Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Κατατέθηκε και επίσημα η πρόταση στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για την αποπληρωμή μέρους της οφειλής της Ελλάδας προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Έτσι, δρομολογούνται οι διαδικασίες οι οποίες αναμένεται ότι θα διαρκέσουν μερικές εβδομάδες και θα οδηγήσουν -πιθανότατα μέσα στον Μάιο- στην καταβολή ποσού της τάξεως των 3,7 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ, κίνηση που θα απαλλάξει τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) από την υποχρέωση να καταβάλλει τόκους της τάξεως του 5,3% στο Ταμείο. Χθες, εκτός από την επίσημη ανακοίνωση της υποβολής της αίτησης προς τον ESM για τη μερική αποπληρωμή του δανείου, ήρθε και μια ακόμη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, αυτή τη φορά από τον ιαπωνικό οίκο R&I ο οποίος μας «ανέβασε» κατά μία βαθμίδα (από το Β στο Β+), χαρακτηρίζοντας επίσης τις προοπτικές ως θετικές.
Οι λεπτομέρειες του ελληνικού αιτήματος δεν έγιναν γνωστές. Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν ότι το ελληνικό Δημόσιο προωθεί την καταβολή περίπου 3,7 δισ. για να αποπληρώσει νωρίτερα το σύνολο των δόσεων που κανονικά πρέπει να καταβληθούν στο ΔΝΤ μέσα στο 2019 και στο 2020. Έτσι, θα απομείνει ένα ποσό της τάξεως των 5,5 δισ. ευρώ το οποίο θα αποπληρωθεί έως τις αρχές του 2024, αλλά πλέον θα επιβαρύνει την Ελλάδα με επιτόκιο που δεν θα ξεπερνά το 3%. Για να καταβληθεί το ποσό -με χρήματα τα οποία θα προέρθουν από το αποθεματικό ασφαλείας, αν και αναμένεται η έκδοση νέου 5ετούς ομολόγου ώστε να μην αδειάσει καν το αποθεματικό- θα χρειαστεί να δοθούν οι σχετικές εγκρίσεις τόσο από το Δ.Σ. του ESM όσο και από εθνικά κοινοβούλια, μεταξύ των οποίων και το γερμανικό. Η διαδικασία αναμένεται να κυλήσει ομαλά καθώς όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν οι απαιτούμενες επαφές. Ήδη, υπέρ του ελληνικού αιτήματος έχει ταχθεί και ο ESM (διά του Κλάους Ρέγκλινγκ) αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (διά του αντιπροέδρου της Κομισιόν Β. Ντομπρόβσκις), ενώ υπέρ τάχθηκε και η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ.
Κρίσιμος ο Μάιος
Πάντως, η επιστροφή του ενδιαφέροντος και της δημόσιας συζήτησης στον τομέα της οικονομίας αποτελεί τον κύριο στόχο της κυβέρνησης και ο Μάιος θα είναι καθοριστικός μήνας για την επίτευξή του. Με βάση τον σχεδιασμό του κυβερνητικού επιτελείου, ο επόμενος μήνας μπορεί να φέρει την επόμενη έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, την εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. ευρώ από τον ESM, την έγκριση του σχεδίου για τα «κόκκινα» δάνεια, την ενεργοποίηση των ρυθμίσεων για τα χρέη σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, την «αποκάλυψη» υπερπλεονασμάτων-μαμούθ μέχρι και το 2023, ένα «μνημόνιο» ελαφρύνσεων και παροχών που θα υλοποιηθούν μέσα στην επόμενη 5ετία, αλλά και την περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης.
Οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών επιστρέφουν από τις διακοπές του Πάσχα και μέσα στην εβδομάδα θα υπάρξουν επαφές με την ελληνική πλευρά για τα θέματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Αυτά είναι η προετοιμασία για την άφιξη των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα στις 6 Μαΐου για την 3η μεταμνημονιακή αξιολόγηση -σχετική συζήτηση αναμένεται να υπάρξει και στη συνεδρίαση του Euro Working Group η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 2 Μαΐου-, αλλά και η επίτευξη συμφωνίας για τις ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ειδικά αυτήν της εφορίας. Για την κυβέρνηση, η 3η μεταμνημονιακή αξιολόγηση δεν κρύβει μεγάλες «παγίδες», καθώς στην ατζέντα κυριαρχούν θέματα ιδιωτικοποιήσεων, αλλά και το θέμα της επικαιροποίησης των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων.
Προφανώς, οποιοδήποτε θέμα μπορεί να επηρεάσει τη φορολογία των ακινήτων είναι μείζον, ωστόσο έχει συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους των θεσμών ότι ακόμη και αν προχωρήσει η επικαιροποίηση των αντικειμενικών αξιών μέσα στο καλοκαίρι, ούτε οι φόροι μεταβίβασης θα αλλάξουν (σ.σ.: δεδομένου ότι θα εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται οι υφιστάμενες τιμές ζώνης μέχρι το τέλος του έτους), ούτε ο ΕΝΦΙΑ θα επηρεαστεί (σ.σ.: ο οποίος επίσης θα υπολογιστεί με τις τιμές που καθορίστηκαν τον Ιούνιο του 2018). Να σημειωθεί ότι η 3η αξιολόγηση προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί με την εκταμίευση μιας ακόμη δόσης ύψους 600 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ANFAs και των SMPs. Ωστόσο, αυτή δεν πρόκειται να γίνει πριν από το φθινόπωρο, ενώ είναι πολύ πιθανό να έχουν μεσολαβήσει και οι εθνικές εκλογές. Με αυτά τα δεδομένα ως προς τη θεματολογία των διαβουλεύσεων, αλλά και τα χρονοδιαγράμματα, το ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά τις συζητήσεις με τους θεσμούς επικεντρώνεται:
1. Πρώτον, στο θέμα των ρυθμίσεων για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Λόγω του τεράστιου ενδιαφέροντος -αθροιστικά οι οφειλέτες σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία φτάνουν στα πέντε εκατομμύρια- αλλά και των εξαγγελιών που έχουν γίνει, για την κυβέρνηση είναι θέμα υψίστης προτεραιότητας το να κατατεθούν τα δύο νομοσχέδια στη Βουλή αμέσως μετά το Πάσχα και οι πλατφόρμες να ξεκινήσουν να υποδέχονται τις αιτήσεις των ενδιαφερομένων πριν από τις ευρωεκλογές.
2. Δεύτερον, στη συζήτηση για τα πρωτογενή πλεονάσματα και το περιεχόμενο του μεσοπρόθεσμου σχεδίου δημοσιονομικής στρατηγικής, που επίσης πρέπει να γίνει μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Από σήμερα το μεσημέρι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα υπάρχει και το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2018. Αν επιβεβαιωθεί η πληροφορία για μνημονιακό πλεόνασμα άνω του 4%, η κυβέρνηση θα έχει ένα ακόμη επιχείρημα ότι και το 2019 θα μπορέσει να παράξει υπερ-πλεόνασμα, δηλαδή δημοσιονομικό χώρο πέραν του στόχου και πέραν των όσων έχουν προβλεφθεί κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού.
Το θέμα «πλεονάσματα» θα ανοίξει αμέσως μετά το Πάσχα, τόσο στο εσωτερικό της κυβέρνησης (σ.σ.: ο πρωθυπουργός έχει ανακοινώσει ότι θα υπάρξει σχετική σύσκεψη με το οικονομικό επιτελείο για να διερευνηθεί κατά πόσο υπάρχουν περιθώρια ανακοίνωσης νέων μόνιμων παροχών), όσο και στις συζητήσεις με τους θεσμούς. Άλλωστε, είναι προγραμματισμένο να κατατεθεί εντός Μαΐου στη Βουλή το επικαιροποιημένο μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής στρατηγικής, το οποίο για πρώτη φορά θα περιλαμβάνει και τις προβλέψεις για το 2023. Η συγκεκριμένη χρονιά έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι η πρώτη (τουλάχιστον με βάση τα τωρινά δεδομένα) κατά την οποία η Ελλάδα δεν θα έχει την υποχρέωση να εμφανίσει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ. Άρα, μέχρι το 2023 μπορεί να παραχθεί ένα ιδιαίτερα υψηλό πρωτογενές υπερ-πλεόνασμα, ικανό να χρηματοδοτήσει μειώσεις φόρων αλλά και κοινωνικές παροχές. Έτσι, μια ιδέα είναι να ανακοινωθεί από τώρα το πώς θα μοιραστεί αυτός ο «πολυετής» δημοσιονομικός χώρος, χωρίς αυτό να αποκλείει και την άμεση ενεργοποίηση κάποιου ευεργετικού μέτρου (σ.σ.: όπως για παράδειγμα η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση).
Αναβάθμιση από την R&I, έπεται η S&P
Από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής το οικονομικό επιτελείο ελπίζει ότι θα έχει στα χέρια του μια ακόμη αναβάθμιση από τον οίκο Standard and Poor’s.
Μία βαθμίδα αναβάθμισης σημαίνει ότι θα υπολείπονται ακόμη τρεις προκειμένου να πιάσει η χώρα την επενδυτική βαθμίδα.
Στις αρχές Μαΐου προγραμματίζεται συνέχεια των εκθέσεων, καθώς τη σκυτάλη θα πάρει στις 03/05 η DBRS, η οποία έχει να ασχοληθεί με την ελληνική οικονομία από τον περασμένο Νοέμβριο όταν και βαθμολόγησε την οικονομία με B(High). Βαθμολογία που είναι αντίστοιχη με αυτή της S&P.
Χθες υπήρξε αναβάθμιση κατά μία βαθμίδα από τον ιαπωνικό οίκο R&I, o οποίος βαθμολόγησε τα ελληνικά ομόλογα με Β+, όσο τα βαθμολογεί και ο οίκος S&P.
Οι αναβαθμίσεις αναμένεται ότι θα βοηθήσουν στην περαιτέρω βελτίωση του κλίματος.
Αν αυτή συνοδευτεί και από περαιτέρω αποκλιμάκωση στην απόδοση των ομολόγων, τότε είναι πολύ πιθανό να δούμε μια ακόμη έκδοση ελληνικού τίτλου μέσα στον Μάιο και πριν από τις ευρωεκλογές, προκειμένου να ολοκληρωθεί και ο ετήσιος προγραμματισμός δανεισμού.
Το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί στην έκδοση ενός 5ετούς ομολόγου, προκειμένου και το επιτόκιο να πέσει κάτω από το 3%. Και χθες η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ήταν στο επίπεδο του 3,3%, μια «ανάσα» από το ιστορικό χαμηλό.
Στο οικονομικό επιτελείο υπάρχει αισιοδοξία ότι εντός του επόμενου μήνα θα καταγραφεί το νέο ιστορικό χαμηλό.
