Του Κώστα Ιωαννίδη
Το κύριο ερώτημα για τις αγορές είναι κατά πόσον όλα τα κίνητρα που παρέχουν οι κυβερνήσεις και οι Κεντρικές Τράπεζες θα αποδειχθούν αρκετά για να βοηθήσουν την παγκόσμια οικονομία να αντέξει το σοκ. Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση, απαιτεί να γνωρίζουμε το μέγεθος των μέτρων περιορισμού και για πόσο καιρό θα εφαρμοστούν. Αυτό είναι το μεγάλο ερωτηματικό και οι εξελίξεις δείχνουν ότι οι αγορές είναι πιθανό να παραμείνουν ευμετάβλητες έως ότου επιλυθεί αυτή η αβεβαιότητα.
Δεν ήταν ενθαρρυντικό λοιπόν ότι: Α) Οι βρετανικές αρχές προειδοποιούσαν ότι τα μέτρα του lock down θα μπορούσαν να διαρκέσουν μήνες. Β) Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε την Κυριακή στις κατευθυντήριες γραμμές για τους κοινωνικούς περιορισμούς, παρά την προηγούμενη συζήτηση για την επανέναρξη της οικονομίας ως το Πάσχα. Γ) Η Ιαπωνία επέκτεινε τη Δευτέρα την απαγόρευση εισόδου σε πολίτες που ταξιδεύουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα, τη Νότια Κορέα και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Έτσι συνεχίστηκε η καθοδική δυναμική στην Ασία σήμερα, με ηπιότερες πιέσεις και εμφάνιση αντίδρασης από τα χαμηλά.
Στην τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου, οι μικρές απώλειες των Βασικών Δεικτών στην αγορά μετοχών της Αθήνας αποτελούν θετικό μήνυμα, αν και παρουσίασαν πλήρη ανεξαρτησία απέναντι σε μεγάλα κέρδη των διεθνών αγορών. Αυτές ωστόσο, στην εβδομάδα εκπνοής των σειρών Μαρτίου εμφάνισαν τεράστιες απώλειες, ενώ η Αθήνα είχε πάλι οριακές μεταβολές και κέρδη για τον ΓΔ, αλλά περιλάμβανε επίσης τη σύνοδο που ορίστηκε το χαμηλό έτους και κατώτερο της αγοράς σε βάθος πολλών ετών.
Διεθνώς είχαμε περισσότερες από 300 μονάδες βάσης σε συνδυασμένες μειώσεις επιτοκίων. Ένα δέκατο της ετήσιας παραγωγής είναι η προσφορά σε ερεθίσματα από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών και 5 τρισεκατομμύρια δολάρια για νέες κυβερνητικές δαπάνες και για εγγυήσεις πιστώσεων. Δημιουργήθηκε μια βροχή με μετρητά όπως ποτέ άλλοτε, για να περιορίσουν τις ζημιές από την πανδημία του κοροναϊού. Με τα ποσοστά μόλυνσης που σημειώνονται στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, η παγκόσμια οικονομία πορεύεται σε ύφεση το 2020 και πολλές χώρες αναμένεται να υποστούν τη βαθύτερη ύφεση εδώ και δεκαετίες, καθώς δέχονται τα χτυπήματα από το κλείσιμο των επιχειρήσεων, το περιορισμένο εμπόριο και την απαγόρευση στα ταξίδια. Αυτά “εξηγούν” το άλμα των ξένων χρηματιστηρίων την περασμένη βδομάδα.
Οι επενδυτές ωστόσο, ζηλεύοντας τη βροχή κεφαλαίων που ετοιμάζεται για να ψεκάσει την οικονομία των ΗΠΑ η κυβέρνηση Τραμπ και η Fed, αντέδρασαν με ρευστοποιήσεις στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, μετά το ναυάγιο στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά το ίδιο συνέβη και στην Wall Street, με αποτέλεσμα να δικαιώνονται όσοι διαχειριστές χαρτοφυλακίων άρχισαν την αναδιάρθρωσή τους, με βάση τις επιπτώσεις της εξάπλωσης του COVID19, νωρίς. Οι υπόλοιποι πλέον τρέχουν για να μειώσουν τη ζημία από το γενικευμένο ξεπούλημα. Εδώ αυτό φάνηκε σε όλη τη διάρκεια του Μαρτίου, που μαζί με τον Φεβρουάριο των πωλήσεων προληπτικά, ήταν ένα από τα σκληρότερα δίμηνα στην ιστορία των χρηματιστηρίων ενώ τον Δεκέμβριο, κανένας δεν το έβλεπε ως έστω ακραίο ενδεχόμενο.
Θυμίζουμε την υπογράμμιση από τη στήλη την περασμένη Δευτέρα: Αν αναζητήσουμε τα blue chip που εμφάνισαν άλμα από το ελάχιστο, σημαντικά μεγαλύτερο των βασικών δεικτών, οι οποίοι ξέφυγαν όλοι +18%, βρίσκουμε σχεδόν τα μισά με άλμα από +27% και πάνω: Ήτοι ΔΕΗ +53,10%, ΜΟΗ +37,91%, ΕΥΔΑΠ +37,17%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ +35,31%, ΤΙΤC +34,04%, ΤΕΝΕΡΓ +31,99%, ΟΤΕ +30,74%, ΒΙΟ +29,22%, ΟΛΠ +27,78%, ΜΥΤΙΛ +27,55%, ΕΕΕ +27,44%. Η εικόνα των μεταβολών των blue chip την τελευταία βδομάδα του Μαρτίου τονίζει τη σημασία της. Οι θεσμικοί εκτός της ΓΕΚΤΕΡΝΑ που συνέχισε με εβδομαδιαία άνοδο +2,6%, οδήγησαν τις υπόλοιπες δέκα στην ομάδα με αρνητική μεταβολή. Αλλά οι ΜΥΤΙΛ ΔΕΗ ΤΕΝΕΡΓ ΕΥΔΑΠ είχαν ισοδύναμη με τους βασικούς δείκτες μεταβολή ενώ οι επτά ήταν στις δέκα με πτώση από -2,8% ως -10,4%. Η, μέσω των μοντέλων, “συνειδητοποίηση” των επιπτώσεων των μέτρων αναγκάζει σε αναδιαρθρώσεις χαρτοφυλακίων, κυκλικά.
Υπήρξε μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με το εάν τα θεσμικά χαρτοφυλάκια (ETFs) θα έπρεπε να αγοράσουν ή να πουλήσουν θέσεις για τα τέλη του μήνα και του τριμήνου για να συμβαδίζουν με τους δείκτες αναφοράς τους, πολλά από τα οποία θα είχαν ξεφύγει, από τις άγριες διακυμάνσεις της αγοράς που προέκυψαν τον Μάρτιο.
Η εικόνα από την περασμένη βδομάδα επιτρέπει αισιοδοξία, τις μέρες που δεν κυριαρχεί παγκόσμια επενδυτικός πανικός. Υπήρξαν 3 μόνο blue chip με νέο χαμηλό έτους ΑΛΦΑ, ΕΥΡΩΒ, ΜΠΕΛΑ και 22 με κατώτερα εβδομάδας που εμφανίζουν απόσταση από τα πρόσφατα χαμηλά πολλών ετών της προπερασμένης. Ενώ 9 έχουν ήδη ξεφύγει για καλά. Αλφαβητικά είναι ΔΕΗ, ΕΕΕ, ΕΥΔΑΠ, ΜΟΗ, ΜΥΤΙΛ, ΟΛΠ, ΟΤΕ, ΤΕΝΕΡΓ και ΤΙΤC, με απομάκρυνση από +16% ως +31%.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ Κόσμος
Από δίλλημα σε… δόλωμα(;) οι επενδυτές, λόγω COVID19
Μετά από το πέρασμα στην κατάσταση bear market, ο δείκτης Dow Jones, με το άλμα του κατά +12,8% την περασμένη εβδομάδα, εκτινάχθηκε πάνω από 20% από τα πρόσφατα χαμηλά του. Αυτή η δυναμική υποδηλώνει, σύμφωνα με τον αγοραίο ορισμό, μια νέα είσοδο σε bull market. Ωστόσο, πολλοί υποστηρίζουν ότι τα χρηματιστήρια πρέπει να αντιμετωπίζονται ακόμα με μεγάλη προσοχή, γιατί δεν υπάρχει η παραμικρή βεβαιότητα για το πότε θα τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία του COVID19.
Ειδοποιήσαμε στο προηγούμενο σχόλιο, πως το ερώτημα αρκετών θεσμικών ήταν “αγοράζουμε τώρα;”. Αραδιάζοντας ένα πλήθος στατιστικών δεδομένων, που ωθούσαν τους διαχειριστές χαρτοφυλακίων να αναλάβουν μετοχικό ρίσκο. Η εικόνα, μετά την τελευταία εβδομάδα του μήνα αποκαλύπτει, ότι η απάντηση στο ερώτημα ήταν ένα μεγάλο ΝΑΙ. Όμως για να αποτυπωθεί τόσο έντονα, επενδυτές με υψηλό προφίλ στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά από την BlackRock Inc ως τον δισεκατομμυριούχο William Ackman, έχουν μεταμορφωθεί σε αγοραστές μετοχών επιθετικά τις τελευταίες ημέρες. Προφανώς γοητευμένοι από τα πρωτοφανή ερεθίσματα που δίδονται από την Federal Reserve, από την υπογραφή σχεδίου στήριξης για τη συγκεκριμένη κρίση ύψους 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, και από τον υπαινιγμό του προέδρου Donald Trump να επιστρέψουν οι ΗΠΑ στην οικονομική δραστηριότητα σε εβδομάδες και όχι σε μήνες. Έτσι προκλήθηκε το μεγαλύτερο εβδομαδιαίο ράλι του Dow Jones από το 1938.
Το δόλωμα
Εκείνοι που θεωρούν, κάτω από τις δεδομένες συνθήκες, πως ο πυθμένας έχει σημειωθεί και επιστρέφει με σταθερότητα η ανοδική δυναμική, είναι αρκετοί. Αλλά εκεί ακριβώς βρίσκεται η πιθανή παγίδα. Διότι μετά από 11 χρόνια ανοδικής πορείας, η ελπίδα επιστρέφει βιαστικά στα πρώτα στάδια ενός πτωτικού κύκλου διαρκείας. Αντίστροφα, στο ξεκίνημα της ανόδου το 2009, πολλοί λίγοι ήταν οι επενδυτές που πίστεψαν πως τελείωσε η άγρια κατρακύλα.
Η Credit Suisse δήλωσε ότι αξίζει επαίνου η πρώιμη μετακίνηση προς τις μετοχικές αξίες, παρά να περιμένει εωσότου γίνει εμφανές το κατώτατο της αγοράς, ενώ το Ινστιτούτο Επενδύσεων της BlackRock δήλωσε, ότι η τιμή που διαμόρφωσαν οι μέρες πώλησης λόγω πανικού δημιούργησε ευκαιρίες, για μακροπρόθεσμους επενδυτές. Άλλοι πιστεύουν ότι η πιθανή επιστροφή στην εργασία νωρίτερα, θα ωθήσει την οικονομία των ΗΠΑ. Οι ειδικοί στην υγεία λένε ωστόσο, ότι ένα τυχαίο συνονθύλευμα περιορισμών μεταξύ των κρατών και ένας αργά κινητοποιημένος Λευκός Οίκος πιθανά να επιδεινώσουν τον αντίκτυπο του κορωναϊού. Τα κρούσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν στις 115.000 το Σάββατο, το μεγαλύτερο πλήθος στον κόσμο.
“Εκείνοι που υποστηρίζουν λιγότερο αυστηρές πολιτικές επιλογές δεν έχουν καμία πραγματική ιδέα για το πλήρες κοινωνικό και οικονομικό κόστος μιας μεγάλης επιδημίας”. Δήλωσε στο Reuters ο Steven Riley, καθηγητής Λοιμωδών Νοσημάτων στο Imperial College του Λονδίνου. Αφού χάθηκαν σχεδόν τρεις μήνες παρακολουθώντας την πανδημική κρίση από μακριά, οι Αμερικανοί ξύπνησαν σε μια νέα πραγματικότητα τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Κανείς πια δεν είναι χαρούμενος. Ο κόσμος ασχολείται με μια σημαντική μάχη ενάντια σε έναν αόρατο εχθρό.
Ανεξέλεγκτα, η ασθένεια που προκαλείται από τον COVID-19, θα κατακλύσει κάθε σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, αφήνοντας τεράστιο αριθμό ανθρώπων με ζοφερή πρόγνωση για τη ζωή του και χωρίς σωστή θεραπεία. Οι αριθμοί είναι σχεδόν πέρα από όσα συλλαμβάνει ο ανθρώπινος νους. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ομάδας COVID-19 Response του Imperial College, η ζήτηση κλινών κρίσιμης φροντίδας θα μπορούσε να ξεπεράσει την μέγιστη χωρητικότητα 30 φορές σε σχέση με αυτή που διαθέτουν το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στην ίδια μελέτη εκτιμάται η απώλεια ζωών στα 2,2 εκατομμύρια μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι περισσότερες χώρες πιάστηκαν σε μεγάλο βαθμό απροετοίμαστες. Κάποιοι, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, ήταν τελείως καθησυχασμένοι.
Η πορεία για την έξοδο από το τούνελ μεγάλη και φως στην άκρη δεν λάμπει. Για αυτό διαβλέπουμε πιθανότητα επανάληψης των ρευστοποιήσεων από τη ροή των δεδομένων γύρω από την πανδημία. Το αποτέλεσμα ίσως είναι ο έλεγχος του πυθμένα για δεύτερη φορά, αλλά ακόμα και το πτωτικό ξεπέρασμά του.
Η ψυχρή λογική
Οι ειδικοί ειδοποιούν πως οι πολιτικές που ορίζουν αποστάσεις μεταξύ των πολιτών είναι οι μόνες που μπορούν να κρατήσουν τα κρούσματα του ιού σε πλήθος, που θα αποδειχθεί ικανό να εξυπηρετηθεί από τα κατά τόπους συστήματα υγείας. Χωρίς περιοριστικά μέτρα, τα κρούσματα θα ξεπεράσουν τις δυνατότητες των συστημάτων υγείας και το ξεκίνημα της οικονομίας, αφού δοθεί το σύνθημα από τους φορείς περί την δημόσια υγεία, θα είναι βασανιστικό.
Οι ειδικοί μετέτρεψαν τον κόσμο σε ειδικούς επί των διαγραμμάτων και των καμπυλών. Η κάμψη της καμπύλης μόλυνσης, δηλαδή από μορφή σαν Λ να γίνει π, με τη διαφορά στο ύψος να αντιστοιχεί στον αριθμό των κρουσμάτων στη μονάδα του χρόνου, αναπόφευκτα βαθαίνει την καμπύλη μακροοικονομικής ύφεσης. Η κοινωνική αποστασιοποίηση απαιτεί το κλείσιμο σχολείων, πανεπιστημίων και όλων των μη απαραίτητων επιχειρήσεων, περιορίζοντας ουσιαστικά τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας μέσα σε ένα σπίτι. Αν και μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι σε θέση να εργαστούν από το σπίτι, είναι ένα μικρό κλάσμα του συνολικού εργατικού δυναμικού, συγκεντρωμένο σε λίγα επαγγέλματα. Οι πολιτικές αυστηρής καταστολής αναγκάζουν σε απότομη στάση την οικονομία. Η Κίνα ξεκίνησε τέτοιους περιορισμούς νωρίτερα από όλους και οι αριθμοί που έρχονται τώρα επικυρώνουν αυτό το σενάριο: η βιομηχανική παραγωγή και το διεθνές εμπόριο μειώθηκαν κατά 19% και 17% τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, σε σχέση με το 2019. Η διακοπή της οικονομίας, ακόμη και για μικρό χρονικό διάστημα, προκαλεί σημαντικές ζημίες.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι, οι πολιτικές καταστολής θα μειώσουν την οικονομική δραστηριότητα κατά 40% για δύο μήνες, μετά η οικονομία θα επιστρέψει εκεί από όπου βούλιαξε. Μια τέτοια απότομη αλλά βραχύβια βουτιά θα έδινε ισχυρό πλήγμα στην οικονομική δραστηριότητα, οδηγώντας σε μείωση της ετήσιας αύξησης της παραγωγής κατά περίπου 6,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Αν λοιπόν χρειαστεί ένας ακόμη μήνας πριν την επιστροφή στα πρότερα επίπεδα, η μείωση της ετήσιας αύξησης της παραγωγής φθάνει το 10%.
Ως μέτρο σύγκρισης, υπάρχει η μείωση της ετήσιας αύξησης της παραγωγής στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης 2008-9. Ήταν μόλις 4,5%. Μέχρι τώρα, οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν ότι πρόκειται να σημειωθεί ύφεση που θα ξεπεράσει την προηγούμενη.
Οι αριθμοί για την τρέχουσα κρίση αναμένεται να είναι μεγαλύτεροι, γιατί ακόμη και στην κορυφή της οικονομικής κρίσης 2008-9, η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων εξακολουθούσε να απασχολείται και να εργάζεται. Το ποσοστό του απασχολούμενου πληθυσμού μειώθηκε από 71,8% το 2007 σε 66,6% το 2011. Αντίθετα, κάτω από αυστηρές πολιτικές καταστολής, λιγότερο από το 50,0% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας μπορεί να είναι σε θέση να εργαστεί. Ο αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερος. Με αποτέλεσμα μια σύγκριση με τη Μεγάλη Ύφεση του 1929 να είναι πιο κατάλληλη.
Η εικόνα της εβδομάδας με αριθμούς
Στην τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου, στο 88,9% των δεικτών που παρακολουθούμε εμφανίστηκαν κέρδη, ενώ όλοι είχαν πτώση στο 2020 και 14 παραμένουν σε bear market. Ο S&P 500 με μεταβολή +10,26% στη βδομάδα, στο 2020 αποδίδει –21,34%. Ο Dow, με άνοδο +12,84%, αποδίδει στο 2020 -24,18%. Ο S&P400 με μεταβολή +13,04%, εμφάνισε επίδοση στο 2020 -31,03%, ενώ ο Russell 2000 ενισχυμένος κατά +11,65%, έχει τις μεγαλύτερες απώλειες -32,15% στο έτος. Ο δε Nasdaq, είχε κέρδη +9,05%, αλλά στο 2020 χάνει -16,39% βγαίνοντας από το bear market.
Ο FTSE100 του Λονδίνου ενισχύθηκε κατά +6,16% στη βδομάδα, έτσι στο 2020 χάνει -26,94%. Ο DAX κέρδισε +7,88%, και στο 2020 αποδίδει -27,30%, ο CAC είχε μεταβολή +7,48%, αλλά στο 2020 αποδίδει -27,21%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας είχε άνοδο +5,19%, και στο έτος επίδοση -29,02%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία με μεταβολή +6,93%, στο έτος πέφτει -28,43%. Ο πανευρωπαϊκός StoxxEurope 600 ανέβηκε κατά +6,09%, και στο 2020 υποχωρεί -25,24%.
Ο Bovespa της Βραζιλίας εκτινάχθηκε κατά +9,48%, αλλά στο 2020 υποχωρεί περισσότερο από όλους τους δείκτες -36,51%, ενώ ο IPC του Μεξικού με μεταβολή -1,37%, χάνει φέτος -22,37%. Ο χρυσός με κέρδη +8,63%, βρέθηκε στα 1630,60 δολάρια η ουγκιά, με επίδοση έτους +7,06%. Σημειώθηκε άνοδος +10,08%, για το πετρέλαιο Crude που έκλεισε στα 21,84 δολάρια το βαρέλι. Στο 2020 εμφανίζει απώλειες -64,23%.
Ο Nikkei, με εβδομαδιαία μεταβολή +17,14%, στο 2020 χάνει -18,04%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα είχε μεταβολή +9,68%, με επίδοση στο έτος -21,84%. Ο δείκτης Sensex στην Ινδία βρέθηκε χαμηλότερα -0,34%, και στο 2020 κατά -27,73%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, ο Hang Seng ενισχύθηκε κατά +2,98%, και στο 2020 υποχωρεί -16,69%. Με εβδομαδιαία μεταβολή +0,97% ο δείκτης SSE Comp. της Σαγκάης λόγω της εικόνας ελέγχου της επιδημίας, αποδίδει στο 2020 -9,11%.
Οι επενδυτές καλούνται να διαχειριστούν τη ροή των συναισθημάτων τους, καθώς η ροή των ειδήσεων από το μέτωπο της αντιμετώπισης της πανδημίας θα συνεχίσει να τα μεταβάλλει. Μπορεί αρχικά οι προσπάθειες να ήταν ασυντόνιστες, αλλά διαπιστώνεται στροφή προς το κινεζικό μοντέλο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ειδικοί εκτός του οικονομικού πεδίου ειδοποιούν πως η μόνη πραγματική άμυνα, όσο δεν υπάρχει εμβόλιο και αναγνωρισμένη θεραπευτική αγωγή για τον νέο ιό, είναι η απόσταση μεταξύ των ανθρώπων. Επιτυγχάνεται μόνο με το κλείσιμο όσων επιχειρήσεων δεν είναι πραγματικά αναγκαίες. Το παράδειγμα της Αγγλίας, που με καθυστέρηση καταλήγει στη λήψη μέτρων περιορισμού της κίνησης, αφού πρώτα προσεβλήθησαν μεγάλα ποσοστά πολιτών, δείχνει πως το μέλλον βραχυπρόθεσμα είναι θολό. Συνεπώς επενδυτικά γεμάτο “δολώματα” ελπίδας αλλά και απογοήτευσης, που κανένα δεν υπήρξε σε δύσκολες φάσεις στο παρελθόν καλός επενδυτικός σύμβουλος.
ΧΑ
Μια ακόμα εβδομάδα καθοδικής… συσσώρευσης
Στην τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου, οι μικρές απώλειες των Βασικών Δεικτών στην αγορά μετοχών της Αθήνας αποτελούν θετικό μήνυμα, αν και παρουσίασαν πλήρη ανεξαρτησία απέναντι σε μεγάλα κέρδη των διεθνών αγορών. Αυτές ωστόσο, στην εβδομάδα εκπνοής των σειρών Μαρτίου εμφάνισαν τεράστιες απώλειες, ενώ η Αθήνα είχε πάλι οριακές μεταβολές και κέρδη για τον ΓΔ, αλλά περιλάμβανε επίσης τη σύνοδο που ορίστηκε το χαμηλό έτους και κατώτερο της αγοράς σε βάθος πολλών ετών.
Οι δε δείκτες είχαν εβδομαδιαία πτώση που για τον ΓΔ ήταν -0,77% με απώλειες στον μήνα (Μάρτιο) -23,53%, ο 25άρης στη βδομάδα έχασε -1,11%, και στον Μάρτιο -27,31%. Παράλληλα ο FTSEM, δείκτης της μεσαίας κεφαλαιοποίησης, είχε μεταβολή -3,47% και στο μήνα -23,74%. Στο 2020 ο ΓΔ χάνει -39,91%, ο 25άρης -42,33% και ο FTSEM -36,96% μένοντας όλοι σε κατάσταση bear market.
Τη Δευτέρα, τεχνικοί λόγοι προκάλεσαν καθυστέρηση και σύνοδο μικρής διάρκειας και άρα μικρού τζίρου, αλλά με μεγάλες απώλειες. Ήταν η τιμή του ΓΔ στις 10:30 που έγινε το ανώτερο μέρας. Το κατώτερο, δηλαδή οι 513,07 μονάδες ήρθε με το κλείσιμο και έγινε κατώτερο εβδομάδας. Μόλις ένα blue chip έκλεισε ανοδικά και επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-13,94%). Ήταν σύνοδος με πτωτικό αποτέλεσμα για την κεφαλαιοποίηση του ΧΑ, που κατέληξε στα 37,018 από 39,744 δις ευρώ. Αφού ο ΓΔ με μεταβολή -7,58% οδηγήθηκε στις 513,07 από 555,13 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1230,10 από 1340,25 με μεταβολή -8,22%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 35,763 εκατ. ευρώ και τα πακέτα είχαν αξία 1,522 εκατ. Την Τρίτη όμως, η τιμή του στις 10:30 αποτέλεσε το κατώτερο μέρας, και η άνοδος ήταν συνεχής ως τις 16:30. Επηρέασαν θετικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (+10,90%), συνεπώς η στατιστική εικόνα των blue chip άλλαξε, όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (25 από 1) έναντι των καθοδικών (0 από 24) και κανένα στα αμετάβλητα. Ο ΓΔ με μεταβολή +7,68% οδηγήθηκε στις 552,45 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1332,49 με κέρδη +8,32%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 102,190 εκατ. ευρώ με πακέτα αξίας 44,551 εκατ.
Την Πέμπτη με τις Τράπεζες (+17,84%) στο τιμόνι η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ, κατέληξε στα 40,562 από 39,453 δις ευρώ, καθώς ο ΓΔ με μεταβολή +3,78% οδηγήθηκε στις 573,35 μονάδες και ο 25άρης στις 1388,21 με άνοδο +4,18%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 92,259 εκατ. ευρώ και τα πακέτα είχαν αξία 4,005 εκατ. Την Παρασκευή είχαμε επανάληψη της δυναμικής της Δευτέρας. Το ανώτερο μέρας εμφανίστηκε στο άνοιγμα . Στις ενδοσυνεδριακές ανοδικές αντιδράσεις υπήρχε διαρκώς κύμα προσφοράς που ανάγκαζε τον μέσο όρο σε τοπική κορύφωση όλο και χαμηλότερα από την προηγούμενη. Η στατιστική εικόνα των blue chip αντιστράφηκε, όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (3 από 21) έναντι των καθοδικών (22 από 4) και κανένα στα αμετάβλητα. Ο ΓΔ με μεταβολή -3,92% οδηγήθηκε στις 550,85 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1325,38 υποχωρώντας -4,53%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 58,777 εκατ. με πακέτα αξίας 6,995 εκατ. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ κατέληξε στα 38,960 δις ευρώ.
Η εικόνα της μεταβολής των blue chip είναι ξεκάθαρα μοιρασμένη. Απέναντι στην μέση πτώση βάσει δεικτών της τάξης του -1% αντίστοιχη μεταβολή εμφάνισαν ΔΕΗ -0,90%, ΕΥΔΑΠ -1,18%, ΜΥΤΙΛ-0,80% και ΤΕΝΕΡΓ 0,00%. Με κέρδη εντοπίζονται ένδεκα οι ΕΧΑΕ +15,66%, ΠΕΙΡ +15,19%, ΛΑΜΔΑ +9,84%, ΕΤΕ +9,34%, ΑΡΑΙΓ +8,83%, ΕΥΡΩΒ +8,65%, ΜΠΕΛΑ +6,70%, ΟΠΑΠ +5,32%, ΑΛΦΑ +2,93%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ +2,59%, και ΑΔΜΗΕ +0,72%%. Με πτώση υπερδιπλάσια των δεικτών εμφανίζονται δέκα οι ΦΡΛΚ -10,36%, ΤΙΤC -8,55%, ΒΙΟ -8,34%, ΕΕΕ -8,14%, ΕΛΛΑΚΤΩΡ -7,29%, ΜΟΗ -5,73%, ΟΤΕ -5,35%, ΣΑΡ -4,32%, ΟΛΠ -3,50%, και ΕΛΠΕ -2,80%.
Τεχνική ανάλυση Παράγωγα
Η διάθεση των traders αποτυπώνεται ως μετριοπαθώς αισιόδοξη
Στην τελευταία σύνοδο της εβδομάδας, οι επενδυτές κίνησαν τον FTSE25 σε αρνητικό πεδίο μόνιμα. Τον έκλεισαν τελικά, 62,83 μονάδες χαμηλότερα. Το μέγιστο, οι 1381,83 μονάδες, εμφανίστηκε στις 10:30 δηλαδή στο άνοιγμα. Το ελάχιστο σημειώθηκε στις 16:50 και ήταν οι 1321,48. Στις 17:01 τον είχαν οδηγήσει στις 1328,31 μονάδες. Το κλείσιμο στις 1325,38 αντιστοιχεί σε μεταβολή -4,53% για τον 25άρη. Ο τζίρος στα παράγωγα διαμορφώθηκε στα 6,567 εκατ. ευρώ.
Στα ΣΜΕ του 25άρη ο όγκος για τη σειρά Απριλίου ανήλθε σε 1079 συμβόλαια με ανώτερο τις 1379,00 και κατώτερο τις 1315,00 μονάδες, με τελευταίες πράξεις στις 1327,00 από 1389,00 μονάδες για να εμφανιστούν 2896 ανοικτά ΣΜΕ σε αυτή. Άλλαξαν επίσης χέρια 71 ΣΜΕ λήξης Μαΐου με ανώτερο τις 1364,25 μονάδες κατώτερο τις 1335,75 και τελευταίες πράξεις στις 1335,75 από 1376,00 μονάδες και 97 από 125 ανοιχτές θέσεις.
Στα δικαιώματα προαίρεσης του ίδιου δείκτη το ενδιαφέρον επανεμφανίστηκε. Στα calls του 25άρη λήξης Απριλίου, ο όγκος ήταν 87 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 1375 ως τις 1550 μονάδες. Στα δικαιώματα αγοράς της επόμενης σειράς Μαΐου διακινήθηκαν 20 συμβόλαια για τιμή εξάσκησης στις 1375 μονάδες. Στα δικαιώματα πώλησης της σειράς Απριλίου ο όγκος ήταν 20 συμβόλαια για τιμή εξάσκησης τις 1325 μονάδες. Άλλαξαν επίσης χέρια 20 συμβόλαια για puts λήξης Μαΐου για τιμή εξάσκησης τις 1375 μονάδες.
Την περασμένη εβδομάδα μόνο 3 blue chip σημείωσαν νέο χαμηλό έτους, ενώ για τα υπόλοιπα η απομάκρυνση από το κατώτερο έτους πήρε διαστάσεις. Φαίνεται πως μετά το ελάχιστο στις 469,55 μονάδες, την τρίτη βδομάδα του μήνα και την άμεση αναπήδηση, οι θεσμικοί επέλεξαν την αναδιάρθρωση των χαρτοφυλακίων τους. Έτσι στις τέσσερις συνόδους λόγω της αργίας της 25ης πιέστηκαν ορισμένες δεικτοβαρείς μετοχές του 25άρη. Παράλληλα όμως το αγοραστικό ενδιαφέρον για τις εταιρίες που θα αντέξουν στα μέτρα για την πανδημία, χώρισε τα blue chip σε περίπου ισοδύναμες ομάδες νικητών και ηττημένων μετοχών.
Οι δε δείκτες είχαν εβδομαδιαία πτώση που για τον ΓΔ ήταν -0,77% με απώλειες στον μήνα (Μάρτιο) -23,53%, ο 25άρης στη βδομάδα έχασε -1,11%, και στον Μάρτιο -27,31%. Παράλληλα ο FTSEM, δείκτης της μεσαίας κεφαλαιοποίησης, είχε μεταβολή -3,47% και στο μήνα -23,74%. Στο 2020 ο ΓΔ χάνει -39,91%, ο 25άρης -42,33% και ο FTSEM -36,96% μένοντας όλοι σε κατάσταση bear market.
Μπορεί τις διακυμάνσεις των ξένων δεικτών να τις πέρασε η αγορά της Αθήνας νωρίτερα και στις δικές τους ταλαντώσεις των δυο τελευταίων εβδομάδων να παρουσίασε εικόνα συσσώρευσης γύρω από τις 550 μονάδες, αλλά το αίτιο είναι κοινό και αφορά στην προεξόφληση μιας σημαντικής ύφεσης. Αναζητώντας τις παρατηρήσεις των εγχώριων αναλυτών διακρίναμε τη διάθεση για ερμηνεία στην πτώση της Παρασκευής και παράλληλα, αποτύπωση των παραγόντων που αυξάνουν την αβεβαιότητα.
Η Eurobank Eq. σημείωσε: “Αναμενόμενη η σημερινή επιφυλακτική διάθεση από τους Επενδυτές, καθώς δεν αποκλείεται να απογοητεύτηκαν από το χθεσινό αδιέξοδο στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.”.
Η Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ παρατηρούσε: “Η Σύνοδος Κορυφής των Ευρωπαίων Ηγετών δεν συμφώνησε σε κοινό σχέδιο συμπερασμάτων. Την ίδια ώρα η Wall Street, υπό την επήρεια των πακέτων στήριξης, συνέχισε την ανοδική της κίνηση, προσπερνώντας την εκτόξευση της ανεργίας. Όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για την βραχυπρόθεσμη πορεία του ΓΔ, με την ζώνη των 582 – 592 μονάδων να αποτελεί ισχυρή περιοχή αντίστασης”.
Ο μήνας και το πρώτο οικονομικό τρίμηνο ολοκληρώνονται την ερχόμενη Τρίτη. Σήμερα οι ΠΕΙΡ και ΕΧΑΕ θα ανακοινώσουν αποτελέσματα μετά το τέλος της συνεδρίασης, ενώ την Τρίτη οι συστημικές Τράπεζες ολοκληρώνουν την δημοσίευση των μεγεθών του 2019 με την Εθνική Τράπεζα.
Την Τετάρτη 1η Απριλίου ανακοινώνει αποτελέσματα ο ΟΠΑΠ, ενώ την ίδια ημέρα η BriQ θα διαπραγματεύεται χωρίς το μέρισμα χρήσης για το 2019 (0,039). Την Πέμπτη ακολουθεί η Σαράντης και η τηλεδιάσκεψη του ΟΠΑΠ και η εβδομάδα ολοκληρώνεται με τα μεγέθη κερδοφορίας του 2019 από τον ΟΛΘ.
Σχόλια εγχώριων αναλυτών
Ο Ηλίας Ζαχαράκης της Fast Finance ΑΕΠΕΥ
“Χρειάστηκε ένας μήνας και κάτι και 350 μονάδες πτώσης από το σήμα πώλησης, για να πάρουμε αγοραστικό ημερήσιο σήμα. Σίγουρα το χαμηλό είναι αισθητά απομακρυσμένο, παρόλα αυτά απλά βλέποντας το διάγραμμα, εύκολα γίνεται αντιληπτό που είμαστε σήμερα.
Είναι δύσκολο κάποιος να τοποθετηθεί έχοντας δει τα χαμηλά, ή έχοντας πουλήσει ακόμα χαμηλότερα και βλέποντας την κατάσταση. Αυτό είναι δεδομένο. Παρόλα αυτά οι Αγορές λειτουργούν με τον δικό τους τρόπο. Η υποχώρηση που βιώσαμε ήρθε από ένα απρόβλεπτο γεγονός και είδαμε την πιο γρήγορη και μεγάλη πτώση από ποτέ, Παγκοσμίως. Ήταν η πρώτη φορά τα τελευταία, τουλάχιστον, 25 χρόνια, που η Αγορά δεν έκανε σοβαρή διόρθωση, χωρίς να δώσει το δικαίωμα κάποιος να σκεφτεί.
Δεν είμαστε στο 1929 και οι Αγορές έχουν εργαλεία για να διορθώσουν καταστάσεις, αλλά ακόμα και αν μπαίνουμε σε ύφεση Παγκοσμίως για χρόνια (δύσκολο) οι Αγορές θα διορθώσουν την υπερβολή του τελευταίου διαστήματος, με τους Επενδυτές να σκέφτονται πιο λογικά το επόμενο διάστημα. Η Αγορά πάντα προεξοφλεί και πάντα βιάζεται. Τελευταίο παράδειγμα η προεκλογική κίνηση και η μετεκλογική, χρηματιστηριακή νηνεμία.
Και κάτι τελευταίο μελετώντας τον Αμερικάνο του 1929. Μετά την πρώτη μεγάλη “βουτιά”, η Wall διόρθωσε 50% πριν συνεχίσει την πτώση, χωρίς να πιστεύουμε ότι είμαστε στην ίδια φάση με τότε, για πολλούς λόγους.
Τα τελευταία 8 χρόνια ο ΓΔ δοκίμασε 3 φορές τα επίπεδα τιμών στην ζώνη των 450. Και τις 3 φορές, όπως έδειξε και ο Μάρτιος 2020, η Αγορά άφησε ένα σημαντικό “spike”.
Η αντίδραση μπορεί να φθάσει μέχρι τις 650 – 720 μονάδες και στην συνέχεια η Αγορά δεν αποκλείεται να δοκιμάσει νέα πτωτική κίνηση, που μπορεί να την φέρει πέριξ των πρόσφατων χαμηλών. Με βάση αυτό το σκεπτικό, μπορούμε να φτιάξουμε την στρατηγική μας και να κινηθούμε αντίστοιχα”.
Ο Κώστας Φέγγος της Prelium Investment Services
“Ο Γενικός Δείκτης, μέχρι την Πέμπτη πραγματοποίησε μία από τις μεγαλύτερες ανόδους της ιστορίας που έφτασε το 22% σε 5 μέρες. Μετά διόρθωσε πάλι. Η άνοδος όμως δεν αναπλήρωσε τις ζημιές από τα ψηλά του έτους που παραμένουν στο 40% της αξίας του χαρτοφυλακίου. Αυτό συμβαίνει γιατί η πτώση είχε φθάσει το δυσθεώρητο ποσοστό του 50% σε λίγες μέρες.
Όταν κάτι από 2 (δύο) γίνεται 1 (ένα), χάνει το 50% της αξίας του. Για να πάει όμως από το 1 πάλι στο 2 πρέπει να διπλασιαστεί, δηλαδή να κερδίσει 100%. Οπότε πολύ δύσκολα θα δούμε τα νούμερα του Ιανουαρίου, αν και στη σημερινή συγκυρία τίποτε δεν είναι προβλέψιμο.
Προσωρινά παρακολουθούμε την ανοδική αντίδραση και θα πρέπει να δούμε πως αυτή θα εξελιχθεί, για να προσδιορίσουμε κάποιες στηρίξεις και αντιστάσεις. Πολλές μετοχές έχουν ανακτήσει μεγάλο μέρος των απωλειών, ενώ οι Τράπεζες που, ως συνήθως τα τελευταία χρόνια, δέχτηκαν το ισχυρότερο χτύπημα, προσπαθούν και αυτές να πείσουν ότι αντέχουν. Η κατάσταση παραμένει ασταθής, αλλά στην Ελλάδα οι τιμές είναι χαμηλές, ιδιαίτερα για μη Τραπεζικές μετοχές, που θα επιβιώσουν ή/και θα ωφεληθούν από την κρίση.
Ο Κόσμος ζει μια πρωτοφανή βιολογική κρίση που επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής του, αλλά κυρίως την Οικονομία. Οι Κυβερνήσεις αντιδρούν “ρίχνοντας χρήμα με το ελικόπτερο”, αλλά αυτό δεν φαίνεται να είναι αρκετό αν δεν λυθούν διαρθρωτικά προβλήματα. Στην Ευρώπη το βασικό θέμα είναι η έκδοση Ευρωομολόγου και η πραγματική ενοποίηση των Οικονομιών. Οι εντάσεις μεταξύ των μεγάλων Δυνάμεων αμβλύνονται μπροστά στην Παγκόσμια απειλή, αλλά ενισχύεται ο απομονωτισμός και μειώνονται τα μεταναστευτικά κύματα.
Η βαριά Βιομηχανία του Τουρισμού θα πληγεί, έστω και αν η κρίση τελειώσει γρήγορα, καθώς ο Παγκόσμιος Τουρισμός θα μειωθεί. Οι τράπεζες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα τα προβλήματά τους, ή θα χρειαστούν κεφάλαια.
Όμως η διεθνής στήριξη ίσως αποτελέσει ευκαιρία για την Ελλάδα, να αναπτύξει άλλους τομείς της Οικονομίας της που τόσα χρόνια είναι αδρανείς. Για αυτό όμως πρέπει να στηριχθεί γενικά η επιχειρηματικότητα και όσοι θέλουν να επενδύσουν”.
