Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Η υψηλή ανεργία (40%), η οικονομική κρίση (33%), αλλά και η αναξιοκρατία και η διαφθορά (37%) οδήγησαν σχεδόν τρεις στους πέντε ταλαντούχους νέους Ελληνες στην αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό – απ’ όπου θα επέστρεφαν πιθανόν εάν είχαν μια ευκαιρία με οικονομικό κίνητρο (76%) ώστε να συνεχίσουν το επίπεδο ζωής που απολαμβάνουν στο εξωτερικό, αν και σε ειδικό ερώτημα για το πότε προβλέπουν επάνοδο οι τρεις στους δέκα (30%) λένε ότι έχουν ρίξει μαύρη πέτρα…
Τα αποκαλυπτικά αυτά στοιχεία φέρνει στο φως η έρευνα «Υoung Talented Greeks working abroad» της ICAP Group (Απρίλιος – Μάιος 2015) σε δείγμα 1.325 Ελλήνων του εξωτερικού (από 56 χώρες), που μελετά το φαινόμενο «brain drain» (διαρροή εγκεφάλων) στην Ελλάδα και η οποία παρουσιάζεται σήμερα (4/6), στο πλαίσιο του πρώτου Human Capital Summit «Talent Management from drain to gain», που διοργανώνει η ICAP Group στο Athens Ledra Hotel, με την υποστήριξη της «Ναυτεμπορικής» και του naftemporiki.gr, ως χορηγών επικοινωνίας.
Σύμφωνα με τον Νικήτα Κωνσταντέλλο, διευθύνοντα σύμβουλο της ICAP Group και πρόεδρο της ΕΑΣΕ, η ICAP διεξήγαγε την έρευνα μεταξύ των νέων ταλαντούχων Ελλήνων που εργάζονται στο εξωτερικό, αναζητώντας τις αιτίες για τις οποίες έφυγαν, τους τομείς και τις συνθήκες εργασίας τους και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα επέστρεφαν.
«Οπως προκύπτει, οι περισσότεροι έφυγαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, τόσο προς αναζήτηση απασχόλησης όσο και για τη δυνατότητα να εργαστούν σε περιβάλλον ανώτερης επιχειρηματικής κουλτούρας και αξιοκρατίας. Αυτοί που δηλώνουν ότι θα γυρίσουν, θα το κάνουν λόγω ποιότητας ζωής και οικογένειας, με την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει απασχόληση και θα αμειφθούν ικανοποιητικά. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι σχεδόν το ένα τρίτο δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να επιστρέψει ποτέ στην Ελλάδα.
Οι ειδικότητες με τους μεγαλύτερους πληθυσμούς είναι μηχανικοί και εργαζόμενοι στην πληροφορική, ενώ ακολουθούν χρηματοοικονομικά και μάνατζμεντ. Οι περισσότεροι έχουν πρώτο ελληνικό πτυχίο και βρετανικό μεταπτυχιακό, ενώ η πρώτη χώρα στην οποία εργάζονται είναι με διαφορά η Βρετανία. Είναι προφανές ότι η σταθεροποίηση της οικονομίας είναι βασική προϋπόθεση για την επιστροφή των Ελλήνων του εξωτερικού αλλά δεν αρκεί. Η βελτίωση της επιχειρηματικής κουλτούρας και η ανάδειξη της αξιοκρατίας αποτελούν επίσης ισχυρή προϋπόθεση» σχολιάζει στη «N» ο κ. Κωνσταντέλλος.
Η έρευνα
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας, το 73% των συμμετεχόντων έχουν μεταπτυχιακό ή/και διδακτορικό, αποτελούν προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης και οδηγήθηκαν στο εξωτερικό λόγω της χαμηλής ζήτησης που παρατηρείται στην Ελλάδα. Το 26% έχει πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ και μόλις 3% είπε ότι δεν έχει πτυχίο.
Οι πτυχιούχοι καλύπτουν όλο το φάσμα των τομέων από Μηχανικούς (15%) και Πληροφορικάριους (13%) που αποτελούν την πλειοψηφία μέχρι κτηνίατρους, νοσηλευτές και θεολόγους με μερίδιο στο σύνολο 1% ή μικρότερο.
Σχεδόν οκτώ στους δέκα (79%) πήραν πρώτο πτυχίο στην Ελλάδα, ενώ ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με το 13%. Ο ένας στους δύο που έχει μεταπτυχιακό (49%) το πήρε στο Ηνωμένο Βασίλειο και μόνο οι δύο στους δέκα (21%) στην Ελλάδα, ενώ ανάλογη τάση επικρατεί και με τα διδακτορικά (46% έλαβε τον τίτλο στο Ην. Βασίλειο και 22% στην Ελλάδα).
Πάνω από έξι στους δέκα (63%) έφυγαν τα χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, κάτι που σύμφωνα με τους αναλυτές της ICAP Group καταδεικνύει ότι το δυναμικό υψηλού επιπέδου ελκύεται από την οικονομική ανάπτυξη και το αντίστροφο.
Πάντως σχεδόν δύο στους πέντε (37%) είπαν ότι εργάζονται στο εξωτερικό πάνω από πέντε χρόνια. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επιχειρηματικοί κλάδοι από τους οποίους θα μπορούσε να προέλθει τεχνογνωσία από το εξωτερικό και άρα η οικονομία να καρπωθεί οφέλη από τις θετικές επιδράσεις του brain back είναι: IT, τραπεζικός κλάδος, εκπαίδευση, επιστήμη και έρευνα, στοιχείο που καταδεικνύει τις προοπτικές των επενδύσεων σε αντίστοιχους κλάδους στην Ελλάδα. Εξάλλου, σύμφωνα με την έρευνα, οι περισσότεροι Ελληνες του εξωτερικού εργάζονται στον τομέα του IT (11,6%, με το 12,6% να αναφέρει ότι έχει εξειδίκευση στον συγκεκριμένο τομέα), στον τραπεζικό (10,6%, με 11,4% να δηλώνει ότι έχει εξειδίκευση στις οικονομικές υπηρεσίες) και στην εκπαίδευση (9,7%).
Θέσεις και αμοιβές
Ως προς το επίπεδο θέσης, σχεδόν τρεις στους πέντε (60,8%) είναι υπάλληλοι. Ωστόσο σχεδόν τρεις στους δέκα (28,1%) είναι ανώτερα και ανώτατα στελέχη (ειδικότερα 15,6% είναι προϊστάμενοι, 7% διευθυντές και 5,5% ανώτατα στελέχη). Οι μισθοί που απολαμβάνουν οι Ελληνες του εξωτερικού είναι μεγαλύτεροι απ’ ό,τι στην Ελλάδα και άρα θέλουν αντίστοιχες απολαβές για να επιστρέψουν. Είναι ενδεικτικό ότι το 52% των συμμετεχόντων στην έρευνα αμείβεται ετησίως με 21.000 ευρώ μέχρι 60.000 ευρώ (μικτά).
Ειδικότερα το 20,4% αμείβεται με 41.000 έως 60.000 ευρώ και το 31,4% με 21.000 έως 40.000 ευρώ. Ακόμη υψηλότερα, μέχρι και 100.000 ευρώ αμείβεται το 16,1%, ενώ ένας στους δέκα (10,9%) αμείβεται ετησίως με ποσό που υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τις πρόσθετες παροχές, το 66% απολαμβάνει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, το 54% συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, το 34% κινητό, το 10% αυτοκίνητο κ.ο.κ.
«Brain back?»
Με βάση τα παραπάνω μισθολογικά δεδομένα, είναι προφανές υπό ποιες προϋποθέσεις θα επέστρεφαν στην πατρίδα τα στελέχη του εξωτερικού. Στο πλαίσιο της έρευνας της ICAP Group κλήθηκαν να δώσουν τρεις λόγους. Ξεχώρισαν το κλίμα και οι συνθήκες διαβίωσης (45%), το πακέτο αποδοχών (42%) και η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα (34%), που απέσπασαν τα υψηλότερα σκορ. Ακολουθεί η οικογένεια (30%), η αναγνώριση της εργασιακής εμπειρίας στο εξωτερικό (26%), οι καλύτερες προοπτικές εξέλιξης (22%) κ.ο.κ.
Είναι ωστόσο σημαντικό ότι τρεις στους δέκα (30%) λένε ότι δεν θα επέστρεφαν ποτέ! Αλλά κι από αυτούς που λένε ότι υπό προϋποθέσεις θα επέστρεφαν, οι μισοί (51%) το βλέπουν μετά το 2018 και βλέπουμε… Εύλογο είναι επίσης το ερώτημα: με πόσα θα επέστρεφαν. Οι τρεις στους δέκα (29%) θέλουν από 50.000 ευρώ (μικτά) ετησίως και πάνω, ενώ οι μισοί θα ήταν ικανοποιημένοι με ένα μισθό από 20.000 μέχρι 40.000 ευρώ.
Γιατί έφυγαν
Σχεδόν ένας στους δύο (47%) δηλώνει ότι είχε ήδη εργαστεί στην Ελλάδα πριν φύγει και έφυγε είτε λόγω χαμηλού μισθού, είτε γιατί έχασε τη δουλειά του έχοντας ως στόχο μια καλύτερη καριέρα. Ο ένας στους δέκα (7,8%) είπε ότι πήγε στο εξωτερικό για να εργαστεί χωρίς να έχει προϋπηρεσία στην Ελλάδα, ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι η πλειονότητα που πήγε στο εξωτερικό για σπουδές (45,2%) έμεινε εκεί και για εργασία.
