Η Διάνα Βουτυράκου, Ελληνίδα επιστήμονας ρομποτικής και ιδρύτρια της μη κυβερνητικής οργάνωσης Unique Minds, που ασχολείται με τον ακαδημαϊκό προσανατολισμό μαθητών, ανέλαβε να κρατήσει το «τιμόνι» των think tanks του ΣΥΡΙΖΑ σε μία περίοδο έντονης εσωστρέφειας και αναταράξεων για το κόμμα.
Δέχθηκε να μιλήσει στη Ναυτεμπορική εν μέσω τρανταχτών αποχωρήσεων ιστορικών στελεχών και αβεβαιότητας για το μέλλον του κόμματος. Η ίδια παραμένει παρόλα αυτά αισιόδοξη και υπογραμμίζει ότι η Αριστερά «είναι ανάγκη να υπάρχει, αφού οι πολίτες ζουν μία δυστοπία». Πρέπει όμως να είναι Αριστερά που δεν δαιμονοποιεί έννοιες όπως ο εκσυγχρονισμός, η τεχνολογία, η επιχειρηματικότητα. Για να καταλάβουμε όμως το πώς βλέπει το μέλλον, ας δούμε πρώτα πώς έφτασε έως εδώ.
Τα πρώτα βήματα
Παιδί γιατρών θα μπορούσε και η ίδια να ακολουθήσει την ιατρική. Ωστόσο δύο καθηγητές της στο γυμνάσιο, στην Τεχνολογία και την Πληροφορική, της κόλλησαν το «μικρόβιο» της ρομποτικής. Συγκρότησαν έναν όμιλο ρομποτικής, ο οποίος συμμετείχε στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής, στην Κορέα, όπου η Διάνα είδε «πράγματα, που δεν φανταζόμασταν καν ότι θα υπάρχουν στην Ελλάδα».
«Επιστρέφοντας λοιπόν ήμουν σίγουρη ότι αυτή την τεχνολογία, με την οποία αλληλεπίδρασα, θέλω κάποια στιγμή να μπορώ να τη φτιάχνω».
Αλλά και από την ιατρική δεν μπόρεσε να ξεφύγει. Σπουδάζοντας Ηλεκτρολόγος – Μηχανικός στο ΕΜΠ γνώρισε το αντικείμενο της βιοϊατρικής και αποφάσισε ότι θα εστιάσει στα ιατρικά ρομπότ, με στόχο μέσω της επιστήμης να βοηθάει τον άνθρωπο. Η αναλογία ανδρών – γυναικών στη σχολή της; 80% με 20% ή στην καλύτερη περίπτωση 70% -30%. Κάτι αντίστοιχο συνάντησε και στην αγορά εργασίας.
Μπήκε στον επαγγελματικό στίβο ενώ ήταν ακόμη φοιτήτρια και εκεί κατάλαβε ότι θα χρειαστεί να αγωνιστεί για να σπάσει τη «γυάλινη οροφή». «Άρχισα να αντιλαμβάνομαι τι είναι ο σεξισμός, τα έμφυλα στερεότυπα, πώς τα αποδεχόμαστε και πώς βρίσκουμε το θάρρος να μιλήσουμε. Σε μία από τις πρώτες επαγγελματικές εμπειρίες, είδα πως ό,τι και εάν πρότεινα δεν έβρισκε απήχηση, μόνο και μόνο επειδή ήμουν γυναίκα. Και στο εξωτερικό υπάρχει αυτό, αλλά υπάρχουν καλύτερες πολιτικές ανθρώπινου δυναμικού και αισθάνεσαι ότι μπορείς να ακουστείς» εξηγεί.
Πώς όμως έλαβε την απόφαση να εισέλθει στον χώρο της πολιτικής, σε μία περίοδο κατά την οποία οι νέοι αλλά και ευρύτερα μεγάλο μέρος της κοινωνίας φαίνεται να γυρίζει στους πολιτικούς την πλάτη;
«Πού πας να μπλέξεις;»
«Αρχικά συμμετείχα στο think tank του Αλέξη Τσίπρα – όπου δεν χρειαζόταν να είμαι κομματικό μέλος. Εκεί είδα πως μπορείς να έχεις λόγο στο τραπέζι των αποφάσεων και να συνδιαμορφώνεις πολιτικές. Όταν έγινε η επίσημη πρόταση, ήμουν πολύ αρνητική αρχικά. Αλλά πείσμωσα από την αποστροφή των ανθρώπων με την πολιτική. Αυτή η βεβαιότητά μας ότι η πολιτική δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα, το επιχείρημα “μα καλά που πας να μπλέξεις;” που άκουγα από παντού. Αυτά με πείσμωσαν» αναφέρει και τονίζει πως «οι νέοι άνθρωποι πρέπει να βγούμε μπροστά και να μην είμαστε αποδέκτες μίας κατάστασης, να αποδείξουμε ότι μπορεί κάτι να αλλάξει».
Τόσο στις εθνικές όσο και στις αυτοδιοικητικές εκλογές τα ποσοστά της αποχής χτύπησαν κόκκινο. Μπορεί ο κόσμος αυτός, που αδιαφόρησε για την κάλπη, να ανακτήσει το ενδιαφέρον του για την πολιτική;
«Την αποχή μπορώ να την καταλάβω, όχι να τη δικαιολογήσω. Είμαστε μία γενιά που μεγάλωσε σε κρίσεις, χάσαμε την ελπίδα ότι μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα. Έχουμε δει πολιτικούς να μας υπόσχονται πράγματα και να μην υλοποιούνται. Όταν δεν έχεις ελπίδα ότι θα αλλάξεις τα πράγματα, δεν έχεις κίνητρο, συμβιβάζεσαι» σημειώνει. Τι πρέπει να γίνει; «Πρέπει να πείσουμε τους ανθρώπους ότι μέσω της πολιτικής ορίζεται η ζωής τους. Πρέπει να τους ακούσουμε, να καταλάβουμε τι χρειάζονται και να σχεδιάσουμε πώς θα υλοποιήσουμε. Αν τους απογοήτευσουμε υπάρχει κίνδυνος να μην μας ξαναπιστέψουν».
Ο ρόλος των think tanks
Ως συντονίστρια των think tanks εμπειρογνωμόνων του ΣΥΡΙΖΑ έχει ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. «Το πρώτο στοίχημα με τα think tanks είναι να αποκτήσουμε μια γείωση με την κοινωνία, να βρουμε ξανά ρίζες στην κοινωνία. Θέλουμε να συμβάλλουμε στην εξωστρέφεια του χώρου, να δείξουμε ότι η αριστερά έχει απαντήσεις στα ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας. Να δείξουμε ότι εξελισσόμαστε, ότι πήραμε το μήνυμα των εκλογών εθνικών και περιφερειακών, και αλλάζουμε με θετικό, κοινωνικό, ανθρωποκεντρικό πρόσημο» αναφέρει η κ. Βουτυράκου.
Στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα σε όσους πολίτες θέλουν να συμβάλλουν, να έχουν συμμετοχή. Αυτό το διάστημα συλλέγονται βιογραφικά και η απήχηση είναι μεγαλύτερη των προσδοκιών. Στην κατεύθυνση αυτή έχει ενεργοποιηθεί και πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων στον iSyriza.
Οι ραγδαίες εξελίξεις και η επόμενη μέρα
Όλη αυτή η προσπάθεια που περιγράφει η Διάνα Βουτυράκου γίνεται σε μία περίοδο κατά την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει «διαλυτικές» τάσεις και το μέλλον του διαγράφεται θολό. Το ερώτημα λοιπόν είναι, μπορεί να βγει από το κλίμα αυτό του αλληλοσπαραγμού;
«Σε οποιαδήποτε αλλαγή υπάρχει περίοδος προσαρμογής. Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να ταιριάξουν σε αυτή την αλλαγή και κάποιοι όχι. Το μεγάλο στοίχημα είναι να συνεχίσουμε να είμαστε εδώ. Και θεωρώ ότι θα το κάνουμε και συλλογικά και με ενότητα» λέει και συνεχίζει: «Ο καθένας είχε τις απόψεις του, έκανε την επιλογή του. Πρέπει να αφήσουμε οτιδήποτε μικροπολιτικό στην άκρη και να σταθούμε στο ότι η Αριστερά είναι ανάγκη να υπάρχει, γιατί οι πολίτες ζουν μία δυστοπία. Ρεκόρ στα εργατικά ατυχήματα, στην ακρίβεια, στη στεγαστική κρίση. Είναι επιτακτική η ανάγκη για μία πρόταση αριστερή, για μία κοινωνία δικαιότερη για όλους. Εγώ για αυτό συμμετέχω. Γιατί βλέπω την αριστερά ως ανάγκη όχι ως εναλλακτική».
«Ο Στέφανος Κασσελάκης πρεσβεύει τον εκσυγχρονισμό»
Ωστόσο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μία «καθίζηση» του ΣΥΡΙΖΑ και παράλληλα αποκαλύπτουν ότι για μεγάλη μερίδα των πολιτών ο νέος πρόεδρος, Στέφανος Κασσελάκης, δεν θεωρείται αριστερός.
Πώς απαντά η ίδια; «Ο Στέφανος Κασσελάκης πρεσβεύει τον εκσυχρονισμό και το είδαμε αυτό και στην πολιτική του καμπάνια. Δυστυχώς για πάρα πολλά χρόνια ο εκσυγχρονισμός συνδέθηκε με δεξιές πολιτικές. Ο Στέφανος έρχεται να δείξει ότι υπάρχει ο αριστερός εκσυγχρονισμός, ο ανθρωποκεντρικός εκσυγχρονισμός. Ομοίως προωθείται και ο τεχνοκρατικός εκσυγχρονισμός στα think tanks. Για χρόνια ήθελαν να μας πείσουν ότι οι τεχνοκράτες ήταν δεξιοί. Τώρα έρχεται ο Στέφανος να πει ότι υπάρχουν αριστεροί, ριζοσπαστες τεχνοκράτες και τους θέλουμε δίπλα μας, θέλουμε να σχεδιάσουμε πολιτικές μαζί τους» σημειώνει και προσθέτει: «Παρά την πολύχρονη προσπάθεια που έχει γίνει να απομυθοποιηθούν οι ιδεολογίες και να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει σαφής διχοτόμηση μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, αυτή υπάρχει. Αλλά υπάρχει εκσυγχρονιστική αριστερά και αυτό θα βλέπουμε στον ΣΥΡΙΖΑ».
«Να σεβαστούμε τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης»
Είναι όμως εφικτό ο ΣΥΡΙΖΑ, ύστερα από όλα όσα έχουν συμβεί, να επανέλθει σε κυβερνητική τροχιά και πόσο γρήγορα;
«Το πόσο γρήγορα μπορούμε να επανέλθουμε θα το δείξει η ιστορία. Οφείλουμε στον λαό να επανέλθουμε άμεσα, γιατί βλέπουμε μία ηγεμονική δεξιά απέναντί μας που με ένα 41% απαξιοί για τις υποκλοπές, για τα Τέμπη, για πράγματα που θεωρούμε θεμελιώδη σε μια δημοκρατική κοινωνία. Και θα πρέπει να είμαστε εκεί γιατί ο κόσμος μας έχει δώσει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και οφείλουμε να σεβαστούμε τον ρόλο αυτό. Οφείλουμε να σιγουρευτούμε ότι κανένας δεν θα δρα ανενόχλητος εις βάρος των πολιτών. Οσοι μείνουμε στο κόμμα, αυτό θα κάνουμε, θα εργαζόμαστε σκληρά να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών και θα τηρήσουμε τον ρόλο που μας έδωσε με κάθε σεβασμό» λέει.
Οι δύο αναγκαίες αλλαγές
Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης όμως προϋποθέτει ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Η Διάνα Βουτυράκου θέτει ως προτεραιτότητα δύο αλλαγές:
«Πρέπει να σταματήσει η δαιμονοποίηση κάποιων ιδεών. Η αριστερά έχει συνδεθεί με την τεχνοφοβία και τη φοβική αντίδραση απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Πρέπει να δούμε πώς η τεχνολογία θα έχει θέση στο αφήγημα της αριστεράς. Μιλάμε για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση και πρέπει να είμαστε εκεί, να μιλήσουμε για τα δικαιώματα του εργαζομένου απέναντι στους αυτοματοποιισμόυς, να μιλήσουμε για τα δικιώματα στην τηλεργασία, για τα συνδικαλιστικά δικαίωματα, για το δικαίωμα στην αποσύνδεση (μόλις τελειώσεις την εργασία σου να κλείνεις). Τέτοιες πολιτικές στο εξωτερικό εφαρμόζονται. Αντί να θεοποιούμε το εξωτερικό, πρέπει να δείξουμε ότι αυτά μπορούν να γίνουν και εδώ. Η Αριστέρα πρέπει να έχει ένα σύγχρονο αφήγημα και στην επιχειρηματικότητα».
Η δεύτερη αλλαγή αφορά την ανανέωση των προσώπων. «Οι νέοι νιώθαμε πως δεν είχαμε λόγο. Βλέπαμε να συζητείται το brain drain, έλεγαν για φορο- απαλλαγές και καλύτερους μισθούς και δεν μας ρωτούσαν αν αυτός είναι ο κύριος λόγος που φεύγουμε στο εξωτερικό» εξηγεί. Τώρα θα πρέπει και να ακουστούν και να τους δοθεί ο λόγος.
Ωστόσο για να έρθουν οι νέοι πιο κοντά στην πολιτική, υπάρχει ένα εμπόδιο, το οποίο αναγνωρίζει και η ίδια: «Πάρα πολύς νέος κόσμος αποθαρρύνεται να ασχοληθεί με την πολιτική, λόγω του χουλιγκανισμού που υπάρχει. Εξεπλάγην όταν είδα πόση κακία, πόσος φανατισμός υπάρχει. Αυτό δεν αφορά κάποιο συγκεκριμένο κόμμα, το βλέπεις παντού. Υπερκομματικά πρέπει να παρέχουμε την παιδεία στους πολίτες να το αντιμετωπισουμε, να μην γίνονται δολοφονίες χαρακτήρων. Δεν σημαίνει ότι ένας άνθρωπος με τον οποίο έχω διαφορετικές ιδεολογικές πεποιθήσεις δεν είναι άξιος» σημειώνει.
Η τοξικότητα
«Η άνεση που δίνει το πληκτρολόγιο και η ανωνυμία των social media σε πολλούς τομείς μας έχει κάνει τοξικούς. Καταλαβαίνω ότι υπάρχει οργή, είναι ο λάθος τρόπος όμως να τη διοχετεύουμε μέσω bullying και χουλιγκανισμού. Πρέπει να θυμηθούμε ξανά να είμαστε άνθρωποι πριν από πολιτικοί» προσθέτει.
Όσο για τη μεγαλύτερη πρόκληση; «Να μην αφήσουμε τον κόσμο να αποδεχθεί ότι τα πράγματα είναι έτσι. Ότι θα υποβαθμίζεται συνεχώς η παιδεία, ότι θα μας καθορίζουν πάντα τα χρήματα που έχουμε όταν γεννιόμαστε. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να θεωρήσουμε αυτό που ζούμε κανονικότητα, μη αναστρέψιμο» προειδοποιεί.
Και η… επιστροφή στην Ελλάδα
Τι της δίνει τελικά τη δύναμη να αισιοδοξεί; Το γεγονός ότι «ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι καταλαβαίνουν πόση δύναμη έχει η φωνή μας, πόση δύναμη έχουμε συλλογικά. Όσο το βλέπω, παίρνω κι εγώ τη δύναμη να παλεύω. Θα μπορούσα να πω: “είμαι καλά στο εξωτερικό, έχω μία δουλειά στο αντικείμενό με καλό μισθό, ας ξεχάσω την Ελλάδα”. Η Ελλάδα όμως με έκανε τον άνθρωπο που είμαι. Τα δημόσια σχολεία που πήγα, τα δημόσια πανεπιστήμια. Θέλω να επιστρέψω κάποια στιγμή. Ο μισθός είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι αυτού που θα σε ενθαρρύνει να γυρίσεις, αυτό που θα σε ενθαρρύνει είναι η ποιότητα ζωής».
