Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Απόφαση η οποία ορίζει ότι τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία δεν αποτελούν εισοδήματα και ως εκ τούτου απαλλάσσονται όχι μόνο από τον φόρο εισοδήματος, αλλά και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, υπέγραψαν πρόσφατα οι υπουργοί Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης, Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου και Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Η κοινή αυτή υπουργική απόφαση, η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 28 Δεκεμβρίου 2018, προβλέπει επίσης ότι τα συγκεκριμένα επιδόματα δεν πρέπει να συνυπολογίζονται στα συνολικά εισοδήματα των δικαιούχων που λαμβάνονται υπόψη στα κριτήρια χορήγησης διαφόρων άλλων παροχών κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.
Τετραετής καθυστέρηση
Η απόφαση των τριών υπουργών αποκαθιστά τη δικαιοσύνη όσον αφορά τη φορολογική αντιμετώπιση των επιδομάτων που λαμβάνουν από τους δήμους χιλιάδες ΑμεΑ. Ωστόσο, η αποκατάσταση έρχεται με καθυστέρηση τεσσάρων ετών, στη διάρκεια των οποίων τόσο το υπουργείο Οικονομικών όσο και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θεωρούσαν τα προνοιακά επιδόματα που λαμβάνουν κάθε μήνα από τους δήμους χιλιάδες ανάπηροι φορολογούμενοι ως «εισοδήματα απαλλασσόμενα μεν από τον φόρο εισοδήματος, αλλά υπαγόμενα σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης» και τα συνυπολόγιζαν στα ετήσια εισοδήματά τους τα οποία λαμβάνονται υπόψη για τη χορήγηση κοινωνικών και άλλων προνοιακών παροχών.
Συγκεκριμένα, όπως ήδη έχει επισημάνει η «Ν», χιλιάδες άτομα με αναπηρία κάτω του 80% καθώς και άτομα με αναπηρία 80% και άνω που δεν είναι τυφλά ή δεν είναι κινητικά ανάπηρα πλήρωσαν κατά τα έτη 2016, 2017 και 2018 ειδική εισφορά αλληλεγγύης για τα προνοιακά επιδόματα που είχαν λάβει. Ο λόγος ήταν ότι στα ηλεκτρονικά έντυπα Ε1 των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος τα οποία αναρτήθηκαν το 2016, το 2017 και το 2018 στους λογαριασμούς που έχουν στο σύστημα ΤΑXISnet τα συγκεκριμένα άτομα, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων και μετέπειτα της ΑΑΔΕ – έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Οικονομικών- προσυμπλήρωσαν τους κωδικούς 619-620 του πίνακα 6 με τα ποσά των προνοιακών επιδομάτων που χορηγήθηκαν στα άτομα αυτά κατά τη διάρκεια των ετών 2015, 2016 και 2017 αντίστοιχα. Στους κωδικούς αυτούς όμως αναγράφονται μόνο ποσά εισοδημάτων απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματος ή φορολογούμενα με ειδικό τρόπο, τα οποία επιβαρύνονται με ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Έτσι, χιλιάδες δικαιούχοι των επιδομάτων ανάπηροι φορολογούμενοι εμφανίστηκαν για τα έτη 2015, 2016 και 2017 με τεχνητά «φουσκωμένα» ετήσια εισοδήματα, τα οποία ξεπέρασαν το όριο των 12.000 ευρώ, πάνω από το οποίο επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης, καθώς και τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση διαφόρων άλλων κοινωνικών και προνοιακών παροχών. Το αποτέλεσμα ήταν οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι να υποστούν διπλή ζημιά, καθώς πλήρωσαν άδικα ειδική εισφορά αλληλεγγύης και ταυτόχρονα έχασαν δικαιώματα για την είσπραξη άλλων σημαντικών γι’ αυτούς επιδομάτων.
Η απόφαση αυτή της Φορολογικής Διοίκησης και του υπουργείου Οικονομικών προκάλεσε, ήδη από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής της, τις έντονες διαμαρτυρίες χιλιάδων αναπήρων, καθώς κατήργησε, χωρίς καμία νομοθετική παρέμβαση, ένα καθεστώς που ίσχυε για πολλά έτη μέχρι και το 2014 και προέβλεπε το ακριβώς αντίθετο ότι, δηλαδή, τα συγκεκριμένα επιδόματα «δεν φέρουν τα απαραίτητα γενικά εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, δίδονται ως κοινωνική παροχή για την αντιμετώπιση και κάλυψη συγκεκριμένων ειδικών δαπανών στις οποίες υποβάλλονται ευπαθείς ομάδες φορολογουμένων, δίδονται χωρίς αντάλλαγμα παροχής εργασίας, χωρίς να αποτελούν καρπό περιουσιακών στοιχείων, και συνεπώς δεν τίθεται θέμα επιβολής εισφοράς αλληλεγγύης».
Τα εισοδήματα του 2018
Μάλιστα, η ίδια απόφαση θα εφαρμοστεί και φέτος για το έτος 2018: οι οδηγίες που έχει ήδη κοινοποιήσει η ΑΑΔΕ προς τις αρμόδιες υπηρεσίες της προβλέπουν ότι, κατά την ηλεκτρονική υποβολή και εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2018, τα συγκεκριμένα επιδόματα θα θεωρούνται ως εισοδήματα απαλλασσόμενα από τον φόρο, αλλά υπαγόμενα σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Ουσιαστικά, η κοινή υπουργική απόφαση με την οποία προβλέπεται ότι τα προνοιακά επιδόματα των αναπήρων δεν είναι εισοδήματα, δεν υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης και δεν συνυπολογίζονται στα εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση άλλων κοινωνικών και προνοιακών παροχών δεν θα εξαλείψει το πρόβλημα από τις φετινές φορολογικές δηλώσεις, αλλά από τις δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2020, καθώς θα ισχύσει από το φορολογικό έτος 2019 και μετά.
Την αδικία σε βάρος χιλιάδων αναπήρων την οποία έχει προκαλέσει ο χαρακτηρισμός των προνοιακών επιδομάτων τους ως εισοδημάτων έχει επισημάνει η «Ν» με πρόσφατο και με παλαιότερα δημοσιεύματα. Πριν από έναν χρόνο περίπου, στις 20 Μαρτίου 2018, ο Συνήγορος του Πολίτη είχε αποστείλει επιστολή προς την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και την ΑΑΔΕ, με την οποία τις καλούσε να εξαλείψουν την αδικία, επισημαίνοντας μάλιστα ότι η θέση της Φορολογικής Διοίκησης στο ζήτημα της φορολογικής αντιμετώπισης των προνοιακών επιδομάτων των ΑμεΑ έχει μεταστραφεί χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάποια νομοθετική αλλαγή στον τρόπο, στους λόγους, στο σκεπτικό ή τις προϋποθέσεις χορήγησης των προνοιακών επιδομάτων.
