Του Κώστα Δεληγιάννη
Σε λίγες ώρες θα αρχίσουν να καταφθάνουν στη Γη τα πρώτα επιστημονικά δεδομένα από το ευρωπαϊκό μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Lisa Pathfinder, κάτι που σημαίνει πως θα ξεκινήσει η δοκιμή της τεχνολογίας που χρησιμοποιεί το σκάφος για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων.
Το Lisa Pathfinder αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) και εκτοξεύθηκε στις 2 Δεκεμβρίου, με έναν πύραυλο Vega από τον ευρωπαϊκό κοσμοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας. Σκοπός του σκάφους είναι να δοκιμασθεί σε πραγματικές συνθήκες μία τεχνική η οποία θα μπορούσε να επιτρέψει την κατασκευή διαστημικών παρατηρητηρίων για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων.
Όπως προβλέπει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, τα βαρυτικά κύματα είναι διαταραχές που διαδίδονται στο χωροχρονικό συνεχές και προκαλούνται από την κίνηση των υλικών σωμάτων.
Επειδή είναι εξαιρετικά ασθενή, η πειραματική απόδειξη για την ύπαρξή τους έγινε μόλις τον φετινό Φεβρουάριο, δηλαδή έναν αιώνα μετά τη διατύπωση της Γενικής Σχετικότητας, από τους δύο επίγειους ανιχνευτές του πειράματος Advanced LIGO στις ΗΠΑ.
Από εδώ και στο εξής, το πείραμα Advanced LIGO αναμένεται να αρχίσει να ανιχνεύει βαρυτικά κύματα σε τακτική βάση, συνεπικουρούμενο μάλιστα από παρόμοιες διατάξεις που υπάρχουν στην Ιταλία και τη Γερμανία.
Ωστόσο, αυτοί οι επίγειοι ανιχνευτές δεν μπορούν να εντοπίσουν διαταραχές στο χωροχρονικό συνεχές οι οποίες έχουν αρκετά χαμηλές συχνότητες.
Το κενός αυτό υπόσχονται να καλύψουν τα διαστημικά παρατηρητήρια βαρυτικών κυμάτων, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους αστρονόμους να μελετήσουν κοσμικά φαινόμενα όπως τη γέννηση «πανάρχαιων» γαλαξιών, που βρίσκονται σε απόσταση πάνω από 10 δισ. έτη φωτός από τη Γη.
Επομένως, σκοπός του Lisa Pathfinder είναι να γίνει το «κρας τεστ» του τρόπου λειτουργίας ενός τέτοιου παρατηρητηρίου.
Πιο συγκεκριμένα, στο εσωτερικό του διαστημοπλοίου υπάρχουν δύο πανομοιότυποι κύβοι 46 χιλιοστών από κράμα χρυσού και λευκόχρυσου, οι οποίοι απέχουν μεταξύ τους κατά 38 εκατοστά.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι δύο κύβοι παραμένουν όντως απομονωμένοι από οποιαδήποτε άλλη δύναμη, εκτός από τη βαρύτητα.
Για να διαπιστωθεί αυτό, μία διάταξη θα παρακολουθεί τις θέσεις τους με εξαιρετική ακρίβεια, ώστε να ελέγξει κατά πόσο η κίνησή τους προκαλείται αποκλειστικά από τη βαρυτική δύναμη.
Από τη στιγμή της εκτόξευσής του, το σκάφος αύξανε συνεχώς το ύψος του ώστε να φτάσει τελικά στην επιθυμητή τροχιά, σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ. από τη Γη.
Πριν από την έναρξη της επιστημονικής φάσης της αποστολής, οι υπεύθυνοι του Lisa Pathfinder πραγματοποίησαν όλους τους απαραίτητους ελέγχους στα συστήματά του.
