες που είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Ορίζεται συγκεκριμένα ότι εάν φορολογούμενοι των περιπτώσεων αυτών ήταν σύζυγοι ή μέρη συμφώνων συμβίωσης που έχουν διακόψει πλέον την συμβίωσή τους, είτε ως απλώς διαζευγμένοι, είτε με οριστική λύση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης, εξακολουθούν να δικαιούνται και οι δύο την πρόσθετη έκπτωση φόρου ωσάν να ήταν κανονικά συμβιούντες. Η μείωση του φόρου που θα ισχύσει από τις φετινές φορολογικές δηλώσεις είναι:
* 33 ευρώ για 1 εξαρτώμενο τέκνο
* 123 ευρώ για 2 εξαρτώμενα τέκνα (33 ευρώ για το 1ο και 90 ευρώ για το 2ο)
* 343 ευρώ για 3 εξαρτώμενα τέκνα (123 ευρώ για το 1ο και το 2ο και 220 ευρώ για το 3ο)
* 563 ευρώ για 4 εξαρτώμενα τέκνα (123 ευρώ για το 1ο και το 2ο και 220 ευρώ για κάθε ένα από τα 2 επόμενα)
* 783 ευρώ για 5 εξαρτώμενα τέκνα (123 ευρώ για το 1ο και το 2ο και 220 ευρώ για κάθε ένα από τα 3 επόμενα)
* 220 ευρώ για κάθε ένα τέκνο, πέραν των τεσσάρων.
Μέχρι τώρα, για τους συγκεκριμένους φορολογούμενους προβλεπόταν ότι η έκπτωση φόρου παρεχόταν μόνο στον γονέα με τον οποίο συμβίωναν πραγματικά τα τέκνα. Αν η συμβίωση ήταν πότε με τον έναν και πότε με τον άλλον γονέα υπολογιζόταν για 6 μήνες στον έναν και για 6 μήνες στον άλλον. Δηλαδή σε κάθε γονέα υπολογιζόταν μειωμένη στα 6/12 ή κατά 50%.
