Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Χαμηλότερη φορολογία, λιγότερα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, βελτίωση υπηρεσιών υγείας και καλύτερη ποιότητα ζωής είναι τα προαπαιτούμενα της γενιάς του brain drain (σχεδόν μισό εκατομμύριο υπολογίζονται όσοι έφυγαν την περίοδο της κρίσης), προκειμένου να επιστρέψει στην πατρίδα, όπως αναφέρουν στη «N» νέοι που ζουν και εργάζονται σε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη.
Σχεδόν οι οκτώ στους δέκα θα γυρνούσαν ακόμη και με χαμηλότερο μισθό αν βελτιωνόταν το περιβάλλον, ενώ ένας στους πέντε θα ήθελε να εργαστεί στη δική του επιχείρηση, αν και θεωρεί μεγάλα εμπόδια την υψηλή φορολογία και τη γραφειοκρατία.
Νοοτροπία
«Σίγουρα υπάρχουν στιγμές που σκέφτομαι εάν θα μπορούσα να επιστρέψω στην Ελλάδα… Έφυγα το 2009 για σπουδές στην Αμερική ακριβώς πριν ξεσπάσει η κρίση και ύστερα έμεινα στο εξωτερικό λόγω επαγγελματικών ευκαιριών. Στην Ελλάδα ενδεχομένως να γυρνούσα μεσοπρόθεσμα, αλλά όχι άμεσα.
Οι επαγγελματικές ευκαιρίες για ανθρώπους που τους αρέσει να εργάζονται σε διεθνείς οργανισμούς και σ’ ένα περιβάλλον εργασίας πραγματικά πολυεθνικό είναι περιορισμένες ανεξάρτητα από την οικονομική κρίση» αναφέρει στη «N» η Στελλίνα Γαλιτοπούλου, πολιτική αναλύτρια του ΟΟΣΑ στο Παρίσι.
Προσθέτει ότι «η ποιότητα ζωής και οι εύκολες και γρήγορες διαδικασίες χωρίς γραφειοκρατία σίγουρα θα ήταν ένα σημαντικό κριτήριο. Τελικά όμως η ειδοποιός διαφορά με το εξωτερικό είναι η νοοτροπία. Θεωρώ ότι αυτό είναι το πιο δύσκολο να αλλάξει, αλλά ταυτόχρονα είναι το πιο σημαντικό. Ίσως αυτό να είναι και ένα από τα σημαντικά κέρδη σε βάθος χρόνου εάν καταφέρουμε να κερδίσομε το στοίχημα του BrainGain».
Ποιότητα ζωής
«Στο Βέλγιο οι περισσότερες εταιρείες προσφέρουν σε εργαζόμενους με προσόντα θέσεις εργασίας με σταθερά συμβόλαια και μισθούς που τους διασφαλίζουν μια καλή ποιότητα ζωής, κάτι που πλέον στην Ελλάδα μοιάζει σχεδόν άπιαστο όνειρο» μας λέει η Αριάδνη Κυπριάδη, επικοινωνιολόγος, επιστημονικός συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.
Για να επιστρέψει στην πατρίδα, θα ήθελε μία καλή δουλειά με προοπτικές εξέλιξης και την υπόσχεση ενός καλύτερου μέλλοντος. «Θέλω να μπορώ να είμαι δημιουργική χωρίς να αγχώνομαι συνέχεια για το πόσα θα κληθώ να πληρώσω του χρόνου στην εφορία και για το αν μια μέρα θα πάρω σύνταξη.
Να γνωρίζω ότι αν εργαστώ σκληρά, θα ανταμειφθώ και ότι δεν θα θεωρήσει κανείς ότι δεν έχω φιλοδοξίες γιατί είμαι γυναίκα και μία μέρα μπορεί να κάνω οικογένεια. Το πρώτο έγγραφο της επιχείρησης που θα δημιουργήσω να είναι το επιχειρηματικό μου πλάνο, όχι η λίστα με τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να καταθέσω για την ίδρυσή της. Να ζω και να κινούμαι σε μια πόλη καθαρή, όμορφη, εξωστρεφή και γεμάτη ενέργεια. Να ξέρω ότι στη χώρα μου θα έχω πραγματικές ευκαιρίες και ότι οι ανάγκες μου ως επαγγελματία και ως Ελληνίδας και Ευρωπαίας πολίτη θα εισακουστούν» προσθέτει.
Εμπειρίες
«Κανένας δεν είναι κατά του να φύγεις, να συλλέξεις εμπειρίες, να ζήσεις στον κόσμο όλο» λέει ο Άκης Σίνης, που είναι στέλεχος φαρμακευτικής εταιρείας στο Ντουμπάι.
Σημειώνει ωστόσο ότι «το διακύβευμα είναι το μακροπρόθεσμο, το κατά πόσο οι οικογένειές μας θα γίνουν στην Ελλάδα, το κατά πόσο θέλουμε να ζήσουμε το υπόλοιπο της ζωής μας στην πατρίδα.
Τι μας κάνει ευτυχισμένους σε αυτή τη ζωή;
Οικονομική επιτυχία, επαγγελματική ολοκλήρωση, ποιότητα ζωής, συναισθηματική ολοκλήρωση, το πού βρίσκει κάποιος το νόημα της ζωής… Τα δύο πρώτα (ίσως και το τρίτο) τα βρίσκει η γενιά μας (όχι όσο εύκολα πιστεύετε) στο εξωτερικό, όμως για τα υπόλοιπα δύο, τα οποία ίσως είναι και πιο σημαντικά, η επιστροφή στην Ελλάδα είναι αυτή που θα τα γεμίσει…»
Μεταξύ των ανθρώπων της γενιάς του brain drain βλέπει δύο είδη: αυτούς που «έφυγαν για να μείνουν» και αυτούς που «μένουν ή επιστρέφουν για να φύγουν».
«Αν κοιτάξει κανείς τι συμβαίνει στον κόσμο γύρω μας, η κατάσταση δυσχεραίνει κατά πολύ ακόμα και σε χώρες πρότυπα των προηγούμενων ετών.
Η κρίση που περνά η χώρα τα τελευταία χρόνια θα μπορούσε να λογιστεί ως μια δημιουργική καταστροφή, η οποία θα θέσει τις βάσεις για να αξιοποιήσουμε τις γνώσεις και τη διεθνή μας εμπειρία για να καινοτομήσουμε και να δημιουργήσουμε με βάση την πατρίδα. Πιστεύω ότι αξίζει το ρίσκο…»
Αξιοκρατία
Ο Mιχάλης Μουτσέλος ζει στη Γερμανία και είναι ερευνητής στο Ινστιτούτο Max Plank. Αναφέρει στη «N» ότι θα γυρνούσε στην Ελλάδα αν αισθανόταν ότι θα μπορούσε να εφαρμόσει, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, όσα έμαθε και μαθαίνει στο εξωτερικό. «Θα γυρνούσα επίσης αν ένιωθα ότι θα κρινόμουν αξιοκρατικά, που στο επάγγελμά μας σημαίνει κυρίως ακαδημαϊκή έρευνα δημοσιευμένη σε διεθνή περιοδικά. Ως πολίτης θα ήθελα να σέβεται και να διευκολύνει το ελληνικό κράτος τα όνειρά μου κι όχι να βάζει συνεχώς εμπόδια. Και σίγουρα, αν γυρνούσα, θα προσπαθούσα να είμαι θετικός και όχι μίζερος με τους συμπολίτες μου στην καθημερινότητά μου… Βέβαια, για να μη μείνουν όσα λέμε σε θεωρητικό επίπεδο, θα πρέπει να βελτιωθούν τα πράγματα στην Ελλάδα σχετικά γρήγορα. Όσο περισσότερο μένουν έξω οι νέοι που έφυγαν, τόσο πιο πολύ στρώνουν δουλειές, κάνουν οικογένειες και το σκέφτονται πολλές φορές να γυρίσουν» προσθέτει.
Το «ελληνικό σύμπαν»
Η Πόπη Καλαϊτζή, MD, PhDc Charite Universitatsmedizin, Βερολίνο, είναι απ’ αυτούς που επιχειρούν να επιστρέψουν – αν και «με το ένα πόδι πίσω στο Βερολίνο», όπως λέει η ίδια στη «N», συγκρίνοντας τις συνθήκες στο ελληνικό Εθνικό Σύστημα Υγείας, όπου εργάζεται τους τελευταίους μήνες, με μισθό περίπου στο 1/4 του μισθού της Γερμανίας, όταν μάλιστα το κόστος ζωής στην Αθήνα είναι υψηλότερο από αυτό στο Βερολίνο. «Καθώς είμαι από τα ιδρυτικά μέλη του BrainGain, η επιστροφή ήταν από την αρχή στο μυαλό μου… Εξάλλου όλοι της γενιάς του brain drain θα γυρνούσαν αν άλλαζαν κάποια απλά πράγματα. Γι’ αυτά τα απλά πράγματα που όσοι μένουν στη χώρα και έχουν όνειρα να προοδεύσουν χρειάζεται να παλεύουν καθημερινά με το “ελληνικό σύμπαν” που συνωμοτεί εναντίον της κοινής λογικής με μόνιμο σύνθημα: “Αυτά δεν μπορούν να γίνουν στην Ελλάδα”… Και πιστεύω ότι το πιο σημαντικό κέρδος ενός ουσιαστικού BrainGain θα είναι το “μπόλιασμα” της κοινωνίας με μία κρίσιμη μάζα ανθρώπων που έχουν ως το σημαντικότερο προσόν την εμπειρία του να ζεις σε χώρες με αξιοκρατία, με υπηρεσίες φιλικές προς τον πολίτη, οργάνωση και αυτονόητη τήρηση των νόμων και που πιστεύουν ότι “αυτά θα γίνουν και στην Ελλάδα”, που μπορεί να γίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα με τη βοήθεια όλων μας!» σημειώνει η κα Καλαϊτζή.
Η έρευνα
Οι παραπάνω νέοι είναι μέλη της πρωτοβουλίας BrainGain, έρευνα της οποίας έδειξε ότι πάνω από τους μισούς Έλληνες που ζουν κι εργάζονται στο εξωτερικό (54,53%) θεωρούν τη φορολογία ως το μεγαλύτερο εμπόδιο στα σχέδιά τους για δημιουργία επιχείρησης, με τη γραφειοκρατία να ακολουθεί με 20,31%.
Το 76,5% θα δεχόταν να επιστρέψει στην πατρίδα με κάποια μείωση μισθού. Μάλιστα, το 37,22% θα θεωρούσε ανεκτό μισθό μειωμένο έως 25%, 12,60% θα δεχόταν ακόμη και με τα μισά και 1,81% με ακόμη λιγότερα. Για να γυρίσουν άμεσα θα ήθελαν κυρίως καλύτερες υπηρεσίες καθημερινής εξυπηρέτησης πολιτών (26,30%) και καλύτερες υπηρεσίες υγείας (18,4%). Υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις το 25,12% θα γυρνούσε άμεσα και το 28,27% σε 1-2 χρόνια. Μόνο 7,67% λέει ότι δεν θα γυρνούσε σε καμία περίπτωση.
