του Κώστα Δεληγιάννη
Την «υπογραφή» και ενός Έλληνα επιστήμονα έχει η πρώτη πετυχημένη ανίχνευση αερίων στην ατμόσφαιρα μιας υπερ-Γαίας, αφού στην ομάδα του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL) που ανέπτυξε την τεχνική ανάλυσης συγκαταλέγεται και ο διδακτορικός φοιτητής Άγγελος Τσιάρας.
Χάρις στη συγκεκριμένη τεχνική, οι ερευνητές του UCL κατάφεραν να μελετήσουν τον 55 Cancri e, έναν εξωπλανήτη με οκταπλάσια μάζα από τη Γη. Έτσι, ανακάλυψαν ότι στην ατμόσφαιρά του εντοπίζεται αέριο ήλιο και υδρογόνο, όχι όμως και υδρατμοί.
Όπως αναφέρει η ομάδα σε άρθρο της, το οποίο δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Astrophysical Journal, η ανάλυση βασίσθηκε σε δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble.
«Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, καθώς είναι η πρώτη φορά που εντοπίσθηκαν φασματικά “αποτυπώματα” τα οποία υποδεικνύουν τι είδους αέρια υπάρχουν στην ατμόσφαιρα μιας υπερ-Γαίας», σημειώνει ο Άγγελος Τσιάρας στην ιστοσελίδα του UCL.
«Η ανάλυση της ατμόσφαιρας του 55 Cancri e αποκαλύπτει πως ο εξωπλανήτης κατάφερε να διατηρήσει σημαντικές ποσότητες ηλίου και υδρογόνου από το νεφέλωμα από το οποίο δημιουργήθηκε».
Οι υπερ-Γαίες θεωρείται πως είναι ο πιο κοινός τύπος εξωπλανητών στον Γαλαξία μας και χρωστούν το όνομά τους στο γεγονός ότι, αν και έχουν αρκετά μεγαλύτερη μάζα από τη Γη, την ίδια στιγμή είναι αρκετά μικρότεροι από τους τέσσερις αέριους-γίγαντες του ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα.
Εκτός από τον Έλληνα ερευνητή, μέλη της ερευνητικής ομάδας είναι ο Δρ Ίνγκο Γουάλντμαν και ο Μάρκο Ροτσέτο, επίσης από το τμήμα Φυσικής & Αστρονομίας του UCL. Ο 55 Cancri e, ο εξωπλανήτης που έβαλαν στο «στόχαστρο» οι τρεις επιστήμονες με την τεχνική τους, έχει θερμοκρασία που αγγίζει τους 2.000 βαθμούς Κελσίου.
Κινείται γύρω από τον αστέρα 55 Cancri με τόσο μεγάλη ταχύτητα που ένα έτος ου διαρκεί μόλις 18 ώρες. Όπως και ο μητρικός του αστέρας, βρίσκεται στον αστερισμό του Καρκίνου και σε απόσταση 40 ετών φωτός από τη Γη.
«Είναι η πρώτη φορά που αποκτούμε εικόνα για την ατμόσφαιρα μιας υπερ-Γαίας. Επομένως, πλέον έχουμε περισσότερα στοιχεία για το πώς μπορεί να μοιάζει ο εξωπλανήτης, αλλά και για το πώς ενδεχομένως σχηματίσθηκε και εξελίχθηκε», αναφέρει η Τζιοβάνα Τινέτι, καθηγήτρια στο UCL.
Ένα αναπάντεχο εύρημα ήταν πως, ανάμεσα στα υπόλοιπα αέρια, βρέθηκε και η φασματική «υπογραφή» του υδροκυανίου, μιας ουσίας που θεωρείται ένδειξη για την υψηλή περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε ανθρακικές ενώσεις.
«Αν η παρουσία υδροκυανίου επιβεβαιωθεί σε λίγα χρόνια, από τη νέα “γενιά” υπέρυθρων τηλεσκοπίων, τότε θα επιβεβαιωθεί ότι ο εξωπλανήτης είναι πλούσιος σε άνθρακα και αρκετά εξωτικός», επισημαίνει ο Τζόναθαν Τένισον, καθηγητής στο UCL.
Σε μία τέτοια περίπτωση, ωστόσο, η παρουσία της συγκεκριμένης ένωσης θα σημαίνει πως η ατμόσφαιρα είναι επίσης εξαιρετικά τοξική.
