Η απόφαση για έξοδο της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ στις 29 Μαρτίου 2019 έχει ληφθεί. Οι υπέρμαχοι του Brexit δεν βλέπουν την ώρα να υλοποιηθεί αυτό που αρκετοί στην Ευρώπη θεωρούν παραφροσύνη.
«Οι άνθρωποι θέλουν να ξεκινήσει επιτέλους το Brexit», λέει ο Ντέιβιντ Κρίζεϊ, ιδιοκτήτης ενός πανδοχείου στην αγγλική πόλη Στόουκ ον Τρεντ. Ο ίδιος δηλώνει εκνευρισμένος από τις χρονοβόρες και δύσκολες διαπραγματεύσεις μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών τους τελευταίους μήνες. Η πόλη του είναι κάτι σαν «πρωτεύουσα του Brexit». Σχεδόν το 70% των κατοίκων του Στόουκ ον Τρεντ είχαν ψηφίσει υπέρ της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Σε έναν χρόνο, στις 29 Μαρτίου 2019, η επιθυμία τους αναμένεται να πραγματοποιηθεί.
Το Στόουκ ον Τρεντ δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα όμορφο. Πριν από αρκετά χρόνια ξεκίνησε εκεί ο οικονομικός μαρασμός. Βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα, καθώς και τα πολλά παραδοσιακά κεραμοποιία της περιοχής αναγκάστηκαν να βάλουν λουκέτο. Οι παραγωγοί κεραμικών πλήττονται από τα φθηνά προϊόντα που εισάγονται από την Ασία. Καταστήματα έχουν κλείσει, διαμερίσματα έχουν μείνει ανοίκιαστα και ολόκληροι δρόμοι μένουν ασυντήρητοι. Άστεγοι διανυκτερεύουν σε διάφορες γωνιές της πόλης.
Η έξοδος από την ΕΕ είναι για τους κατοίκους αυτής της πόλης κάτι σαν κραυγή αγωνίας, μια προσπάθεια να ξαναπάρουν τη μοίρα τους στα χέρια τους. «Αν γινόταν δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit, το αποτέλεσμα στο Στόουκ ον Τρεντ θα ήταν και πάλι το ίδιο ξεκάθαρο», λέει με σιγουριά ο Ντέιβιντ Κρίζεϊ. Στο σύνολο της χώρας τον Ιούνιο του 2016 η επικράτηση των υποστηρικτών του Brexit ήταν οριακή με ποσοστό 52%.
Το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί τάχθηκαν κατά του «διαζυγίου» με την ΕΕ, καθώς επίσης και το ότι στη συνέχεια κατέστη σαφές πόσο περίπλοκη και ριψοκίνδυνη θα ήταν η ρήξη, κάνει ακόμη ορισμένους στην ΕΕ να ελπίζουν ότι οι Βρετανοί θα συνετιστούν σύντομα. «θα έρθει η μέρα που θα μετανιώσουν για την απόφασή σας», δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο Ευρωκοινοβούλιο στα μέσα Μαρτίου, απευθυνόμενος στον σκληροπυρηνικό υπέρμαχο του Brexit Νάιτζελ Φάρατζ. «Το Brexit είναι κακό για όλους μας», τόνισε ο έμπειρος ευρωβουλευτής των γερμανών Χριστιανοδημοκρατών Έλμαρ Μπροκ.
Αντίθετα, για τον Νάιτζελ Φάρατζ και τους υπόλοιπους πολιτικούς πρωταγωνιστές της εκστρατείας υπέρ του Brexit, η έξοδος από την ΕΕ πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό, ακόμη και χωρίς μεταβατική περίοδο. «Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν επιθυμεί να είναι υποτελές κράτος», τόνισε στην Ευρωβουλή η Νταϊάν Τζέιμς, ευρωβουλευτής του εχθρικού προς την ΕΕ βρετανικού κόμματος Ukip.
Πολλοί Βρετανοί, παρότι είναι αισθητά μετριοπαθέστεροι και λιγότερο κατηγορηματικοί, αισθάνονται στο μεταξύ εκνευρισμό με τις χρονοβόρες διαβουλεύσεις της χώρας τους με την ΕΕ. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση στο Λονδίνο φαίνεται να μην συγκλίνει σε μια ενιαία θέση, αλλά αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε θορυβώδεις δηλώσεις σκληροπυρηνικών, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, και πιο φιλοευρωπαίων πολιτικών, όπως ο υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ.
Πάντως μέχρι σήμερα η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έχει θυσιάσει κάποιες από τις «ιερές αγελάδες» των υπέρμαχων του Brexit. Στο μεταξύ έχει αποδεχθεί ότι θα πρέπει να καταβάλει περί τα 42 δις ευρώ ως «λογαριασμό εξόδου» από την ΕΕ, σε πείσμα όσων απαιτούσαν άμεσο τερματισμό πληρωμών προς τις Βρυξέλλες.
Σε ό,τι αφορά το αίτημα άμεσου περιορισμού της μετανάστευσης, αποφασίστηκε σε πρώτη φάση να μην αλλάξει τίποτα για τους πολίτες της ΕΕ. Ακόμη και για το διάστημα μετά το Brexit η Βρετανή πρωθυπουργός αποδέχεται σε μεγάλο βαθμό εναρμόνιση ρυθμιστικών διατάξεων και απορρίπτει υπονόμευση φορολογικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανονισμών στη χώρα της. Η Τερέζα Μέι γνωρίζει ότι όλα αυτά είναι το τίμημα για όσο το δυνατόν πιο αρμονικές οικονομικές σχέσεις με την ΕΕ. Το όνειρο πολλών υποστηρικτών του Brexit για σπάσιμο όλων των δεσμών με την ΕΕ φαίνεται απίθανο να γίνει πραγματικότητα.
