Ο πολυβραβευμένος φωτογράφος Στράτος Καλαφάτης, ύστερα από πέντε χρόνια φωτογραφικής περιήγησης και γνωριμίας με το Άγιον Όρος, αποκαλύπτει τον αθέατο κόσμο της Αθωνικής Πολιτείας, στην έκθεση «Άθως, τα χρώματα της πίστης», η οποία παρουσιάζεται στη Ρώμη της Ιταλίας, στον εκθεσιακό χώρο της Ακαδημίας της Ρουμανίας.
Σε επιμέλεια της Αφροδίτης Οικονομίδου, η έκθεση θα εγκαινιαστεί παρουσία του Στράτου Καλαφάτη, την Παρασκευή 6 Μαΐου, στις 6 το απόγευμα, και θα διαρκέσει έως τις 22 Μαΐου, με ελεύθερη είσοδο.
Ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη στον κόσμο
Το Άγιον Όρος ήταν και είναι ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη στον κόσμο. Ο Στράτος Καλαφάτης υπέκυψε στην ακαταμάχητη γοητεία του και προσπάθησε να συλλάβει την εικόνα της μοναστικής ζωής από μια νέα προοπτική. Ξεκινώντας τη φωτογραφική του εργασία το 2008 και ολοκληρώνοντάς την το 2013, δημιούργησε έναν μεγάλο αριθμό φωτογραφιών, από τις οποίες επέλεξε 120 για τη συγκεκριμένη έκθεση. Χρειάστηκαν συνολικά 25 επισκέψεις και 200 ημέρες και νύχτες φωτογράφισης, για να παρουσιάσει μια σύγχρονη εκδοχή για το τοπίο και τους ανθρώπους αυτού του ιδιαίτερου χώρου.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Είναι δύσκολο να φωτογραφίσει κανείς το Άγιον Όρος, όχι τόσο επειδή αντιστέκεται στον κοσμικό χαρακτήρα της φωτογραφίας, αλλά, κυρίως, γιατί απαιτείται χρόνος, για να αποκαλυφθεί. Για περισσότερα από 1.000 χρόνια, είναι κρυμμένο πίσω από τη σημειολογία των εικόνων, την τρυφερότητα της παράδοσης και τα θαύματα της πίστης. Ένας τόπος, όπου η σιωπή και το μυστήριο εξισορροπούν το παρελθόν και το παρόν, την παράδοση και την ελευθερία, τη δύναμη και την αδυναμία, το σκοτάδι και το φως. Δεν είναι εύκολο να ξεπεράσει κάποιος τη βαριά ιστορία του, τη βαθειά θρησκευτικότητα και να δημιουργήσει εικόνες, οι οποίες, από τη μια, θα σέβονται τον τόπο και, από την άλλη, τη δημιουργική αυτονομία του φωτογράφου».
Ανάμεσα στον εσωτερικό πλούτο και την ασκητική φτώχια
Οι εικόνες του Στράτου Καλαφάτη μάς μεταφέρουν τη γοητεία του Αγίου Όρους, τεκμηριώνουν τη μοναστική πολιτεία με μεγάλη ευαισθησία και καλλιτεχνική μαεστρία, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα την ουσία του, μέσα από ένα βλέμμα περισσότερο βιωματικό, παρά αισθητικό. Αποδίδουν τη χιλιόχρονη παράδοση, την ιστορία, την πνευματικότητα, αλλά και την άγρια ομορφιά του παρθένου τοπίου, με φόρμες απολύτως σύγχρονες, με την ευαισθησία του καιρού μας, με μια γραφή λάμπουσα και υποβλητική μαζί.
Στοιχεία που συνδυάζονται απόλυτα, για να σχηματίσουν ένα ασυνήθιστο και ιδιοσυγκρασιακό ύφος, που αποβλέπει σε έναν μόνο στόχο: να αποφύγει την απλή ντοκουμενταρίστικη αληθοφάνεια. Το ενδιαφέρον του φωτογράφου επικεντρώνεται σε βάθος στο συναίσθημα, στη λανθάνουσα ουσία, στα πρόσωπα, στις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, στο αργό πέρασμα του χρόνου, στην αντίθεση ανάμεσα στον εσωτερικό πλούτο και την ασκητική φτώχια.
«Από έλξη, βαθιά πίστη, ανάγκη, περιέργεια ή απελπισία…»
«Στο Άγιον Όρος δεν γεννιούνται άνθρωποι. Πηγαίνουν εκεί από έλξη, βαθιά πίστη, ανάγκη, περιέργεια ή απελπισία…». Αυτή η φράση του Στράτου Καλαφάτη υπενθυμίζει την πιο εντυπωσιακή ιδιαιτερότητα του Αγίου Όρους: το περίφημο Άβατον. Το τυπικό της αγιορίτικης ζωής που αφήνει το ανεξίτηλο στίγμα του στους εσωτερικούς κόσμους, που ο φωτογράφος επιλέγει να μας διηγηθεί, και στις προσωπογραφίες των πρωταγωνιστών τους. Σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο κόσμο, οι ιστορίες του Καλαφάτη χρησιμοποιούν μια χρωματική παλέτα, που διαθέτει πολύ περισσότερες αποχρώσεις από το αυστηρά μονόχρωμο μαύρο του ράσου.
Με απόλυτο σεβασμό
Προλογίζοντας τον κατάλογο της έκθεσης (εκδόσεις Άγρα, 216 σελίδες), ο Νίκος Ξυδάκης σημειώνει: «Αυτό, που χαρακτηρίζει τη δουλειά του Καλαφάτη, είναι ότι δεν λειτούργησε σαν τουρίστας που ψάχνει συγκινήσεις, ούτε καν σαν παρεμβατικός φωτογράφος. Μάλλον, λειτούργησε σαν ανώνυμος ζωγράφος, σαν αγιογράφος που ζωγραφίζει ιστορίες αμαρτωλών και αγίων πάνω σε αρχαία ανθίβολα. Κινήθηκε με απόλυτο σεβασμό προς τους ανθρώπους και τον τόπο, γνώρισε τους προσωπογραφούμενους, τους μίλησε, φιλοξενήθηκε στα κελιά τους, δέχθηκε την ευλογία και το φίλεμά τους». Και, στο τέλος, κέρδισε την εμπιστοσύνη τους και την άδεια να τους απαθανατίσει με τη φωτογραφική μηχανή.
Διοργανωτές
Η έκθεση «Άθως, τα χρώματα της πίστης» παρουσιάζεται από την Πρεσβεία της Ελλάδας και το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού Ιταλίας, στο πλαίσιο της διαρκούς, ουσιαστικής, εποικοδομητικής και αποτελεσματικής συνεργασίας τους, με την υποστήριξη του Δήμου Καβάλας και του Δήμου Θεσσαλονίκης, και είναι παραγωγή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (MIET). Τελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ιταλία και του δήμου Ρώμης.
Πληροφορίες
Accademia di Romania in Roma: Piazza José de San Martin 1 – Roma. Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη – Πέμπτη: 14.30 – 19.00, Παρασκευή – Κυριακή: 11.00 – 19.00, Δευτέρα: κλειστά.
