Του Γιάννη Αργυρού
Μόλις λίγες ώρες προτού συνέλθει το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων- και μάλιστα δια ζώσης- αλλά και τέσσερις ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής όλα δείχνουν πως τα ελληνοτουρκικά εισέρχονται σε νέα φάση πυκνότερων και αχαρτογράφητων εξελίξεων.
Η Ελλάδα δια του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια αναμένεται να υπενθυμίσει ότι από τον Οκτώβριο όταν τέθηκε το ζήτημα της «θετικής ατζέντας» προς την Τουρκία εκδόθηκαν έξι παράνομες Νavtex ενώ η Άγκυρα προκάλεσε ευθέως με το «άνοιγμα» του Βαρωσίου στην Κύπρο. Στο υπουργείο Εξωτερικών εκτιμούν πως τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαικής Ένωσης πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να λάβουν αποφάσεις που θα οδηγήσουν την Τουρκία σε μια οδό αποκλιμάκωσης και σε ένα εποικοδομητικό διάλογο.
Αν και εντός της Ε.Ε. υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα αντίληψης της τουρκικής πρακτικής θεωρείται κοινό δεδομένο πως οι ευρωτουρκικές θέσεις είναι στο χειρότερο τους σημείο. Μάλιστα ευρωπαίοι αξιωματούχοι όπως ο πρόεδρος του Ευρωπαικού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αυξάνουν την πίεση τονίζοντας ότι «τείναμε το χέρι στην Τουρκία τον Οκτώβριο και η αξιολόγηση μας είναι αρνητική. Θα έχουμε συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής και είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα που διαθέτουμε».
Είναι όμως η Άγκυρα σε φάση αποκλιμάκωσης και πραγματικής αλλαγής στάσης που θα οδηγήσει σε έναν ειλικρινή διάλογο με την Αθήνα και τη Λευκωσία;
Οι Έλληνες διπλωμάτες εκτιμούν ως απολύτως υποκριτική την στάση της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα με την απόσυρση του Oruc Reis και τις εκκλήσεις για διάλογο. Την ίδια ώρα η τουρκική Navtex για άσκηση εντός του τουρκολιβυκού μνημονίου νοτιοανατολικά της Κρήτης, οι νέες δηλώσεις του τουρκικού ΥΠΕΞ για κυριαρχικά δικαιώματα στο Καστελλόριζο και οι επιθέσεις Ερντογάν προς τον Εμμανουέλ Μακρόν δείχνουν ξεκάθαρα τους στόχους της τουρκικής ηγεσίας.
Συνεχής πίεση στην ελληνική πλευρά για διάλογο με όλα τα ζητήματα ανοικτά και παράλληλα εργαλειοποίηση του ισλαμισμού και της τζιχαντιστικής δυναμικής έχοντας ως στόχο τις δυτικές κοινωνίες με προτεραιότητα την Γαλλία.
Παράλληλα είναι εμφανής η ενόχληση της Άγκυρας -καθώς βλέπει ότι τα σχέδια για την δημιουργία τετελεσμένων στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι εύκολα πραγματοποιήσιμα- ενόχληση που έγινε ακόμη μεγαλύτερη με την πενταμερή άσκηση «Μέδουσα» και από το σοβαρό επεισόδιο που συνέβη μεταξύ μιας φρεγάτας του Αιγυπτιακού ναυτικού και μιας του τουρκικού πολεμικού ναυτικού.
Η τουρκική φρεγάτα επιχείρησε να εισέλθει στο χώρο της άσκησης και όταν παρά τις προειδοποιήσεις αρνήθηκε να απομακρυνθεί, η αιγυπτιακή φρεγάτα όρμησε κατ’ ευθείαν πάνω στην τουρκική, για να την εμβολίσει. Το αποτέλεσμα ήταν το τουρκικό πολεμικό να αποχωρήσει πριν επαναληφθούν οι πρόσφατες δυσάρεστες καταστάσεις με την Ελληνική φρεγάτα Λήμνος.
Πως όμως αποκρυπτογραφούνται οι κινήσεις Ερντογάν στην γεωπολιτική σκακιέρα; Σύμφωνα με τους ειδικούς στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έρχεται μια σοβαρή κλιμάκωση των εξελίξεων στο χρονικό διάστημα μετά την Σύνοδο Κορυφής και προφανώς πριν την παράδοση της εξουσίας στον Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου αλλά και την ανάληψη της Προεδρίας της Ε.Ε. από την Πορτογαλία που θα αντικαταστήσει την Γερμανία.
Ο Ερντογάν θα εξακολουθήσει να προβάλει το ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακής μουσουλμανικής δύναμης με ηγεμονικές τάσεις στο σουνιτικό κόσμο ανεβάζοντας κατά διαστήματα την ένταση, ώστε να έχει κέρδη στο ρευστό εσωτερικό μέτωπο. Μόνη πηγή ανησυχίας η τελική στάση των ΗΠΑ η πρόσφατη επίθεση Πομπέο σε Τσαβούσογλου ήταν σημαντικό μήνυμα για την επόμενη μέρα αλλά στο επιτελείο Ερντογάν ελπίζουν σε αλλαγή στάσης με την εγκατάσταση Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο.
