Η ζωγραφική και η γλυπτική συναντούν τη λογοτεχνία και, συγκεκριμένα, τον «Ερωτόκριτο», στην έκθεση «“μόνον εσέ, Ρωτόκριτε”: ένας εικαστικός διάλογος με το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου», η οποία περιλαμβάνει νέα πρωτότυπα, αλλά και κάποια παλαιότερα με σχετική θεματική, ζωγραφικά και γλυπτά έργα σημαντικών και νεώτερων καλλιτεχνών.
Την έκθεση διοργανώνει το Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης / Τομέας Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών και θα παρουσιαστεί στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, στη Θεσσαλονίκη, όπου και θα εγκαινιαστεί σήμερα, Τετάρτη 29 Απριλίου, στις 7.30 το απόγευμα, και θα διαρκέσει έως τις 15 Ιουνίου. Στη συνέχεια, με την υποστήριξη των δήμων Σητείας και Ηρακλείου, θα μεταφερθεί στην Κρήτη, φιλοξενούμενη, αρχικά, στη γενέτειρα του Βιτσέντζου Κορνάρου, τη Σητεία, και, κατόπιν, στο Ηράκλειο, ενώ, αργότερα, θα μεταφερθεί στο Ρέθυμνο, τα Χανιά και την Αθήνα.
Η σκέψη μιας συνεργασίας με την ιστορικό τέχνης, Ίριδα Κρητικού, που θα είχε ως αντικείμενο μια εικαστική έκθεση, με θέμα τον «Ερωτόκριτο», γεννήθηκε και εξελίχθηκε με πρωτοβουλία του Τομέα Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας ΑΠΘ και αφορμή τη διδασκαλία του εμβληματικού αυτού κειμένου της κρητικής λογοτεχνίας.
Υπό την επίβλεψη της διευθύντριας του Τομέα Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών, Μαίρης Μικέ, η επίκουρη Καθηγήτρια Τασούλα Μαρκομιχελάκη και η Ίρις Κρητικού συνεργάστηκαν, προκειμένου να προχωρήσουν στη σύσταση ενός αυτοτελούς οργανικού πεδίου, όπου η φιλολογική και η ιστορική έρευνα πλαισιώθηκε από τη δημιουργία εικαστικών έργων.
Στον εικαστικό διάλογο για τον «Ερωτόκριτο», που θα παρουσιαστεί στο Τελλόγλειο Ίδρυμα, πραγματοποιείται, επίσης, παράλληλη έκθεση, με τίτλο «20+1 εικαστικές προσεγγίσεις στον Ερωτόκριτο», με έργα φοιτητών του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του εργαστηρίου Χαρακτικής του ΑΠΘ, υπό τον συντονισμό και την επιμέλεια του Καθηγητή χαρακτικής, Μανόλη Γιανναδάκη.
Ακόμα, στο πλαίσιο της έκθεσης, θα διεξαχθεί ένα Διεθνές Συνέδριο για τον «Ερωτόκριτο», στις 28 και 29 Μαΐου, στη Θεσσαλονίκη, διοργανωμένο από τον Τομέα Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών του ΑΠΘ. Με αφορμή την έκθεση, εκδόθηκε, από την «Έλιξ», κατάλογος με τα κείμενα των συντελεστών και τα έργα των συμμετεχόντων καλλιτεχνών.
Ένας καταδικασμένος έρωτας
Γραμμένος στην Κρήτη, την εποχή της Βενετοκρατίας, ο «Ερωτόκριτος» είναι ένα έμμετρο μυθιστόρημα, μια «μυθιστορία». Χρονολογείται στις αρχές του 17ου αιώνα και, μέχρι το 1713, που τυπώθηκε για πρώτη φορά, κυκλοφορούσε σε χειρόγραφα. Έχει έκταση περίπου 10.000 στίχους και είναι γραμμένος στο δημοφιλές ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο δίστιχο της νεοελληνικής παράδοσης.
Ο ποιητής του ήταν ένας μορφωμένος άνθρωπος, με γνώσεις, μεταξύ άλλων, ρητορικής και ποιητικής. Πήρε την υπόθεση από μια ιταλική διασκευή μιας γαλλικής ιπποτικής μυθιστορίας του 15ου αιώνα και τη μεταμόρφωσε σε ένα θερμό ποιητικό δημιούργημα με δραματικές και συγκινητικές σκηνές. Η δράση τοποθετείται στην Αθήνα και αφηγείται την άδολη αγάπη της Αρετούσας, κόρης του βασιλιά, με τον Ρωτόκριτο, γιο ενός συμβούλου του σκληρού πατέρα της, ο οποίος τη φυλακίζει, επειδή αρνείται να παντρευτεί ένα βασιλόπουλο του Βυζαντίου.
Με την ίδια λαχτάρα
Ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου, που ζωγραφίζει, όπως σημειώνει ο Σεφέρης «και τις ρίζες και το λουλούδι μαζί» των μικρών πραγμάτων του τόπου, σέρνει τις μνήμες και τα αρώματα της Κρήτης ολόκληρης. Και δεν είναι τυχαίο που αγαπήθηκε τόσο από τους ζωγράφους της γενιάς του ’30, υπέρμαχους της ελληνικής πρωτογένειας στην τέχνη. Ο Θεόφιλος, ο Μποστ και ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Νίκος Εγγονόπουλος ζωγράφισαν την ένδοξη αγάπη του Ερωτόκριτου, εμφυσώντας της μια καινούρια νεότητα.
Τώρα, με την ίδια λαχτάρα, καταπιάστηκαν μαζί του οι 50 σημαντικοί, αλλά και νεότεροι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, εξερευνώντας την αιώνια αγάπη και τους φραγμούς, αλλά και τον τρόπο, με τον οποίο ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα, προσμένοντας ο ένας τον άλλον, επιχειρούν να ανακαλύψουν τον εαυτό τους. Ζωγραφίζοντας τη χλωρή κρητική φύση και το αμάθητο άγουρο που, με τρόπο ανιδιοτελή, ανακαλύπτει τον έρωτα και την οδύνη, την ορμητική γενναιότητα της τροπαιούχου νεότητας που, συγκρουόμενη με τη φρόνηση, θριαμβεύει.
Οι καλλιτέχνες
Στις εκθέσεις συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: «μόνον εσέ Ρωτόκριτε»: Σπύρος Αγγελόπουλος, Ελένη Αγγέλου, Χριστίνα Ακτίδη, Στέλιος Αλεξάκης, Δημήτρης Ανδρεαδάκης, Γιώργος Αυγέρος, Χρύσα Βέργη, Αλέξης Βερούκας, Μαριλίτσα Βλαχάκη, Μάριος Βουτσινάς, Μαίρη Γαλάνη – Κρητικού, Ανδρέας Γεωργιάδης, Σάββας Γεωργιάδης, Μανόλης Γιανναδάκης, Μαρία Γιαννακάκη, Λεωνίδας Γιαννακόπουλος, Γεωργία Δαμοπούλου, Σοφία Δατσέρη, Γιάννης Δέδες, Μάρκος Καμπάνης, Μηνάς Καμπιτάκης, Βούλα Καραμπατζάκη, Δημήτρης Κατσιγιάννης, Γιώργος Κόρδης, Εύα Κουτσούκου, Κώστας Λάβδας, Βασίλης Λιαούρης, Μιχάλης Μαδένης, Θανάσης Μακρής, Αλεξία Μαρούλη, Κωνσταντίνος Μάσσος, Τίμος Μπατινάκης, Γιάννης Μπεκιάρης, Χαρίτων Μπεκιάρης, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Χρήστος Παλλαντζάς, Μαρία Παπαδημητρίου, Στέλιος Πετρουλάκης, Δημήτρης Πολυχρονιάδης, Γιώργος Ρόρρης, Γιώργος Σαλταφέρος, Σταμάτης Σκλήρης, Δημήτρης Σκουρογιάννης, Πηγή Σπυράτου, Αντώνης Στάβερης, Γιώργος Ταξίδης, Αντώνης Τσακίρης, Αντώνης Χουδαλάκης.
«20+1 εικαστικές προσεγγίσεις στον Ερωτόκριτο»: Ζωή Αντωνιάδη, Μιχάλης Βαφόπουλος, Μπόρις Γεωργιτσέλη, Έλενα Ζέππου, Κυριάκος Θεοχάρους, Δώρα Κουρτέσα, Μάριον Ιγγλέση, Σωτηρία Καλλία, Θανάσης Καφετζής, Δέσποινα Ματζάρη, Δημοσθένης Μπογιατζής, Ανθούλα Μπουρνά, Ελένη Νικολακοπούλου, Ιωάννα Παπαδημητρίου, Ισιδώρα Παπαδούλη, Πόλυ Σχοινά, Ιωάννα Ταιγανίδου, Αυγή Τόπακα, Κατερίνα Τσίτσελα, Ελένη Χατζηνεοφύτου.
Πληροφορίες
Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ: Αγίου Δημητρίου 159 Α- Θεσσαλονίκη. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: 9.00 – 14.00, Τετάρτη: 9.00 – 14.00 και 17.00 – 21.00, Σάββατο και Κυριακή: 10.00 – 18.00.
naftemporiki.gr
