Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Κόντρα στα ζοφερά επιδημιολογικά δεδομένα, τα επίμονα και σοβαρότατα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, την ενεργειακή κρίση και το κύμα ακρίβειας οι αγορές μετοχών και κρυπτονομισμάτων κινούνται κοντά σε επίπεδα – ρεκόρ, οι τιμές των ακινήτων επιδίδονται σε ράλι και η όρεξη για ομόλογα υψηλού κινδύνου, γνωστάς και ως «σκουπίδια» έχει ανοίξει για τα καλά. Το σκηνικό αυτό έχει αρχίσει να ανησυχεί έντονα τους ειδικούς. Η ΕΚΤ χτυπάει καμπανάκι για «υπερβολική, αλόγιστη ευφορία» και βλέπει διόρθωση στις τιμές κατοικιών, ο Άλαν Γκρίνσπαν κάνει λόγο για φούσκα και o επικεφαλής της Goldman Sachs αναμένει αναταράξεις, αφού όπως σχολιάζει η απληστία είναι και πάλι ισχυρότερη από τον φόβο.
Ο όρος «αλόγιστη ευφορία» που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ έρχεται να ξυπνήσει μνήμες από το 2008, αν και βεβαίως αρκετά έχουν αλλάξει από τότε. «Ανησυχούμε ιδιαίτερα για την υπερβολή στις αγορές ενεργητικού και κατοικιών και για τα υψηλότερα επίπεδα χρέους για ιδιωτικό και δημόσιο τομέα που κληροδότησε η πανδημία» προειδοποιεί η ΕΚΤ στην έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. «Η αγορά κατοικιών είναι σήμερα πιο ευάλωτη σε μία διόρθωση» σημειώνει η κεντρική τράπεζα, ενώ εκφράζει ανησυχία και για τις εξελίξεις σε κρυπτονομίσματα και junk bonds. Διαμηνύει δε σε επενδυτικά funds, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά ταμεία πως εάν δεν προσέξουν μπορεί να έρθουν αντιμέτωπα με «μεγάλες ζημιές». Αν και αναγνωρίζει ότι η διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα είναι ένας παράγοντας που διευκολύνει την αποπληρωμή των αυξημένων χρεών, ουσιαστικά χτυπάει το καμπανάκι για να μπει ένα «φρένο» στην όρεξη των επενδυτών για ρίσκο.
Η επισήμανση αυτή αντηχεί ουσιαστικά το πρόσφατο μήνυμα του πρώην επικεφαλής της Fed, Άλαν Γκρίνσπαν, που μίλησε για ανησυχητικές ομοιότητες με τη φούσκα του dot.com στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά και τις σημερινές δηλώσεις του επικεφαλής της Goldman Sachs. Σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Bloomberg σημείωσε ότι οι αγορές μετοχών ίσως συναντήσουν μποροστά τους «δύσκολους καιρούς», καθώς η παγκόσμια οικονομία παλεύει ακόμη με τις επιπτώσεις της πανδημίας. Και αυτό, όπως είπε, φαίνεται να μην το έχουν συνειδητοποιήσει οι επενδυτές, που λειτουργούν με «οδηγό» την απληστεία.
«Όταν κοιτάζω πίσω στην 40ετη καριέρα μου βλέπω ότι υπήρχαν περίοδο κατά τις οποίες η απληστία ήταν πολύ ισχυρότερη του φόβου. Είμαστε σε μία τέτοια φάση και σήμερα» είπε. «Η εμπειρία μου μου δείχνει ότι οι περίοδοι αυτές δεν κρατούν πολύ. Κάτι θα έρθει για να επαναφέρει την ισορροπία» συμπλήρωσε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι βλέπει σύντομα μία δίορθωση στις αγορές.
«Είναι πολύ πιθανό τα επιτόκια να αρχίσουν να ανεβαίνουν. Και όταν αυτό συμβεί, θα περιοριστεί η υπερβολική ευφορία σε ορισμένες αγορές» εξήγησε, ενώ κάλεσε τους επενδυτές, αλλά και τους αρμόδιους για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής να έχουν σταθερά στον νου τους και τον παράγοντα της κλιματικής κρίσης. «Χρειαζόμαστε δραστικές αλλαγές για να προχωρήσουμε στην απανθρακοποίηση» είπε, ενώ υπογράμμισε ότι η μετάβαση αυτή είναι μία διαδικασία που θα πάρει πολύ χρόνο.
