Από την έντυπη έκδοση
Tου Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Τα πράγματα αλλάζουν με γρήγορο ρυθμό -κι αν άνθρωποι αναπροσαρμόζουν τη στάση τους. Ακόμη και ο φούρνος στην Ικαρία που, μέχρι πρόσφατα, άφηνε ξεκλείδωτα όταν έλειπαν οι ιδιοκτήτες -έμπαινες, έπαιρνες καρβέλι και άφηνες το αντίτιμο- τώρα πια κλειδώνει. Κάποιοι του σήκωσαν τα ψωμιά – και δεν άφησαν ευρώ πίσω!
Τα πράγματα αλλάζουν με γρήγορο ρυθμό. Έτσι, δεν είναι αδιανόητο η νέα κυβέρνηση να δικαιωθεί στο -σωστό- ζητούμενό της έναντι της «Ευρώπης» (την οποία έχει λιγάκι εξιδανικευμένη, βέβαια) για μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5%, με το οποίο ως βαρίδι όχι 3%-4% ανάπτυξη δεν βγαίνει, αλλά πάμε για αυτάρεσκη παραμονή στον πάτο. Μπορεί να δικαιωθεί, και να δικαιώσει τις προσδοκίες που δημιούργησε και τούτο παρά τις προσγειωτικές επισημάνσεις Σεντένο, Ρέγκλινγκ και ήδη της καγκελαρίου Μέρκελ.
Τα πράγματα μπορεί και στην Ε.Ε. να μετακινηθούν – κάπως- με τη νέα Επιτροπή (κι ας έχασε η νυν κυβέρνηση τον υποστηρικτή-κελεπούρι Μάνφρεντ Βέμπερ), αλλά και η λογική των ελληνικών επιχειρημάτων να γίνει πιο ακουστή. Ιδίως αν η υποχώρηση των αποδόσεων του ελληνικού χαρτιού -στο 2% το 10ετές, στο 1% το 5ετές και προαναγγέλλονται αναβαθμίσεις- συνδυαστεί με άρση των capital controls και επαναπατρισμό καταθέσεων, ιδίως των επιχειρήσεων.
Όσο λοιπόν στην κυβέρνηση θα ξύνουν τα μολύβια για προγραμματικές δηλώσεις, και όσο οι παραθεριστές θα παίρνουν οριστικά τον δρόμο των παραλιών, ας ρίξουν μια ματιά, π.χ. στην τελευταία 3μηνιαία Έκθεση του ΙΟΒΕ. Που περιγράφει πόσο αμφίρροπη είναι η αναπτυξιακή στάση της οικονομίας την οποία παραλαμβάνει η σημερινή κυβέρνηση και δείχνει πόσο απλοϊκή -το λέμε ευγενικά- είναι η «δέσμευση» για επίτευξη αναπτυξιακών ρυθμών της τάξης του 4% μέσα σε ορατό ορίζοντα. συν, επισημαίνει πόση προσοχή χρειάζεται στη νομοθέτηση των φορολογικών ελαφρύνσεων, όσο δεν έχει εξασφαλισθεί δημοσιονομικός χώρος.
Εξήγησε ο Νίκος Βέττας: «Η μείωση των φορολογικών συντελεστών δεν μπορεί να είναι καθολική γιατί θα οδηγούσε σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Απαιτούνται δύσκολες επιλογές και η μείωση των φορολογικών συντελεστών πρέπει να εστιαστεί στην ενίσχυση των κινήτρων για παραγωγή και αποταμίευση και όχι στην κατανάλωση».
Βέβαια, προσέθετε: «Αν η φορολογία στα εισοδήματα απλοποιηθεί, πολύ χαμηλότεροι συντελεστές θα απέφεραν τα ίδια έσοδα στα κρατικά ταμεία, ενισχύοντας την ανάπτυξη και χρηματοδοτώντας και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τους ασθενέστερους».
Αν πάλι κανείς ήθελε κάτι ελαφρύτερο για ανάγνωσμα, ας φυλλομετρήσει του Μπάμπη Παπαδημητρίου -ο οποίος, μετά τη μίνι θύελλα με το cash buffer και την προληπτική πιστωτική γραμμή άνοιξε μέτωπο και με την Liberation…- το «Η Ελλάδα επιστρέφει» (Εκδ. Παπαδόπουλος).
Μια κατάθεση πίστης στο ότι η Ελλάδα, της οποίας την ταραγμένη διαδρομή στο «τρενάκι του τρόμου» του παρ’ ολίγον Grexit -«που έφτασε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων περισσότερες από δυο φορές»- ο ίδιος έχει παρακολουθήσει από πολύ κοντά, όχι μόνον θα ‘πρεπε, αλλά και έχει τη δυνατότητα να ζήσει θετικά την «εμβάθυνση της σχέσης μας με την Ευρώπη [που έφερε] η υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος». Πώς; Με την εμπέδωση ενός νέου προτύπου παραγωγής, «στραμμένου στις εξαγωγές και την υψηλή προστιθέμενη αξία», που θα επιτρέψει «να γίνει η Ελλάδα η έκπληξη εκεί που όλοι περιμένουν μιαν ακόμη επανάληψη των κακών συνηθειών που μας έκαναν διάσημους».
Θα τείναμε πάντως περισσότερο να συστήσουμε του Κωνσταντίνου Γκράβα το «Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη» (αυτό στις Εκδόσεις Σιδέρη). Επιστρατεύει ο Γκράβας εργαλεία που πηγαίνουν πέρα από την οικονομική αναζήτηση: ενσωματώνει ανάγνωση των πολιτικών συσχετισμών, διδάγματα της οικονομικής ιστορίας, ακόμη-ακόμη και ζεύγματα όπως Θουκυδίδη/Hobbes ή και Αριστοτέλη/Κομφουκιανού Μάο Τσε-Τουνγκ. υπ’ αυτήν την έννοια ακολουθεί την κεϋνσιανή σύσταση, να προσλαμβάνει ο οικονομολόγος «το παρόν υπό το φως του παρελθόντος για τους σκοπούς του μέλλοντος [όντας] μαθηματικός, ιστορικός, πολιτικός, φιλόσοφος».
Έρχεται λοιπόν να δει πώς η «διαταραχή του κύρους του κρατούντος θεωρητικού υποδείγματος» και η διάψευση των κυρίαρχων αφηγημάτων οδήγησε από τα δάνεια ninja στις ΗΠΑ (χωρίς εισόδημα, χωρίς απασχόληση, χωρίς περιουσιακά στοιχεία/no income/nο job/no assets) στη σωστική παρέμβαση των Κεντρικών Τραπεζών σε λογική WIT (την απάντηση πρώτα της Fed/του Μπεν Μπερνάνκι, ύστερα της ΕΚΤ/του Μάριο Ντράγκι σε μια λογική «θα γίνει ό,τι χρειαστεί»/whatever it takes). Και πώς βιώθηκε -στο εσωτερικό πλέον της Ευρωζώνης- ένας «ακήρυχτος οικονομικός πόλεμος», του οποίου η Ελλάδα προσήλθε σχεδόν πρόθυμο θύμα.
Διδακτική μια τέτοια βουτιά στα χρόνια που πέρασαν εν όψει αναδιαπραγμάτευσης. Βέβαια, υπάρχει κάπου παραπέρα κι ένα άλλο ακρωνύμιο, που ελλοχεύει: ΤΙΝΑ/there is no alternative/δεν υπάρχει άλλη λύση. Έννοια που αποδυναμώνει την ίδια την πολιτική.
