Ο τουρισμός είναι ακρογωνιαίος λίθος της πορτογαλικής οικονομίας. Εκπρόσωποι του κλάδου ελπίζουν σε σταδιακή άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών προκειμένου να ξεκινήσει και να σωθεί η φετινή σεζόν.
«Εκτιμούμε ότι από τον Ιούνιο θα αρχίσουν να έρχονται και πάλι τουρίστες στην Αλγκάρβε. Όχι όπως πέρσι, αλλά θα έρθουν», λέει με περισσή αισιοδοξία ο επικεφαλής του τουριστικού συνδέσμου της ιδιαίτερα δημοφιλούς τουριστικής περιοχής της Πορτογαλίας, Zoάο Φερνάντεζ. «Ήδη κάνουμε σχέδια με τους εγχώριους και διεθνείς μας εταίρους προκειμένου να πάνε όλα καλά».
Από τα 20 περίπου εκατομμύρια των τουριστών στην Αλγκάρβε πέρσι, τα τρία τέταρτα περίπου προήλθαν από το εξωτερικό. Χωρίς τον ξένο τουρισμό δεν μπορεί να επιβιώσει οικονομικά ο δημοφιλής αυτός τουριστικός νομός της νότιας Πορτογαλίας. Χιλιάδες θέσεις εργασίας εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τον τουρισμό.
Εντούτοις, ενδεχόμενη απώλεια της φετινής σεζόν δεν θέτει σε οικονομικό κίνδυνο μόνο την εν λόγω περιοχή, αλλά ολόκληρη τη χώρα. Συνεισφέροντας το 15% των οικονομικών επιδόσεων ο τουρισμός θεωρείται, όπως και στην Ελλάδα, η «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Το 2019 η Πορτογαλία υποδέχθηκε 27 εκατομμύρια τουρίστες. Από την εποχή της κρίσης ο τουρισμός εξελίσσεται σε όλο και σημαντικότερο πυλώνα της οικονομίας, με τον αριθμό των επισκεπτών να καταγράφει συνεχή αύξηση.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας ενδεχόμενη μείωση του αριθμού των τουριστών κατά 25% θα οδηγούσε σε συρρίκνωση του πορτογαλικού ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 2,9%. Άλλες, πιο απαισιόδοξες προγνώσεις ανεβάζουν τη μείωση στο 6%. Ιδιαίτερα δυσοίωνες συνεπώς οι προοπτικές για έναν κλάδο από τον οποίο εξαρτώνται άμεσα 100.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και 400.000 θέσεις εργασίας.
Στασιμότητα από τον Μάρτιο
«Σε μας δεν κινείται τίποτα», λέει η Ντανιέλα Τομέ από το ταξιδιωτικό γραφείο Magnificat Tours. Οι υπάλληλοί της έχουν υπαχθεί πλέον σε καθεστώς επιδοτούμενης μερικής απασχόλησης. Το γραφείο της ειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στον θρησκευτικό τουρισμό και κυρίως στη διοργάνωση ταξιδιών στην πόλη Φάτιμα, γνωστή για τα θρησκευτικά οράματα που λέγεται ότι εθεάθησαν εκεί το 1917.
Ωστόσο το μεγάλο ετήσιο προσκύνημα της 13ης Μαΐου για το οποίο καταφθάνουν εκατοντάδες χιλιάδες πιστοί έχει ακυρωθεί για φέτος. «Το 2020 θα είναι για μας καταστροφικό», λέει η Τομέ. Τα ξενοδοχεία στην Φάτιμα είναι άδεια ενώ τα καταστήματα που πωλούν θρησκευτικά σουβενίρ παραμένουν κλειστά. «Στην καλύτερη των περιπτώσεων θα δουλέψουμε πάλι από το φθινόπωρο, το πιθανότερο όμως είναι του χρόνου».
Η πορτογαλική κυβέρνηση η οποία είχε επιβάλει σχετικά νωρίς περιοριστικά μέτρα προχωρά πλέον σε σταδιακή χαλάρωση. Το αργότερο στις αρχές Ιουνίου σχεδιάζεται να ανοίξουν και πάλι ξενοδοχεία και εστιατόρια ώστε να ξεκινήσουν να καταφθάνουν άμεσα και τα πρώτα αεροπλάνα με τουρίστες. Στο πλαίσιο οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης ο κρατικός οργανισμός τουρισμού δημιούργησε ένα είδος «υγειονομικής σφραγίδας» το οποίο μοιράζει σε τουριστικές επιχειρήσεις εφόσον πληρούν, φυσικά, τα κριτήρια.
«Επεξεργαζόμαστε ένα εγχειρίδιο για τον οικονομικό κλάδο προκειμένου να τηρούνται όλα τα μέτρα υγιεινής και αποστάσεων», εξηγεί ο επικεφαλής του τουριστικού συνδέσμου της Αλγκάρβε, Φερνάντεζ. Επί τάπητος ακόμη και το ενδεχόμενο εισαγωγής ενός υγειονομικού διαβατηρίου για να υποβάλλονται οι τουρίστες σε τεστ Covid19 πριν το ταξίδι τους. Πολλά ερωτήματα όμως παραμένουν αναπάντητα: από πότε θα ανοίξουν και πάλι οι σήμερα κλειστές παραλίες; Πώς θα τηρείται εκεί η απόσταση ασφαλείας των δυο μέτρων; Πόσοι τουρίστες θα μπορούν να χρησιμοποιούν ένα ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο; Και ποιος θα τα ελέγχει όλα αυτά;
Καμπάνιες ενημέρωσης και ιδία ευθύνη
«Δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να τοποθετήσουμε έναν αστυνομικό για κάθε επισκέπτη στις παραλίες», επισημαίνει ο Φερνάντεζ. Ο ίδιος παραπέμπει στην έως τώρα επιτυχή μάχη της χώρας του κατά της πανδημίας. Σε όλη την Πορτογαλία ο αριθμός των νεκρών μόλις που ξεπερνά τους 1.000. Στη δε Αλγκάρβε ήταν ελάχιστοι.
«Θα συνεχίσουμε να επενδύουμε σε ενημερωτικές εκστρατείες και στη συνείδηση και υπευθυνότητα των κατοίκων και των τουριστών», όπως λέει. Πέραν αυτού η χαλάρωση των μέτρων επανεξετάζεται και αναπροσαρμόζεται από την κυβέρνηση κάθε δυο εβδομάδες. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Πορτογαλία είναι πλέον έτοιμη να υποδεχθεί τουρίστες.
Την επιστροφή στην κανονικότητα ατενίζουν και οι ξενοδόχοι που φέρονται να καταγράφουν ήδη τις πρώτες κρατήσεις από το εξωτερικό, κυρίως για Ιούλιο και Αύγουστο που είναι η κύρια τουριστική σεζόν στην Πορτογαλία. Η κυβέρνηση όμως φαίνεται να ποντάρει πρωτίστως στον εσωτερικό τουρισμό, καλώντας τους πολίτες να προτιμήσουν την πατρίδα τους για τις φετινές τους διακοπές. Μέχρι στιγμής και με δεδομένο ότι τα σύνορα παραμένουν κλειστά, καταρχάς μέχρι τις 14 Μαΐου, δεν έχουν ουσιαστικά και άλλη επιλογή.
Σε αυτά τα συμφραζόμενα πολλοί δεν φαίνεται να συμμερίζονται την αισιοδοξία για έναρξη της σεζόν ήδη από τις αρχές Ιουνίου. Η διευθύντρια του τουριστικού γραφείου Τομέ έχει επίσης τις αμφιβολίες της. «Στις διακοπές τους οι άνθρωποι τείνουν να μην τηρούν τους κανόνες κατά γράμμα», λέει, εκφράζοντας φόβους ότι ενδεχόμενη επιστροφή του μαζικού τουρισμού θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις έως τώρα επιτυχίες στη μάχη κατά του κορωνοϊού και να οδηγήσει σε νέα κρίση.
Γιόχεν Φάγκετ
Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης
