Από την έντυπη έκδοση
Tου Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Σημαντικά υψηλότερους φόρους από αυτούς που αναλογούν στα πραγματικά τους εισοδήματα πλήρωσαν το 2018 πάνω από 1,9 εκατομμύριο φορολογούμενοι, καθώς πιάστηκαν στα δίχτυα των τεκμηρίων διαβίωσης. Όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Ν», περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά (οικογένειες και άγαμοι φορολογούμενοι) που υπέβαλαν πέρυσι φορολογικές δηλώσεις φορολογήθηκαν για εισοδήματα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που δήλωσαν. Οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων εφάρμοσαν τις διατάξεις του άρθρου 31 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και προσδιόρισαν τα τελικά ποσά των φορολογητέων εισοδημάτων τους σε πολύ πιο υψηλά επίπεδα από τα δηλωθέντα. Το αποτέλεσμα ήταν τα νοικοκυριά αυτά να κληθούν να πληρώσουν ποσά φόρου πολύ μεγαλύτερα από αυτά που θα πλήρωναν αν λαμβάνονταν υπ’ όψιν μόνο τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων από τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν το 2018 (για τα εισοδήματα του έτους 2017):
1 Τα νοικοκυριά που φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης κι όχι με βάση τα πραγματικά δηλωθέντα εισοδήματά τους ανήλθαν σε 1.929.170, ή στο 30,28% του συνόλου αυτών που υπέβαλαν δήλωση φορολογίας εισοδήματος (6.370.099).
2 Το συνολικό ποσό του επιπλέον φορολογητέου εισοδήματος, το οποίο προσδιορίστηκε με βάση τα τεκμήρια, ανήλθε σε 6,77 δισ. ευρώ. Κατά το ποσό αυτό προσαυξήθηκε, δηλαδή, το τελικό φορολογητέο εισόδημα των 1.929.170 νοικοκυριών, εξαιτίας της εφαρμογής των τεκμηρίων. Δεδομένου ότι το συνολικό δηλωθέν εισόδημα των νοικοκυριών αυτών έφθασε τα 3,74 δισ. ευρώ και το επιπλέον εισόδημα που τους προσδιόρισαν τα τεκμήρια ήταν άλλα 6,77 δισ. ευρώ, προκύπτει το συμπέρασμα ότι τα τεκμήρια προκάλεσαν την προσαύξηση του φορολογητέου εισοδήματος 1.929.170 νοικοκυριών κατά ποσοστό 181,14%!
3 Από το 1.929.170 νοικοκυριά που παγιδεύτηκαν από τα τεκμήρια και αναγκάστηκαν να φορολογηθούν για εισοδήματα σημαντικά υψηλότερα αυτών που δήλωσαν, τα 697.290 αποτελούνται από μισθωτούς φορολογούμενους. Δεδομένου δε ότι το σύνολο των νοικοκυριών με μισθωτούς φορολογούμενους ανήλθε το 2017 σε 2.218.655, προκύπτει το συμπέρασμα ότι το 31,43% του συνόλου των μισθωτών πιάστηκε πέρυσι στην παγίδα των τεκμηρίων. Το συνολικό δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα των μισθωτών οι οποίοι φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια ανήλθε σε 1,76 δισ. ευρώ περίπου. Στο ποσό αυτό οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ πρόσθεσαν άλλο 1,947 δισ. ευρώ, λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένοι μισθωτοί να φορολογηθούν για συνολικό ποσό εισοδήματος 3,713 δισ. ευρώ, το οποίο είναι προσαυξημένο κατά 110,31% σε σχέση με το συνολικό δηλωθέν εισόδημά τους.
4 Στα δίχτυα των τεκμηρίων πιάστηκε σημαντικός αριθμός «εισοδηματιών», δηλαδή φορολογουμένων που δήλωσαν κατά κύριο λόγο εισοδήματα από ακίνητα, τόκους καταθέσεων, μερίσματα και υπεραξία από μεταβίβαση κεφαλαίου. Συνολικά, 394.461 νοικοκυριά με φορολογούμενους «εισοδηματίες», επί συνόλου 955.375 που υπέβαλαν δηλώσεις, αναγκάστηκαν να πληρώσουν σημαντικά υψηλότερους φόρους από αυτούς που αναλογούν στα πραγματικά δηλωθέντα εισοδήματά τους, λόγω του προσδιορισμού των τελικών φορολογητέων εισοδημάτων τους σε επίπεδα υψηλότερα των δηλωθέντων βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης. Δηλαδή περίπου 4 στους 10 «εισοδηματίες» (για την ακρίβεια το 41,29% του συνόλου) έπεσε στην παγίδα των τεκμηρίων, καθώς δήλωσε εισόδημα σημαντικά χαμηλότερο από αυτό που προέκυψε με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Το εισόδημα που δήλωσαν οι 394.461 «εισοδηματίες» ανήλθε μόλις σε 217,67 εκατ. ευρώ, αλλά το εισόδημα για το οποίο τελικά φορολογήθηκαν ήταν 10 φορές μεγαλύτερο, καθώς ανήλθε σε 2,19 δισ. ευρώ! Το τελικό φορολογητέο εισόδημα των συγκεκριμένων φορολογούμενων προσαυξήθηκε κατά 908,65% σε σύγκριση με το δηλωθέν! Είναι προφανές ότι πολλοί από τους φορολογούμενους αυτούς αναγκάστηκαν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος σημαντικά υψηλότερο ακόμη κι από το εισόδημα που δήλωσαν! Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται πολλοί φορολογούμενοι των οποίων το δηλωθέν εισόδημα αποτελείτο από πενιχρά ποσά τόκων και εισπραχθέντων ενοικίων, αλλά το τεκμαρτό, το οποίο προέκυψε κυρίως με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης ήταν μεγαλύτερο από 9.500 ευρώ, με αποτέλεσμα η προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που προέκυψε να φορολογηθεί με την κλίμακα των ελευθέρων επαγγελματιών, δηλαδή με 22% από το πρώτο ευρώ, και το υπέρογκο ποσό φόρου που προέκυψε να προσαυξηθεί περαιτέρω κατά 100% λόγω της επιβολής προκαταβολής φόρου έναντι του επόμενου έτους.
5 Με υπέρογκα ποσά φόρων εξαιτίας της εφαρμογής των τεκμηρίων χρεώθηκαν πέρυσι και 515.509 νοικοκυριά συνταξιούχων. Αντιπροσωπεύουν το 22,85% του συνόλου των 2.255.788 νοικοκυριών που αποτελούνται από συνταξιούχους. Πρόκειται, κατά κύριο λόγο, για περιπτώσεις χαμηλοσυνταξιούχων, οι οποίοι μόνο και μόνο επειδή απλώς διαμένουν σε ιδιόκτητα, ενοικιαζόμενα ή δωρεάν παραχωρηθέντα σπίτια (διαμερίσματα ή μονοκατοικίες) και κατέχουν κι ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο, εμφανίζονται με τεκμαρτά εισοδήματα σημαντικά υψηλότερα των πενιχρών που δηλώνουν. Το συνολικό ποσό του εισοδήματος που δήλωσαν τα 515.509 νοικοκυριά συνταξιούχων ανήλθε σε 1,07 δισ. ευρώ, αλλά το συνολικό ποσό εισοδήματος για το οποίο τελικά φορολογήθηκαν έφθασε τα 2,57 δισ. ευρώ. Η προσαύξηση του φορολογητέου εισοδήματος λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων ανήλθε σε 1,5 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 140,36% επί του συνολικού δηλωθέντος οικογενειακού εισοδήματος.
6 Με -σημαντικά υψηλότερα των δηλωθέντων- εισοδήματα προσδιορισθέντα με βάση τα τεκμήρια φορολογήθηκαν επίσης 206.340 νοικοκυριά στα οποία περιλαμβάνονται μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες που άσκησαν το 2017 ατομικά τις επιχειρηματικές ή επαγγελματικές τους δραστηριότητες. Τα νοικοκυριά αυτά δήλωσαν συνολικά 432,46 εκατ. ευρώ, αλλά, λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, φορολογήθηκαν, τελικά για εισοδήματα συνολικού ύψους 1,35 δισ. ευρώ περίπου, δηλαδή με «καπέλο» άλλα 917,5 εκατ. ευρώ στο συνολικό φορολογητέο τους εισόδημα. Η προσαύξηση του φορολογητέου εισοδήματός τους έφθασε το 212,15%. Το ποσοστό των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των ελευθέρων επαγγελματιών που πιάστηκαν στο δόκανο των τεκμηρίων ανήλθε στο 33,78% του συνόλου (663.830). Δηλαδή περίπου 1 στους 3 αυτοαπασχολούμενους φορολογήθηκε το 2018 με βάση τα τεκμήρια. Σε ορισμένες από τις περιπτώσεις αυτές δηλώθηκε αρνητικό ποσό εισοδήματος, δηλαδή ζημία, η οποία όμως δεν αναγνωρίστηκε, καθώς τα τεκμήρια προσδιόρισαν ουσιαστικά τεκμαρτό καθαρό κέρδος.
7 Περίπου 1 στους 3 αγρότες πιάστηκε επίσης στα δίχτυα των τεκμηρίων. Επί συνόλου 329.497 οι 115.570 (το 35,07%) φορολογήθηκαν για συνολικό ποσό εισοδήματος υψηλότερο κατά 169,22% από αυτό που δήλωσαν. Ειδικότερα, ενώ δήλωσαν συνολικά 255,88 εκατ. ευρώ, φορολογήθηκαν τελικά για εισοδήματα συνολικού ύψους 688,88 εκατ. ευρώ.
