Συγκεκριμένες κινήσεις στη διπλωματική «σκακιέρα» θέλει να ξεδιπλώσει η Αθήνα, σε μια περίοδο πολλαπλών εξελίξεων στην ευρύτερη… γειτονιά.
Στόχος είναι να υπάρξουν πρωτοβουλίες, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός φόρουμ διαλόγου που θα περιλαμβάνει 5 χώρες της περιοχής και 5 θεματικές.
Την ίδια στιγμή η Άγκυρα επιμένει στη γνωστή ρητορική των υψηλών τόνων στα ελληνοτουρκικά, ωστόσο παράλληλα- κοιτώντας προς τη Δύση- δεν θέλει να φανεί πως κλείνει τις πόρτες του διαλόγου.
Από την πλευρά της η Αθήνα με την πρόταση της για ένα σχήμα 5Χ5- που όπως αναφέρθηκε θα περιλαμβάνει 5 χώρες και 5 θεματικές- επιδιώκει να δείξει πως σκοπεύει να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες.
Στόχος είναι το σχήμα να συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Λιβύη και οι θεματικές προτείνεται να είναι: οι οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών, η συνδεσιμότητα, το μεταναστευτικό, η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και η πολιτική προστασία.
Το επόμενο διάστημα μένει να φανεί πως θα τοποθετηθεί η Άγκυρα, που σε μια σειρά θεμάτων έχει δείξει πως συνεχίζει την αδιάλλακτη στάση (π.χ. φαίνεται πως θα επιμένει σε μια προκλητική γραμμή περί συμμετοχής στην όποια συζήτηση και του ψευδοκράτους, κάτι που δεν μπορεί να γίνει δεκτό).
Οι δηλώσεις Φιντάν
Στο μεταξύ χθες ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επέλεξε για μία ακόμα φορά να ταράξει τα νερά.
Μεταξύ άλλων είπε πως στην ελληνική πολιτική «ευδοκιμεί το αντιτουρκικό αίσθημα», ενώ ανέφερε πως αυτή η πολιτική ρητορική δεν βοηθάει τη σχέση των δύο χωρών και προκαλεί ένταση στην περιοχή.
Σε μια περίοδο που η Τουρκία επιχειρεί να εμφανιστεί ως ισχυρός παίκτης στην ευρύτερη «γειτονιά» δεν θέλει να δείξει πως δεν επιθυμεί να γίνουν βήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ουσιαστικά προσπαθεί να κάνει ένα blame game και να μεταφέρει τις ευθύνες της.
Είναι ενδεικτικό πως ο κ. Φιντάν κάνοντας αναφορά στα χωρικά ύδατα δήλωσε ότι «το πρόβλημα στο Αιγαίο δεν είναι πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί», ενώ είπε «έχουν γίνει προηγουμένως διερευνητικές επαφές, έχει διανυθεί ορισμένη απόσταση».
Ωστόσο ταυτόχρονα υιοθέτησε εκ νέου υψηλούς τόνους και δεν έκρυψε την ενόχλησή του για το γεγονός πως- όπως έχει σημειώσει ο πρωθυπουργός- η Ελλάδα δεν θα συναινέσει στο να ενταχθεί η Τουρκία στο πρόγραμμα SAFE όσο υπάρχει το casus belli.
Άμεση ήταν η απάντηση της ελληνικής πλευράς στα όσα ισχυρίστηκε ο κ. Φιντάν. «Η Ελλάδα ασκεί ενεργητική και συνεπή εξωτερική πολιτική που στηρίζεται στις οικουμενικές αξίες του διεθνούς δικαίου και δεν ετεροκαθορίζεται. Από τις αρχές αυτές δεν πρόκειται να αποστεί και όποιος ενοχλείται οφείλει να το αποδεχθεί, διότι υποδείξεις και μομφές δεν είναι αποδεκτές» ήταν η απάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη. Όπως υπογράμμισε «η Ελλάδα επιδιώκει εμπράκτως την ειρήνη και τις σχέσεις καλής γειτονίας, εντούτοις σε θέματα εθνικού συμφέροντος, δεν μπορεί να υπάρξει καμία συζήτηση».
Σήμερα τα «φώτα» στρέφονται στο Λουξεμβούργο, όπου θα πραγματοποιηθεί το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. Στο περιθώριο του Συμβουλίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας.
Τι λέει η Αθήνα για το 5Χ5
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών θα αναλάβει να διερευνήσει τη δυνατότητα για ενα σχήμα 5Χ5 – δηλαδή 5 χώρες και 5 θεματικές – και σε ποιο βαθμό θα μπορούσε να αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά.
Αυτό που επισημαίνεται από την κυβέρνηση είναι πως η Ελλάδα ανέκαθεν στηρίζει τριμερή και πολυμερή περιφερειακά σχήματα συνεργασίας με χώρες με τις οποίες αντιμετωπίζει κοινές προκλήσεις. Σημειώνουν δε πως αυτό καθίσταται πιο αναγκαίο από ποτέ λόγω των μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων της συγκυρίας.
Μιλώντας στη Βουλή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επεσήμανε πως η Ελλάδα επιδιώκει τη συνεννόηση με όλους τους γείτονες «έχοντας πυξίδα τη νομιμότητα και ιδίως το Δίκαιο της Θάλασσας». Προσέθεσε πως « είναι στις προθέσεις μας το επόμενο διάστημα να καλέσουμε όλα τα παράκτια κράτη σε μια κοινή συνάντηση, σε ένα φόρουμ, όπου θα μπορούμε να εξετάσουμε από κοινού όλα όσα μας απασχολούν». Επεσήμανε ακόμα πως «η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί απολύτως τίποτα από το να καθίσει στο τραπέζι με οποιονδήποτε, να υπερασπιστεί τις θέσεις της, πάντα με σημείο αναφοράς το Δίκαιο της Θάλασσας».
Διπλωματικές πηγές τονίζουν πως: «η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην νοτιοανατολική Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε πνεύμα συνεννόησης και με γνώμονα το διεθνές δίκαιο επιδιώκουμε την ειρήνη και την ευημερία στην περιοχή μας». Υπογραμμίζουν ακόμα πως «η Ελλάδα έχει αυτοπεποίθηση, έχει ισχυρό διεθνές και περιφερειακό διπλωματικό αποτύπωμα, ισχυρή οικονομία και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις. Όχι μόνο δεν φοβάται, αλλά επιδιώκει τη συνεννόηση με όλα τα γειτονικά κράτη.»
Μπαράζ συναντήσεων
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται αυτή την εβδομάδα μία σειρά συναντήσεων, που θα πραγματοποιηθούν μετά από τις τελευταίες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Στις 23 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες θα πραγματοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που είναι η πρώτη συνάντηση ηγετών της Ε.Ε. λίγες μέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή.
Σήμερα θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής της MED9 (σημείωση: των χωρών του ευρωπαϊκού νότου) στο Πορτορόζ της Σλοβενίας. Ειδικότερα αναμένεται να συζητηθούν οι τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή – με τη συμμετοχή του Βασιλιά της Ιορδανίας – καθώς και θέματα της ευρωπαϊκής ατζέντας.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές ο Πρωθυπουργός πρόκειται να υπογραμμίσει τη σημασία της συνεργασίας των ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου για την αντιμετώπιση μιας σειράς από προκλήσεις (όπως η κλιματική αλλαγή).
Παράλληλα αναμένεται να μιλήσει και για την πρωτοβουλία 5Χ5, που πρόσφατα ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής.
