Η ανάπτυξη ενός δεύτερου ρωσικού αγωγού αερίου «Turkish Stream» απασχολεί έντονα τη Βουλγαρία από όπου ενδέχεται να διέλθει. Η Ευρώπη ανησυχεί ωστόσο για τον αναβαθμισμένο ενεργειακό ρόλο που διεκδικεί το Κρεμλίνο.
Η Βουλγαρία εξετάζει τη συμμετοχή της στο πιθανό νέο ενεργειακό πρότζεκτ της Ρωσίας, το TurkStream 2. Σύμφωνα με το βουλγαρικό υπ. Ενέργειας, η χώρα είναι έτοιμη να επενδύσει 1,4 δισ. ευρώ στον αγωγό εάν διέλθει από το έδαφός της. Ωστόσο τα σχέδια αυτά εξαρτώνται συγχρόνως από σχετική άδεια της Κομισιόν που απαιτείται για κάτι τέτοιο. Ειδικοί εκτιμούν ότι είναι αμφίβολο ωστόσο κατά πόσο τα οικονομικά οφέλη από ένα τέτοιο έργο θα είναι μεγάλα. Πολλοί εκτιμούν ότι με τον τρόπο αυτό ότι η βουλγαρική κυβέρνηση χρησιμοποιεί τον TurkStream για να κάνει «λόμπινγκ» υπέρ ρωσικών συμφερόντων.
Ο αρχικός αγωγός ΤurkStream μήκους 910 χλμ. διέρχεται από τη Μαύρη Θάλασσα και ενώνει τη Ρωσία με την Τουρκία. Το πρότζεκτ αυτό αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους μαζί με τον αγωγό Power of Siberia που ενώνει τη Ρωσία με την Κίνα και τον Nord Stream 2 που ενώνει τη Ρωσία με τη Γερμανία. Η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πελάτης της ρωσικής Gazprom μετά τη Γερμανία. Ο δευτερος αγωγός TurkStream 2 έχει ως στόχο να φτάσει στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, είτε μέσω Ελλάδας και Ιταλίας είτε μέσω Βουλγαρίας, Σερβίας, Ουγγαρίας και Αυστρίας. Τον Φεβρουάριο ο γενικός διευθυντής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς έχοντας το θέμα του TurkStream 2 στην κορυφή της ατζέντας. Και ο αρχηγός της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε όμως πρόσφατα ότι και η Ελλάδα εξετάζει τη διέλευση ενός νέου αγωγού από την επικράτειά της.
Η Ευρώπη εξαρτάται από τις εισαγωγές φυσικού αερίου
Σήμερα η Ε.Ε. εισάγει το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που χρειάζεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το πρώτο εξάμηνο του 2018 εισήγαγε φυσικό αέριο πρώτα από τη Ρωσία και έπειτα από τη Νορβηγία και την Αλγερία. Μέχρι πριν από την ουκρανική κρίση το ρωσικό φυσικό αέριο έφτανε στην Ε.Ε. εξ ολοκλήρου μέσω Ουκρανίας. Με τον NordStream και τον TurkStream η Ρωσία θέλει να αποφύγει στο μέλλον τη χρήση της ουκρανικής οδού κάτι από το οποίο η Ουκρανία αναμένεται να έχει σημαντικές οικονομικές απώλειες. Στη Ρωσία επίσης το 67% των δημοσίων εσόδων προέρχονται από τις εξαγωγές ενεργειακών πόρων. Οι εξαγωγές υδρογονανθράκων είναι ταυτόχρονα βασικό εργαλείο πολιτικής στα χέρια του Κρεμλίνου. Εταιρείες όπως η Gazprom λειτουργούν υπό την εποπτεία του Κρεμλίνου. Και σε χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Σερβία ή η Τουρκία τοπικές ελίτ έλκονται από τη Ρωσία. Άλλωστε τόσο οι οπαδοί του NordStream στη Γερμανία όσο και η ουγγρική κυβέρνηση Όρμπαν έχουν κατηγορηθεί ότι διευκολύνουν τα γεωπολιτικά παιχνίδια της Ρωσίας.
Η Βουλγαρία από την πλευρά της εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο ενώ λίγο πριν την ένταξη της χώρας στην ΕΕ το 2007, ο Βλαντιμίρ Σίτσχοφ, Ρώσος πρέσβης στις Βρυξέλλες, είχε αποκαλέσει τότε τη Βουλγαρία «δούρειο ίππο εντός της ΕΕ». Το 2014 η κυβέρνηση Μπορίσοφ ανέστειλε τα σχέδια για τον SouthStream, τον «πρόγονο» του αγωγού TurkStream, μετά από έντονη πίεση των ευρωπαϊκών θεσμών, διότι το σχέδιο αυτό δεν πληρούσε τους όρους που θέτει η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ωστόσο το ρωσικό λόμπι στη βουλγαρική πολιτική παραμένει ισχυρό, δεδομένου ότι και δύο αντιπολιτευόμενα κόμματα το υποστηρίζουν ανοιχτά. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας, η Βουλγαρία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη διαφθορά στον δημόσιο τομέα στην Ε.Ε.
Η πολυπεπίπεδη σχέση Βουλγαρίας-Ρωσίας
Οι σχέσεις των κυβερνώντων σε Ρωσία και Βουλγαρία διέπονται εν τέλει κατά βάση από πραγματισμό. Ο βουλγαρικός λαός από την πλευρά του φαίνεται πάντως να συνεχίζει να τρέφει συμπάθεια για τη Ρωσία, παρά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Η Ρωσία άλλωστε απελευθέρωσε τη Βουλγαρία από τον οθωμανικό ζυγό το 1878.
Ωστόσο πέρα από τα οικονομικά οφέλη και τους ιστορικούς δεσμούς των δύο χωρών, δύο θέματα παραμένουν αγκάθια στις μεταξύ τους σχέσεις και ενδέχεται να περιπλέξουν τις συνομιλίες για τον TurkStream 2: πρώτον, ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος GERB ανέφερε πρόσφατα ότι οι επικείμενες ευρωεκλογές στη Βουλγαρία θα μπορούσαν να αποτελέσουν πεδίο ρωσικής παρέμβασης. Δεύτερον, η υπόθεση της δηλητηρίασης του Βουλγάρου εμπόρου όπλων Γκέμπρεφ το 2015, η οποία έχει συνδεθεί με την περίφημη υπόθεση Σκριπάλ, δεδομένου ότι υπάρχουν υπόνοιες ότι τόσο ο Γκέμπρεφ όσο και ο Σκριπάλ ήταν στόχοι των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών.
