Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Η αμερικανική οικονομία γιορτάζει 10 χρόνια ανάπτυξης, αλλά κανένας δεν πανηγυρίζει. Και πώς να πανηγυρίζει όταν η αγορά ομολόγων στέλνει σημάδια υποβόσκουσας ύφεσης;
Ο Ιούνιος σηματοδοτεί τη δέκατη επέτειο της εκρηκτικής οικονομικής ανάπτυξης που άρχισε τον Ιούνιο του 2009. Εάν το ανοδικό σερί συνεχιστεί και τον Ιούλιο, η Αμερική θα γράψει ιστορία, καταρρίπτοντας τον προηγούμενο κύκλο ανάπτυξης 1991-2001, τον μακροβιότερο από το 1854. Θεωρητικά, το επίτευγμα αυτό είναι εντυπωσιακό, όμως ελάχιστοι είναι σε διάθεση να το γιορτάσουν. Και αυτό γιατί, εν μέρει, είναι θέμα χρόνου να αρχίσουν να ξεδιπλώνονται οι αρνητικές επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου. Ήδη, τα πρώτα σημάδια έχουν γίνει ορατά. Ο δείκτης της Markit για τη μεταποιητική δραστηριότητα υποχώρησε τον Μάιο στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2009. Στις 3 Ιουνίου, η απόδοση των εντόκων τριμήνου ξεπέρασε την απόδοση των 10ετών ομολόγων περισσότερο από κάθε άλλη φορά από το 2007, σε μία ισχυρή ένδειξη ότι η ύφεση υποβόσκει κάπου στον ορίζοντα. Η JP Morgan Chase & Co. βλέπει τώρα την πιθανότητα ύφεσης στο δεύτερο εξάμηνο του 2019 στο 40% από 25% στις αρχές Μαΐου.
Πολύ πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία κινητήριος δύναμη που θα μπορούσε να κατευθύνει την ανάπτυξη. Γιατί πόσο θα μπορούσε να συρθεί μία ανάπτυξη δίχως στηρίγματα; Εάν ανατρέξουμε στους προηγούμενους αναπτυξιακούς κύκλους, θα διαπιστώσουμε μεγαλύτερη ζωντάνια. Στα πρώτα 39 τρίμηνα της ανάπτυξης ρεκόρ του 1991-2001, το αμερικανικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε 43%. Στα 39 τρίμηνα έως τον φετινό Μάρτιο, το αμερικανικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε μόλις 22%, σχεδόν το ήμισυ.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, ο σημερινός κύκλος θα πρέπει να «τρέξει» έξι ακόμη χρόνια για να φθάσει την ανάπτυξη του 1991-2001 και επιπλέον εννέα για να επαναλάβει το εντυπωσιακό ποσοστό του 54% των ετών 1961-69, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι η ανάπτυξη παραμένει υποτονική, παρά την υποστηρικτική δημοσιονομική πολιτική του Κογκρέσου και του Λευκού Οίκου. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού συρρικνώθηκε μόνο στο 2% του ΑΕΠ στα τέλη του 2015, για να διευρυνθεί έκτοτε στο 4,5%, μετά τις μεγάλες φορολογικές μειώσεις στα τέλη του 2017 και τις περισσότερες δαπάνες, ειδικά στην άμυνα.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι ο σημερινός κύκλος ανάπτυξης οδεύει προς το τέλος του. Και αυτό που επικαλούνται πρωτίστως είναι το κόστος του χρήματος: η απόδοση του 10ετούς τιμαριθμοποιημένου αμερικανικού κρατικού ομολόγου υποχώρησε, από το 4% στα τέλη του 1999, κάτω από το μηδέν το 2012 και το 2013.
Ανέκαμψε πέρυσι στο 1%, για να επιστρέψει και πάλι τώρα στο 0,4%. Όταν το χρήμα είναι τόσο φθηνό, η ζήτηση για πιστώσεις είναι εξασθενημένη. Το πάρτι λοιπόν μπορεί και να σταματήσει απότομα…
