Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Κατά 10,97% αυξήθηκε ο αριθμός των συναλλαγών στην ελληνική αγορά tax free shopping (αγορές με επιστροφή ΦΠΑ) το 2016, ενώ η πτώση των πωλήσεων, που κυμάνθηκε σε διψήφιο ποσοστό στο μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς -ως αποτέλεσμα των περιορισμένων δαπανών των ξένων καταναλωτών που επισκέφθηκαν τη χώρα μας (πτώση 13,4% στη μέση απόδειξη) αλλά και της απότομης πτώσης του μεριδίου των Κινέζων-, περιορίστηκε κάτω από 4% καλλιεργώντας προσδοκίες στους επιχειρηματίες του λιανεμπορίου για καλύτερες επιδόσεις το 2017.
Σε καταλύτη αναδείχθηκε η μείωση του ελάχιστου ορίου συναλλαγών για αγορές tax free από 120 σε 50 ευρώ από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων τον περασμένο Οκτώβριο.
Έτσι, αν και οι Κινέζοι αποτέλεσαν «βαρίδι» για την αγορά, αναδείχθηκαν νέες δυνάμεις όπως π.χ. οι Αμερικανοί, ενώ αυξήθηκαν οι συναλλαγές από μια σειρά εθνικότητες, μεταξύ των οποίων Αυστραλοί, Ελβετοί, ακόμη και Ρώσοι – τάσεις που προοιωνίζονται επαναφορά της αγοράς σε ανοδική τροχιά το 2017.
Υπενθυμίζεται εξάλλου ότι του 2016 προηγήθηκε άνοδος 19,4% το 2015, ενώ κατά τη διετία 2015/2014 οι πωλήσεις αγαθών σε ταξιδιώτες που επισκέφθηκαν την Ελλάδα από χώρες εκτός Ε.Ε. αυξήθηκαν σωρευτικά κατά 37,4%.
Οι επιδόσεις
Μια ένδειξη της αλλαγής τάσης που παρατηρήθηκε στην αγορά tax free shopping το τελευταίο τετράμηνο του 2016 και ειδικότερα από τον Οκτώβριο, με τη μείωση του κατώτατου ορίου συναλλαγών κατά σχεδόν 60%, ήταν η αύξηση του αριθμού των συναλλαγών.
Στο κλείσιμο της χρονιάς η απόδοση ήταν εμφανής καθώς σημειώθηκε αύξηση σχεδόν 11% συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Global Blue, εταιρείας με ηγετική θέση στην αγορά tax free shopping, σε πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η περιοχή της Δωδεκανήσου όπου σημειώθηκε αύξηση των συναλλαγών κατά 127,55%.
Πολύ καλή επίδοση σημείωσε και η Κρήτη με αύξηση συναλλαγών κατά 41,88%, η Μακεδονία με αύξηση 32,17% και η Μύκονος με 26,93%.
Σχεδόν στα επίπεδα της προηγούμενης χρονιάς διατηρήθηκαν οι συναλλαγές στην πρωτεύουσα και ευρύτερα στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας (κλείνοντας με οριακή μείωση 2,17%).
Πτώση συναλλαγών, αν και περιορισμένη, στο 4,09%, σημειώθηκε στη Σαντορίνη, παραδοσιακό προορισμό Κινέζων τουριστών, ενώ αντίθετα σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα οι συναλλαγές αυξήθηκαν πάνω από 60%.
Η επιβράδυνση των πωλήσεων tax free στα καταστήματα της πρωτεύουσας, παρά τη βελτίωση του κλίματος προς το τέλος της χρονιάς, είχε αντίκτυπο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Έτσι, σε επίπεδο αξίας η αγορά περιόρισε τις απώλειές της και το 2016 έκλεισε με πτώση πωλήσεων 3,93% συγκριτικά με το 2015.
Η μέση δαπάνη
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το 2016 υποχώρησε η μέση δαπάνη ανά συναλλαγή σχεδόν κατά 100 ευρώ. Διαμορφώθηκε σε 579 ευρώ από 669 ευρώ έναν χρόνο πριν.
Αυτή η εξέλιξη αποδίδεται κυρίως στη μείωση των δαπανών των Κινέζων στα 843 ευρώ από 944 ευρώ αντίστοιχα, καθώς οι Αμερικανοί -που θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αποδείχθηκαν πιο γαλαντόμοι από τις υπόλοιπες εθνικότητες- το 2016 δαπάνησαν κατά μέσον όρο ανά συναλλαγή 947 ευρώ από 965 ευρώ έναν χρόνο πριν.
Στην επόμενη θέση της κατάταξης οι Ελβετοί, που δαπάνησαν 643 ευρώ ανά συναλλαγή από 654 ευρώ την προηγούμενη χρονιά, ενώ στα 606 ευρώ ανήλθε η μέση δαπάνη ανά συναλλαγή των Αυστραλών από 596 ευρώ έναν χρόνο πριν.
Στην περίπτωση των Ρώσων αυξήθηκε οριακά η μέση δαπάνη σε 491 ευρώ από 488 ευρώ την προηγούμενη χρονιά, ενώ οι Αλβανοί έφθασαν τα 476 ευρώ από 491 ευρώ αντίστοιχα.
Παρόμοιο ήταν το budget των Αιγύπτιων με 458 ευρώ κατά μέσον όρο ανά συναλλαγή από 455 ευρώ, ενώ κάτω από τα 300 ευρώ είναι η μέση δαπάνη ανά συναλλαγή για τους προερχόμενους από τη FYROM (279 ευρώ από 306 ευρώ το 2015), καθώς και για τους Σέρβους (279 ευρώ από 294 ευρώ αντίστοιχα) και τους Ισραηλινούς (277 ευρώ από 307 ευρώ αντίστοιχα).
Οι προκλήσεις
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι οι Κινέζοι εξακολουθούν να είναι οι βασικοί χρηματοδότες της ελληνικής αγοράς tax free shopping, με αξιοσημείωτη την τάση αύξησης Αμερικανών, Αιγυπτίων και Ισραηλινών.
Επίσης, όπως σχολιάζει στη «N» ο Μάνθος Δημόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Global Blue Hellas, η μείωση του κατώτατου ορίου για αγορές tax free κάνει πιο ανταγωνιστική την ελληνική αγορά, ενώ σταδιακά πέρα από την περιφέρεια της Αττικής αναδεικνύονται ευκαιρίες για το λιανεμπόριο σε περισσότερους τουριστικούς προορισμούς.
Επίσης το 2016, παρά τις προκλήσεις, η τάση στην αγορά έδειξε ότι αλλάζει αλλά, όπως τονίζει ο κ. Δημόπουλος, για να αποδειχθεί διατηρήσιμη και κατ’ επέκταση η ελληνική αγορά να επιβεβαιώσει τις προσδοκίες για ένα αποδοτικό 2017, με περισσότερες αφίξεις και περισσότερες συναλλαγές tax free, θα πρέπει να γίνουν βήματα και ως προς την ασφάλεια, τις υπηρεσίες υγείας, τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος, καθώς και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Όπως σημειώνει, η επέκταση της τουριστικής σεζόν είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας.
Ανά εθνικότητα
Τη βουτιά που κατέγραψαν οι πωλήσεις προς Κινέζους τουρίστες (πτώση 33,21%) αντιστάθμισαν οι συναλλαγές άλλων εθνικοτήτων.
Για παράδειγμα άνοδο σημείωσαν οι πωλήσεις προς Ρώσους, κατά 11%, στοιχείο που καταδεικνύει ότι οι Ρώσοι, αν και με μικρότερο πορτοφόλι σε σχέση με άλλες εποχές, επανέρχονται στο προσκήνιο μετά και την απλοποίηση των διαδικασιών για την έκδοση βίζας.
Ωστόσο στην κατάταξη των μεριδίων έχουν χάσει τα τελευταία δύο χρόνια τη δεύτερη θέση που κατείχαν επί σειρά ετών. Μετά τους Κινέζους, οι οποίοι παρά τις απώλειες διατηρούν την πρωτοκαθεδρία με μερίδιο 31,5% στη συνολική πίτα των πωλήσεων tax free, στη δεύτερη θέση της κατάταξης εδραιώνονται οι Αμερικανοί, των οποίων το μερίδιο διαμορφώθηκε σε 10,2% (από 7% ένα χρόνο πριν). Οι Ρώσοι ακολουθούν με μερίδιο μόλις 8,1%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έναν χρόνο πριν οι Κινέζοι ήλεγχαν σχεδόν το 1/2 της αγοράς, με το 45,5% – μερίδιο που σήμερα συγκεντρώνουν μαζί με Ρώσους και Αμερικανούς.
Τέταρτοι στην κατάταξη του 2016 είναι οι Αυστραλοί με μερίδιο στις συνολικές πωλήσεις tax free 4,4%, ενώ ακολουθούν οι προερχόμενοι από τη FYROM με μερίδιο 4,2%, οι Σέρβοι με 3,9%, οι Ισραηλινοί με 3,4%, οι Αιγύπτιοι με 3% και με μικρότερα μερίδια οι Αλβανοί, οι Ελβετοί και άλλες εθνικότητες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παραχώρησε η Global Blue, η μεγαλύτερη αύξηση πωλήσεων στην αγορά tax free το 2016 σημειώθηκε στις συναλλαγές των Ισραηλινών και είναι της τάξης του 86,19%, ενώ η αγορά έλαβε ισχυρή ώθηση από τις πωλήσεις προς Αιγύπτιους και Σέρβους, που αναπτύχθηκαν με ρυθμό 44,98% και 42,51% αντίστοιχα.
Αύξηση 27,19% σημείωσαν οι πωλήσεις προς Αμερικανούς, ενώ με ρυθμό 27,17% αναπτύχθηκαν οι πωλήσεις προς τους επισκέπτες της χώρας μας από τη FYROM και με 24,96% αυτές προς Αυστραλούς.
Μικρότερη είναι η αύξηση των πωλήσεων tax free για τους Αλβανούς, 18,59%, τους Ελβετούς, 11,75% και άλλες εθνικότητες.
