Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Πυρετώδεις διαβουλεύσεις σε πολιτικό επίπεδο, στις οποίες εμπλέκονται Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης και η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη για το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, εν όψει της συνεδρίασης του Εurogroup, στις 24 Μαΐου.
Σήμερα πραγματοποιείται Euro Working Group, στο οποίο οι στενοί συνεργάτες των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης θα εξετάσουν την πρόοδο στα προαπαιτούμενα και ειδικά στον τρόπο λειτουργίας του αυτόματου «κόφτη» δαπανών, εάν υπάρχουν αποκλίσεις από τους στόχους, καθώς ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως.
Προς το παρόν οι δηλώσεις και οι διαρροές που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δείχνουν μια κατάσταση αρκετά συγκεχυμένη, σε ορισμένες περιπτώσεις και αντιφατική, ωστόσο κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες το θεωρούν φυσιολογικό, γιατί, όπως τονίζουν, οι θέσεις των εμπλεκόμενων πλευρών εκκινούν από διαφορετική αφετηρία. Για παράδειγμα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εμφανίζεται τις τελευταίες ημέρες πεπεισμένος πως θα υπάρξει συνολική απόφαση για την Ελλάδα μέσα στον Μάιο και πως το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Και το παρελθόν έχει δείξει ότι όταν είναι πεπεισμένος για κάτι ο κ. Σόιμπλε κατά κανόνα επιβεβαιώνεται.
Την άποψη του Βερολίνου συμμερίζονται απόλυτα και στην έδρα της Κομισιόν, στη βελγική πρωτεύουσα. Άλλωστε, το είπε ευθέως ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, προχθές στη διάρκεια ειδικής συζήτησης για την Ελλάδα, στην ολομέλεια της Ευρωβουλής, στο Στρασβούργο.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα διασφαλιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ από τη στιγμή που η πρόθεση των χωρών της Ευρωζώνης για παρέμβαση στο χρέος σε τρεις φάσεις δεν οδηγεί σε μια δραστική ελάφρυνση άμεσα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα εναλλακτικά σενάρια αυτή τη στιγμή είναι δύο. Το ένα και βασικό, όπου θα εξαντληθεί κάθε προσπάθεια τις επόμενες ημέρες για εξεύρεση κοινού τόπου, είναι συνολική συμφωνία στις 24 Μαΐου, η οποία θα περιλαμβάνει το πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ, το προληπτικό μηχανισμό των 3,6 δισ. ευρώ και την ελάφρυνση του χρέους, πάνω στο πλαίσιο που καθορίστηκε από το Εurogroup.
Το δεύτερο εναλλακτικό σενάριο προβλέπει επίσης συμφωνία, η οποία δεν θα είναι ιδιαίτερα προχωρημένη στο θέμα του χρέους, ωστόσο η εν λόγω συμφωνία θα πρέπει να τύχει της υποστήριξης και του ΔΝΤ, καθώς για μια μεγάλη ομάδα χωρών η συμμετοχή του διεθνούς οργανισμού στο πρόγραμμα είναι επιβεβλημένη για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους. Στην περίπτωση αυτή, το ΔΝΤ θα συναινέσει, αλλά δεν θα συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο πρόγραμμα, όπως έγινε και το καλοκαίρι του 2015, όταν συμφωνήθηκε το τρίτο μνημόνιο. Όμως, η συμφωνία θα προβλέπει την είσοδό του μέσα στους επόμενους μήνες. Η συναίνεση αυτή θα επιτρέψει σε ορισμένες κυβερνήσεις χωρών του Βορρά να περάσουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα τη συμφωνία από τα κοινοβούλιά τους.
Το βέβαιο είναι ότι η συζήτηση για το χρέος γίνεται με βάση μια δέσμη μέτρων που παρουσίασε στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup στους υπουργούς Οικονομικών ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) Κλάους Ρέγκλινγκ. Σύμφωνα με το δισέλιδο έγγραφο του ΕΜΣ που δημοσίευσε χθες η γερμανική εφημερίδα «Die Welt», εάν υλοποιηθούν όλα τα μέτρα που προτείνονται, τότε το χρέος της Ελλάδας θα μπορούσε να υποχωρήσει από το 183% στο 74% του ΑΕΠ.
Εκτός από τις γνωστές επιλογές της επιμήκυνσης περιόδων χάριτος και αποπληρωμής, που αποτελούσαν μέχρι τώρα και τις κλασικές επιλογές, ο ΕΜΣ προτείνει επίσης τη διατήρηση των επιτοκίων στα σημερινά χαμηλά επίπεδα, καθώς και τη δυνατότητα πρόωρης εξαγοράς από την Ελλάδα, με χρήματα του ΕΜΣ, δανείων του ΔΝΤ. Στο ενδεχόμενο της πρόωρης εξαγοράς των δανείων του ΔΝΤ είχε αναφερθεί ο κ. Ρέγκλινγκ μετά την τελευταία συνεδρίαση του Εurogroup. Σήμερα η χώρα μας πληρώνει επιτόκιο 3,5% στο ΔΝΤ, ενώ το κυμαινόμενο επιτόκιο του ΕΜΣ βρίσκεται στο 1%.
Η επιλογή της πρόωρης εξαγοράς είναι καθαρά πολιτική για ορισμένες κυβερνήσεις, δεδομένου ότι τα χρήματα υπάρχουν από το πακέτο του δανείου των 86 δισ. ευρώ, ανέρχονται περίπου σε 15 δισ. ευρώ και προέρχονται από την εξοικονόμηση που προέκυψε μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Πάντως, το ότι επίκειται μια συνολική απόφαση φαίνεται σαφέστατα και από τα δημοσιεύματα εφημερίδων χωρών του Βορρά, οι οποίες ενώ στο παρελθόν ήταν ιδιαίτερα αρνητικές έναντι της χώρας μας, τώρα προετοιμάζουν την κοινή γνώμη για συμφωνία με παραχωρήσεις στο χρέος, συνδέοντας και την παράμετρο της προσφυγικής κρίσης.
Χρέος: Μετά το 2018 μεταθέτουν τη συζήτηση οι Γερμανοί
Μετά το τέλος του προγράμματος, το 2018, και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, για περαιτέρω στήριξη του ελληνικού προϋπολογισμού, θα ληφθούν αποφάσεις για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, ανέφερε χθες ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών Μάρτιν Γιέγκερ.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την πρόταση που υπέβαλε ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ για το ελληνικό χρέος, ο κ. Γιέγκερ σημείωσε ότι δεν συνιστά τεχνικό μέτρο, αλλά πηγαίνει σαφώς πέρα από το θέμα διαχείρισης χρέους: «Αν το 2018, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος και μετά από ενδεχομένως απαραίτητη χρήση του αυτόματου μηχανισμού, υπάρξει ακόμη ανάγκη για στήριξη της χρηματοδότησης του ελληνικού προϋπολογισμού με μέτρα για το χρέος, τότε γι’ αυτό έχουν εισαχθεί κάποια στοιχεία στην συζήτηση ως πιθανά στοιχεία. Αλλά και αυτό δεν είναι κάτι επαναστατικό, διότι η Σύνοδος Κορυφής του περασμένου καλοκαιριού μίλησε ήδη για αναδιάρθρωση του χρέους και πρόκειται ακριβώς γι’ αυτά τα θέματα.
Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι απλώς αναδεικνύονται κάποιοι πιθανοί τρόποι» δήλωσε. «Αυτό που έκανε ο κ. Ρέγκλινγκ στο Eurogroup ήταν να φέρει τέσσερα πιθανά στοιχεία στη συζήτηση, αλλά τονίζω ότι δεν έγινε συζήτηση μεταξύ των υπουργών Οικονομικών για λεπτομέρειες. Όλα αυτά δεν περιλαμβάνονται στη διαχείριση χρέους, αλλά στην πιο ευρεία συζήτηση. Τώρα υπάρχει μια εντολή εργασίας στο τεχνικό επίπεδο (EWG), να επεξεργαστεί αυτή τη ρήτρα για το χρέος ως τις 24 Μαΐου. Αυτές οι συνομιλίες θα τρέξουν τις επόμενες εβδομάδες. Θα είναι σίγουρα πολύ εντατικές και στις 24 θα δούμε σε ποια διατύπωση θα καταλήξουμε. Σημαντικό, όμως, είναι ότι έχουμε ένα συνολικό αποτέλεσμα -επιτυχής ολοκλήρωση, αυτόματος μηχανισμός- και τότε μπορούμε υπό τις αναφερθείσες προϋποθέσεις και μόνο υπό αυτές τις προϋποθέσεις, να συζητήσουμε και για τη μείωση του βάρους του χρέους» προσέθεσε.
Ο εκπρόσωπος του κ. Σόιμπλε τόνισε ακόμη ότι στις 24 Μαΐου δεν θα αποφασιστούν συγκεκριμένα μέτρα για το χρέος, τα οποία θα οδηγούσαν αναγκαστικά σε μια αλλαγή του προγράμματος. «Θα αναδείξουμε δρόμους πώς, υπό τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις, στο τέλος, μετά το 2018, θα μπορούσε να διεξαχθεί μια τέτοια συζήτηση για το χρέος».
Την ίδια στιγμή, δημοσίευμα των FT επικαλείται αξιωματούχους οι οποίοι εκφράζουν αμφιβολίες για το εάν είναι εφικτή μία συμφωνία έως τις 24 Μαΐου. «Οι εδώ και καιρό υπεσχημένες διαπραγματεύσεις για ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας έχουν αρχίσει: οι ελληνικές αγορές έχουν ζαλιστεί, οι πολιτικοί στην Αθήνα χαιρετίζουν μια σημαντική τομή και αξιωματούχοι της Ευρωζώνης επιδιώκουν τα δάνεια της διάσωσης να απελευθερωθούν εντός εβδομάδων.
Αυτό θα γίνει όμως εάν όλα πάνε βάσει σχεδίου και οι αξιωματούχοι εξακολουθούν να βρίσκονται στην αρχή ενός δύσκολου πολιτικού ταξιδιού. Πολύ περισσότερο, δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Γερμανία και άλλοι, πιο σκληροπυρηνικοί πιστωτές είναι πρόθυμοι να πάρουν το πολιτικό κόστος τώρα, προχωρώντας σε φερέγγυες δεσμεύσεις για ελάφρυνση χρέους».
